Kültürel Mirasın Sürdürülebilirliği: Turizm Eğitimi Veren Kurum Müfredatları Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 73 - 83, 15.12.2018

Mahir Demir , Elbeyi Pelit , Turgut Türkoğlu

Öz

Sürdürülebilirlik kavramı genel olarak ekoloji ile bağdaştırılmasına rağmen ekolojik ve çevresel faktörlerin ötesinde daha geniş bir anlam çerçevesine sahiptir. Özellikle turizmin çevre ve kültür ile sürekli etkileşim halinde bulunması, sürdürülebilirliğin bu kavramlar üzerindeki önemini artırmaktadır. Turizm sektörünün süreklilik arz etmesi, yeniliklerin ve çekicilik değeri olan ürünlerin korunabilmesi ile sağlanmaktadır. Bu bağlamda, kültürel miras değerlerin sürdürülebilirliği,  özellikle küreselleşme karşısında farklılıkların yaşatılmasında etkin bir rol oynamaktadır. Kültürel mirasın sürdürülebilmesi ve turizm sektörüne yansıtılabilmesi için konuya ilişkin eğitimin önemi büyüktür. Söz konusu bu eğitim, informal şekilde olabileceği gibi özellikle eğitim kurumları bünyelerinde turizm müfredatlarına konulan derslerdeki eğitim-öğretimlerle formal bir şekilde de olabilmektedir. Bu kapsamda, özellikle turizm eğitimi veren üniversitelerin söz konusu duruma ilişkin müfredatlarında kültürel mirasın sürdürülebilirliği konusuna ne kadar yer verdiklerinin tespiti ve bu doğrultuda konuya ilişkin öneriler getirmek önem taşımaktadır. Bu çalışmada, ilk olarak lisans ve lisansüstü turizm eğitimi veren devlet ve vakıf üniversitelerinin turizm ders müfredatları, “sürdürülebilirlik” kapsamında sunulan dersler üzerinden incelenmiştir. İkinci olarak kültürel mirasın sürdürülebilirliğine ilişkin derslere ne kadar yer verildiği, yer veriliyor ise bir başka ders içinde mi yoksa ayrı bir ders olarak mı sunulduğu incelenmiştir. İçerik analizi ile elde edilen bulgular doğrultusunda konuya yönelik önerilerde bulunularak, turizm sektöründe önemli bir yer tutan kültürel mirasın sürdürülebilirliğine ilişkin farkındalığın artırılması amaçlanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Kültürel Miras, Sürdürülebilirlik, Turizm Eğitimi

Kaynakça

• Akkuzu, E., Ünal, S. & Evcin, Ö. (2015). Yükseköğretim Kurumlarında Yaban Hayatı Eğitimi, Önemi ve Karşılaşılan Sorunlar. Türkiye Ormancılık Dergisi, 16(1). ss.82-85.
• Arslan, M. ‘Küreselleşme ve Yerellik İkileminde Buldan Halk Kültürü’. Buldan Sempozyumu Bildirileri, Buldan, 2006, ss.711-715.
• Artun, E. ‘Küreselleşmenin Geleneksel Türk Halk Kültürüne Etkisi”. VI.Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi, İçel, 18-22 Haziran 2001.
• Bahçe, S. (2009). Kırsal Gelişimde Kültür (Mirası) Turizmi Modeli. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 25, 1-12.
• Basat, E. M. (2013). Somut ve Somut Olmayan Kültürel Mirası Birlikte Koruyabilmek. Milli Folklor Dergisi, (100). ss.61-71.
• Baykal, D. & Şahin, E. (2014). Türkiye'de Turizm Eğitimi Veren Meslek Yüksekokullarının Ders Programlarına İlişkin Bir İçerik Analizi. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 2(3). ss.19-32.
• Boylu, Y. & Arslan, E. (2014). Türkiye’deki Turizm Eğitiminin Rakamsal Gelişmeler Açısından Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, Sayı 1, 79-97.
• Çengelci, T. (2012). Sosyal Bilgiler Öğretim Programında Somut Olmayan Kültürel Mirasın Yeri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (1). ss.185- 203. Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı; Sürdürülebilir Kültür Turizmi İçin Kamu‐Yerel‐Sivil‐Özel İşbirliği, ÇEKÜL Vakfı-Tarihi Kentler Birliği Yayınları Kılavuz Kitapçıklar Dizisi 1, Gaziantep, ss. 1-22.
• Dikmen, Ç. B. & Toruk, F. (2016). Sosyal ve Kültürel Sürdürülebilirlik Kapsamında Sivrihisar Evlerinin Korunmasına Yönelik Öneriler. İdil Dergisi, 5(22). ss.713- 733. Emekli, G., İbrahimov, A. & Soykan, F. (2006). Turizmde Küreselleşmeye Coğrafi Yaklaşımlar ve Türkiye. Ege Coğrafya Dergisi, (15), 1-16.
• Gürdal, M. (1994). Türkiye’de Mesleki Turizm Eğitiminin Bugünkü Yapısı, Mevcut Sorunları ve Çözüm Yolları, Erciyes Üniversitesi Nevşehir Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu ‘Dört Yıllık Turizm Okullarında Eğitim-Öğretim Sorunları ve Çözüm Yolları I’. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
• Hayta, A. B. (2009). Sürdürülebilir Tüketim Davranışının Kazanılmasında Tüketici Eğitiminin Rolü. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3). ss.143-151.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2017) . Çalışma Raporu. http://teftis.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/1279, muserrefcanpdf.pdf?0 (Erişim Tarihi: 24.05.2017). İSMEP. (2014). Kültürel Mirasın Korunması. İstanbul.
• Kayıhan, K. & S.,Tönük, S. (2011). Sürdürülebilirlik Bilincinin İnşa Edileceği Binalar Olma Yönü İle Temel Eğitim Okulları. Politeknik Dergisi, 14(2). ss.163-171.
• Kuter, N. & Ünal, H. E. (2009). Sürdürülebilirlik Kapsamında Ekoturizmin Çevresel, Ekonomik Ve Sosyo-Kültürel Etkileri. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 9(2). ss.146-156.
• Küçükaslan, N. (2007). Özel İlgi Turizmi. Bursa, Ekin Yayınevi.
• Mckercher, B., Pamela, S. Y. HO. & Croz, H. D. (2004). Attributes of Popular Cultural Attractions in Hong Kong, Annals of Tourism Research, 31(2), ss. 393-407.
• Oğuz, M. Ö. (2009). Somut Olmayan Kültürel Miras Ve Kültürel İfade Çeşitliliği. Milli Folklor Dergisi, (82). ss.6-12.
• Oğuz, M. Ö. (2013a). Terim Olarak Somut Olmayan Kültürel Miras. Milli Folklor Dergisi, (100). ss.5-13.
• Oğuz, M. Ö. (2013b). Küreselleşme ve Uygulamalı Halk Bilimi. (2. Baskı) Ankara: Akçağ Yayınları.
• Olalı, H. (1990). Turizm Politikası ve Planlaması. İzmir: Ege Üniversitesi Matbaası.
• Örücü, M. Ç. (2015). Sürdürülebilir Eğitimde Yükseköğretimin ve Psikolojik Danışman Eğitiminin Rolü ve Önemi. Ekev Akademi Dergisi, (63). ss.231-242.
• Özkök, F., & Gümüş, F. (2009). Sürdürülebilir Turizmde Bilginin Önemi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(1). ss.51-71.
• Seçilmiş, C. & Köz, E. N. (2015). Sürdürülebilir Kültür Turizmi Algısının Nesillere Göre Tekrar Gelme Niyetine Etkisi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(3). ss.69-78.
• Tanrıverdi, B. (2009). Sürdürülebilir Çevre Eğitimi Açısından İlköğretim Programlarının Değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 34 (151). ss.89- 103.
• Tosun, K. E. (2009). Sürdürülebilirlik Olgusu ve Kentsel Yapıya Etkileri. Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi (e-dergi), (2). Tuyluoğlu, T. (2003). ‘Türkiye’de Turizm Eğitiminin Niteliği’, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• UNESCO. (2003). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi. https://ich.unesco.org/doc/src/00009-TR-PDF.pdf (Erişim Tarihi: 16.05.2017).
• Yeşilbursa, C. C. (2011). ‘Sosyal Bilimlerde Miras Eğitiminin Öğrencilerin Somut Kültürel Mirasa Karşı Tutumlarına ve Akademik Bakışlarına Etkisi’, (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• YÖK. (2017). Üniversitelerimiz. http://www.yok.gov.tr/web/guest/universitelerimiz (Erişim Tarihi: 16.05.2017).