Yarı-Humid Ekolojik Koşullar Altında Oluşmuş Toprakların Bazı Fiziko-Kimyasal Özelliklerinin Belirlenmesi, Haritalanması ve Sınıflandırması

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 68 - 80, 25.09.2019

Arif Aydın Orhan Dengiz

https://doi.org/10.21657/topraksu.519915

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma ile Samsun ilinin güneyinde bulunan Kavak ilçesi sınırları içerisinde yer alan Seyitali, Kaya, İdrisli, Muhsinli, Beyköy ve Çayırlı mahallelerine ait toplam 1523 parselden oluşan ve 397.28 ha alan kaplayan arazilerin temel fiziko-kimyasal toprak özelliklerinin belirlenmesi, sınıflandırılması, toprak veri tabanının oluşturulması ve sayısal toprak haritasının hazırlanması amaçlanmıştır. Yıllık ortalama sıcaklık 10.2^OC ve yıllık ortalama yağış miktarı da 512.5 mm’dir. Newhall simülasyon modeline göre, toprak sıcaklık rejimi Mesic ve toprak nem rejimi ise Typic Xeric olarak belirlenmiştir. Çalışma sahasında yapılan arazi gözlemleri; topografik, jeolojik ve jeomorfolojik gibi veriler ışığında değerlendirilerek altı profil çukuru açılmıştır. Detaylı arazi gözlemleri, grid yöntemi ve burgu yoklamaları ile gerçekleştirilmiştir. Açılan profillerden genetik horizon esasına dayanarak toprak örnekleri alınmış ve laboratuvar analizleri yapılmıştır. Arazi çalışması ve analiz sonuçlarına göre altı farklı toprak serisi tanımlanmıştır. Tanımlanan topraklardan üç tanesi pedolojik sürecin yetersiz olması nedeniyle Entisol ordosuna, iki tanesi Inceptisol ve bir tanesi de Vertisol ordosuna dahil edilmiştir. Ordolar içerisinde %67.5 ile Entisoller en fazla alan kaplarken, bunu sırasıyla %21.8 ile Inceptisoller ve %10.6 ile Vertisoller izlemektedir. FAO-WRB göre ise topraklar, Vertisol, Cambisol ve Regosol olarak sınıflandırılmıştır. Tespit edilen serilerden Çayırlı serisi %24.08 ile en fazla büyüklüğe sahip toprak serisi iken, İdrisli serisi ise %8.17’lik oran ile en az alana sahip seri olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Toprak etüt haritalama, toprak sınıflama, toprak veri tabanı

Determination of Some Pysico-chemical Properties of the Soils Formed under Semihumid Ecological Condition and Their classification and Mapping in Series Level

Öz

The aim of this study is to determine basic physico-chemical soil properties, make soil classification, create a soil database and generate a digital soil map for agricultural areas which covers about 397.28 ha and includes 1523 parcels of Seyitali, Kaya, Idrisli, Muhsinli, Beykoy and Çayirli neighborhoods located at Kavak district in the south of Samsun province. The mean annual temperature is 10.2OC and the annual average rainfall is 512.5 mm. According to Newhall simulation model, soil temperature and moisture regimes are Mesic and Typic Xeric, respectively. Field observations and investigation of topographical, geological and geomorphological maps, six soil pedons were described. Soil samples were taken from each pedons based on genetic horizon and laboratory analyses were performed. Detailed field study was carried out with grid method and auger examination. By assessing the results of analyses and field studies, six soil series were determined and described. Three of them were classified as Entisol due to their little pedogenic horizon development , the two of them were Inceptisol and one was Verisol. Entisols cover about 67.5% of the total area followed by Inceptisols with 21.8% and Vertisols with 10.6%. As for FAO-WRB, classification system, soils were classified as Vertisol, Cambisol and Regosol. In addition, whereas the Çayırlı series has the largest area (24.08%), the Idrisli series was determined as the smallest land (8,17%) in the study area.

Anahtar Kelimeler

Soil classification, soil database, soil survey mapping

Kaynakça

• Anonymous (1982). Soil Erosion:Its agricultural, environmental, and socio-economic implications. Council for Agricultural Science and Technology.
• Başayiğit L, Şenol H, Müjdeci M (2008). Isparta ili meyve yetiştirme potansiyeli yüksek alanların bazı toprak özelliklerinin coğrafi bilgi sistemleri ile haritalanması. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2): 1-10.
• Bayramin İ, Kılıç Ş, Dengiz O, Başkan O, Tunçay T, Yıldırım A, Öğütmen Ç (2013). Radar görüntülerinin toprak etüt ve haritalama çalışmalarında kullanımı, TÜBİTAK- TOBAG 110 O 729 nolu TOVAG Projesi Sonuç Raporu.
• Blake GR, Hartge KH (1986). Bulk Density and particle density. Methods of soil analysis: part 1—physical and mineralogical methods(methodsofsoilan1): 363-375.
• Bouyoucos GJ (1962). Hydrometer method improved for making particle size analyses of soils 1. Agronomy journal, 54(5): 464-465.
• Coşkun A, Dengiz O (2016). Samsun terme havzası bazı temel fizyografik karakteristikleri belirlenmesi ve tarımsal taşkın alanlarının toprak haritalanması. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3(1). doi:10.19159/tutad.55780.
• Çullu MA (2012). Toprak Etüt Haritalama ve Toprak Yönetimi Gerekliliği. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, 1(1): 23-25.
• Dengiz O (2007). Assessment of soil productivity and erosion status for the Ankara-Sogulca catchment using GIS. International Journal of Soil Science, 2(1): 15-28.
• Dengiz O, Başkan O (2010). Characterization of soil profile development on different landscape in semi-arid region of Turkey a case study; Ankara-Soğulca catchment. Anadolu Journal of Agricultural Sciences. 25(2):106-112.
• Dengiz O,Bayramin İ (2003). Ankara Gölbaşı Topraklarının farklı toprak sınıflandırma sistemlerine göre sınıflandırılması. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(3-4): 61-68.
• Dengiz O, Gülser C, İç S, Kara Z (2009). Aşağı Aksu Havzası topraklarının fiziksel ve kimyasal özellikleri ve haritalanması. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 24(1): 34-43.
• Dengiz O, Gürsoy F E ve Sağlam M (2017). Aluviyal araziler üzerinde oluşmuş farklı toprakların uygun toprak işleme durumlarının belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 32(1): 96-104.
• Dengiz O, Kurşun G (2018). Arid karasal ekosistem koşulları altında oluşmuş toprakların sınıflaması ve dağılımlarının belirlenmesi. Toprak Su Dergisi: 1-23. doi:10.21657/topraksu.460709.
• Dengiz O ve Sarioglu F E (2013). Parametric approach with linear combination technique in land evaluation studies. Tarim Bilimleri Dergisi-Journal of Agricultural Sciences, 19(2): 101-112.
• FAO (2006). World reference base for soil resources. A framework for international classification, correlation and communication. World soil resources reports, 103: 132.
• Gülser C,Candemir F (2006). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kurupelit kampüs topraklarının bazı mekaniksel özellikleri ve işlenebilirlikleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Zir. Fak. Dergisi, 21: 213-217.
• Jackson M L (1958). Soil chemical analysis. Prentice-Hall, Inc.; Englewood Cliffs,
• Klute A, Dirksen C (1986). Hydraulic conductivity and diffusivity: Laboratory methods. Methods of soil analysis: part 1—physical and mineralogical methods (methodsofsoilan1): 687-734.
• Loue A (1968). Diagnostic petiolaire de prospection. Etudes Sur la Nutrition et la Fertilisation Potassiques de la Vigbe Societe Commerciale des Potasses d’alsace Services Agroomiques: 31-41.
• Mueller L, Schindler U, Fausey N R ve Lal R (2003). Comparison of methods for estimating maximum soil water content for optimum workability. Soil and Tillage Research, 72(1): 9-20.
• Rhoades J (1982). Cation exchange capacity 1. Methods of soil analysis. Part 2. Chemical and microbiological properties (methodsofsoilan2): 149-157.
• Soil Survey Staff (1993). Soil survey manual. USDA, Handbook No: 18, U.S.Gov.Print Office, Washington D.C. USA.
• Soil Survey Staff (1999). Soil Taxonomy. A Basic Of Soil Classification For Making And Interpreting Soil Survey, USDA Handbook No: 436, Washington D.C. USA.
• Soil taxonomy (1999). Keys to soil taxonomy. Pochahontas Press, Inc., Blacksburg, Virginia, USA.
• Thornthwaite C W (1948). An approach toward a rational classification of climate. Geographical review, 38(1): 55-94.
• Turan M, Dengiz O, Turan Demirağ İ (2018). Samsun ilinin Newhall Modeline göre toprak sıcaklık ve nem rejimlerinin belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 5:2: 131-142.
• Ülgen AN, Yurtsever N (1995). Türkiye gübre ve gübreleme rehberi. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü.
• WRB I (2014). Working Group.(2014). World Reference Base for Soil Resources. International soil classification system for naming soils and creating legends for soil maps. World Soil Resources Reports No. 106. FAO, Rome, Italy.