Öz
Osmanlı İmparatorluğunda hapishane uygulaması Tanzimat’la birlikte başlayan modernleşme çabalarının bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bu süreçte İmparatorluğun bütün vilayetlerinde olduğu gibi Selanik’te de Batı’daki örneklere benzeyen bir Hapishane kurulmaya çalışılmıştır.
Selanik’te 1852 tarihinde başlayan modern bir hapishane kurma çalışmaları 3 aşamada tamamlanmıştır. Öncelikle 1852 tarihinden itibaren hükümet konağı yakınında bir ambar suçlular için hapishaneye çevrilerek zindan anlayışı terkedilmiştir. Daha sonra 1870’de Beyaz Kule, 1900 tarihide de Yedi Kule hapishaneye çevrilmiş, sürekli yapılan genişletme çalışmaları tamirat ve ile suçluların fiziki olarak yeterli, tek bir binada toplanması sağlanmıştır. Üçüncü aşamada ise 1906 yılı sonlarından itibaren hapishane sürekli denetlenerek ıslaha tabi tutulmuş, 1907 tarihinde Tevkifhane (Tutukevi) açılarak hükümlü ve tutuklular birbirinden ayrılmıştır. 1912’de Yunanistan’ın şehri işgalinden sonra da Osmanlı döneminde kurulan Yedi Kule ek inşaat yapılmaya ihtiyaç duyulmadan hapishane olarak kullanılmıştır.
Bu makalede, Osmanlı döneminde Selanik Merkez Hapishanesi’nin kuruluş süreci, “hapishane ıslahatı” çerçevesinde geçirdiği aşamalar ve Selanik’in Yunanistan'ın eline geçişinden 1916’ya olan dönemde, Hapishane'nin ve hükümlülerin durumu arşiv belgeleri esas alınarak incelenmektedir.
Anahtar Kelimeler
Osmanlı Modernleşmesi Selanik Hapishanesi Mahkûmlar Tutuklular
Kaynakça
- AKGÜNDÜZ, Ahmet, Mukayeseli İslam ve Osmanlı Hukuku Külliyatı, Dicle Üniv. Hukuk Fak. Yay., Diyarbakır, 1986.
- AYDIN, M. Akif, “Osmanlı Ceza Hukuku”, Maddesi, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.7, 1993.
- BARDAKOĞLU, Ali, “Hapis” Maddesi, TDV İslam Ansiklopedisi, C.16, İstanbul, 1997.
- BOZKURT, Nurgül, “XX. Yüzyıl Başlarında Kütahya Hapishanesinin Genel Durumu”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 5, Sayı 21, Yıl 2012.
- DAŞCIOĞLU, Kemal, “Osmanlı Arşivlerine Göre Sinop Hapishanesi’nin Durumu”, Erdem, Sayı 51, 2008.
- DEMİRYÜREK, Halim, Osmanlı Hapishaneleri 1913-1914, Babıali Kültür Yayıncılığı, İstanbul 2019.
- EYİCE, Semavi, “Eski Saray Camii”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 11, İstanbul 1995
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi Cilt 6 Sayı 1 |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 11 Nisan 2022 |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Mayıs 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 6 Sayı: 1 |
