From Being Akşehir Lake to Being Akşehir Desert: The Process and the Influential Factors

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 1, 18 - 26, 17.04.2015

Ali Çatal Orhan Dengiz

https://doi.org/10.21657/tsd.93404

Cited By: 4

Öz

This study addresses the process of turning of Akşehir Lake, located in Akarçay depression between
Konya and Afyonkarahisar Provinces in south-west Central Anatolia Region, into Akşehir Desert. Compiling
the factors contributing to turning of Akşehir Lake which is called as the 5th largest lake in Turkey, into
Akşehir Desert, geological incidents, climate, flora, use of water under and above the ground, population
growth, the evolutions during 40-year period have been revealed through remote perception method.
Between 1973 and 1984, slight increases and decreases were observed on surface area of the lake,
which were directly proportional to annual precipitation amount and vaporization. There had been no
considerable intervention by the natural incidents and human beings, Until 1984, to the lake or to the water, either under or above the ground, which provided water flow into the lake. Therefore, the study
is based on the values of 1984 which has been considered as threshold value (surface area of the lake
is 360 km²). In the aftermath of 1984, flow rate of the water sources feeding the lake went down to
zero due to the following reasons: less precipitation, vaporization, embanking the water sources feeding
the lake through building dams and ponds, increase in unconscious irrigation, water wells opened
illegally and out of control, establishing factories and organized industry zones, thermal hotels, population
growth, and thus, increase in domestic water consumption. These premises built by the human beings
has had an 90-95% impact on the disappear of the lake. Is it possible to turn Akşehir Lake back to how
it was in 1984 through taking some measures? No, it is not possible. What is the solution? This destruction
caused by the human beings have left nothing for a possible recovery by human beings. One may hope
that the precipitation amount will be around 1.500 mm., the above mentioned 65 dams and ponds will
fill up due to high precipitation, the excess water will be given to the water courses again ending up in
the lake.

Anahtar Kelimeler

-

Akşehir Gölünün Akşehir Çölüne Dönüşü Süreci ve Etki Eden Faktörler

Öz

Bu çalışmada, İç Anadolu Bölgesi'nin güneybatısında Konya ve Afyonkarahisar illeri arasındaki Akarçay
çöküntü havzasında yer alan Akşehir Gölü'nün Akşehir Çölü'ne dönüşü süreci ele alınmıştır. Türkiye'nin
beşinci büyük gölü olarak ifade edilen Akşehir Gölü'nün, Akşehir Çölü'ne dönüşü sürecine etki eden
faktörlerden, jeolojik olaylar, iklim, bitki örtüsü, yer altı ve yer üstü su kaynaklarının kullanımı, nüfus artışı
gibi etkenler bir araya getirilerek, 40 yıllık süreçteki değişimler, uzaktan algılama yöntemi ile ortaya
konulmaya çalışılmıştır. 1973-1984 yılları arasında, göl yüzey alanında (göl aynasında) çok az miktarda
artış-azalmalar yaşanmış olup, bu değişimler, yıllık yağış miktarı ve buharlaşma ile doğru orantılıdır. 1984
yılına kadar doğal olaylar ve insanlar tarafından, göle ve göle su akımı sağlayan yer altı ve yer üstü sularına
önemli sayılabilecek bir müdahalede olmamıştır. Bu nedenle, 1984 yılı değerleri eşik değer (göl yüzey
alanı 360 km2) kabul edilerek çalışma yapılmıştır. 1984 yılından sonra; yağışların azalması, buharlaşma,
gölü besleyen su kaynaklarının baraj ve gölet yapılmak suretiyle kesilmesi, tarımsal sulamanın bilinçsizce
artması, kaçak ve kontrolsüzce açılan yer altı su kuyuları, fabrika ve organize sanayi bölgeleri kurulması,
termal oteller, nüfus artışı ve dolayısıyla evsel su tüketiminin artması nedeniyle, gölü besleyen su
kaynaklarının debisi sıfır noktasına kadar düşmüştür. İnsanlar tarafından yapılan bu tesisler, gölün yok
oluş sürecinde %90-95 etkili olmuştur. Akşehir Gölü'nün alınacak tedbirlerle 1984 yılı değerlerine tekrar
geri döndürülmesi mümkün müdür? Değildir. Çözüm nedir? İnsan eliyle yapılan bu tahribatın çözümü
için, artık insanlar tarafından yapılabilecek bir şey kalmamıştır. Yağış miktarının bundan sonra 1.500
mm'lerde seyretmesi, bol yağışlarla, yapılan ve yapılmaya devam eden 65 adet baraj ve göletlerin
tamamıyla dolması, artan suların da tekrar akarlara verilmesi ve göle ulaşması temenni edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Akarçay Basin, Akşehir Lake, change in surface area of the lake, remote perception, Akarçay Havzası, Akşehir Gölü, göl yüzey alanı değişimi, uzaktan algılama