Turizm Lisans Öğrencilerinin Ekolojik Ayak İzi Farkındalıkları

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 203 - 223, 22.12.2020

Rahman Temizkan , Kaan Ceyhanlı

Öz

Çalışmanın amacı,
turizmde potansiyel iş gücü olan turizm lisans öğrencilerinin ekolojik ayak izi
farkındalıklarını belirlemek ve bu farkındalığın sosyodemografik özelliklere
göre değişimini ortaya koymaktır. 2018 eğitim ve öğretim yılı turizm
işletmeciliği lisans eğitim programlarında öğrenim gören 394 öğrenci
araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırmanın birincil verileri ekolojik
ayak izi farkındalık ölçeği ile toplanmıştır. Veri analizi SPSS 24 yazılımı
aracılığı ile yapılmıştır. Temel analiz teknikleri olarak t- testi ve ANOVA
kullanılmıştır.

Araştırmada kullanılan
ekolojik ayak izi farkındalık ölçeği; gıda, ulaşım ve barınma, enerji, atıklar
ve su tüketimi boyutlarından oluşmaktadır. Bireylerin gıda boyutundaki
farkındalıkları nispeten yüksek bulunmuştur. Kadınların ekolojik ayak izi
farkındalıkları erkeklerin farkındalığından yüksek bulunmuştur. Alt gelir
grubunun atıklar ve su tüketimi boyutlarında farkındalıkları daha yüksektir.
Bireylerin anne ve baba eğitim seviyesi düşük olanların ekolojik ayak izi
farkındalıkları daha yüksektir. Ayrıca araştırmaya katılan bireylerin ekolojik
ayak izi farkındalık seviyeleri düşük bulunmuştur. Bireylerin ekolojik ayak izi
farkındalıklarını arttırmaya yönelik çalışmaların yapılması önerilmektedir

Anahtar Kelimeler

Ekolojik ayak izi farkındalığı, turizm ve çevre, , çevre eğitimi

Kaynakça

• Aşık, N. A. (2018). Ön lisans Düzeyinde Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Çevreye İlişkin Tutum ve Davranışları. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi. 10(2) ISSN: 1309- 8012.
• Altunışık, R., Bayraktaroğlu, S., Coşkun, R. & Yıldırım, E. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı, Sakarya Kitap Evi, 8. Baskı, Sakarya.Arıca, Ş. Ç. & Kağar, C. (2018). Gelecek Nesillere Yaşanabilir Bir Dünya Bırakmanın Anahtarı: Ekolojik Okur Yazarlık, Sorumlu Üretim ve Tüketim, 2(1). ss. 31-42.
• Akıllı, H., Kemahlı, F. & Polat, F. (2008). Ekolojik Ayak İzinin Kavramsal İçeriği ve Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde Bireysel Ekolojik Ayak İzi Hesaplaması, Akdeniz IIBF Dergisi, 15, ss.1-25.
• Abdala, Y. S. M (2018). Çevre Bilincinin Ekolojik Ayak İzi ve Kültürel Dünya Görüşü ile İlişkisi: Türk ve Sudanlı Öğrenciler Üzerine Bir Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, Kahraman Maraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı.
• Atasoy,E. & Ertürk, H. (2008). İlköğretim Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Çevre Bilgisi Üzerine Bir Alan Araştırması, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi 10(1). Briassoulis, H. & Van Der, S. (2000). Tourism and Environment, Springer Science Business Media, 2. Baskı.
• Bozyiğit, S. & Madran, C. (2018). Çocukların Çevre Bilinçli Tüketici Olarak Sosyalleşmesinde Annelerin Çocuk Yetiştirme Tutumlarının Rolü, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi 7(2), ss. 173-196
• Bayraktar, M. & Yasemin Ö. (2002). Gösterişe Yönelik Tüketim Davranışları, Standard 41,490, ss. 313-328.
• Berberoğlu, E. O. & Uygun, S. (2013). Tübitak 4004 Projelerinin Sürdürülebilir Kalkınma İçin Çevre Eğitimi Kapsamında Değerlendirilmesi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
• Coşkun, Ç. I. (2013). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Ekolojik Ayak İzi Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı, Ankara.
• Carlson, L., Grossbart, S. & Walsh, A. (1990). Mothers' Communication Orientation and Consumer-Socialization Tendencies, Journal of Advertising, 19(3), ss. 27-38.
• Çalıkan, M. (2002). Yetişkinlerde Çevre Duyarlılığını Etkileyen Etmenler, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ankara.Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2017), Atık Su Arıtımı Eylem Planı (2017-2023).
• Çetin, A. F., Yıldırım, G. E. & Aydoğdu, M. (2016). Sürdürülebilir Yaşama Yönelik Ekolojik Ayak İzi Eğitiminin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutum ve Davranış Düzeyine Etkisi, 2017 AKU, Kavramsal Eğitim Bilim Dergisi, 10(1), ss. 31- 48.
• Çiftçi, O. (1991)’’Çocuğun Sosyalleşmesinde Ailenin Rolu [The role of the family in socializing the child], Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 1(2), ss. 1-4.
• Demirtaş, N. (2011). Turizm ve Çevre. Ankara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Yayınları, Yayın No: 91, 1. Baskı.
• Demir, E. & Yalçın, H. (2014). Türkiye’de Çevre Eğitimi, Türk Bilimsel Denemeler Dergisi, 7(2), ISSN: 1308-0040, E-ISSN: 2146-0132, ss. 7-18.
• Eren, B., Aygün, A., Chabanov, D. & Akman, N. (2016). Mühendislik Öğrencileri Ekolojik Ayak İzinin Belirlenmesi, Uluslararası Mühendislik ve Teknoloji Araştırmaları Dergisi, 1(1), 7-12.
• Erten, S. (2004). Çevre Eğitimi ve Çevre Bilinci Nedir, Çevre Eğitimi Nasıl Olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın Organı, Sayı 65/66. 2006/25 Ankara.
• Geng, Y., Zhang, L., Chen, X., Xue, B., Fujita, T. & Dong, H. (2014). Urban Ecological Footprint Analysis: A Comparative Study Between Shenyang In China And Kawasaki In Japan, Journal of Cleaner Production, 75, ss. 130-142.
• Grønhøj, A. & Thøgersen, J. (2012). Action Speaks Louder Than Words: The Effect Of Personal Attitudes And Family Norms on Adolescents Pro-Environmental Behaviour, Journal of Economic Psychology, 33(1), ss. 292–302.
• Hungerford, H. R., & Volk, T. L. (1990). Changing Learner Behavior Through Environmental Education, The Journal of Environmental Education, 21(3), ss. 8-21.
• Hotel Gazetesi (2018). Su ayak İzi ve Turizm- 2018, http://hotelgazetesi.com/yazi-detay/272/su-ayak-izi-ve-turizm (Muharrem Tuna).
• Kaya, N., Çobanoğlu, M. & Artvinli, E. (2011). Sürdürülebilir Kalkınma İçin Türkiye’de ve Dünyada Çevre Eğitimi Çalışmaları, 6. Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, ss. 407- 417.
• Keleş, Ö. (2007). Sürdürülebilir Yaşama Yönelik Çevre Eğitimi Aracı Olarak Ekolojik Ayak İzinin Uygulanması ve Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Fen Bilgisi Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Keleş, Ö. & Aydoğdu, M. (2010). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Ekolojik Ayak İzlerini Azaltma Yolları Konusundaki Görüşleri, Türk Fen Eğitimi Dergisi Yıl :7 Sayı :3
• Medina, M. A. P., & Bruno, A. G. (2016). Ecological Footprint of University Students: Does gender matter?, Global Journal of Environmental Science and Management, 2(4), 339-344.
• Meyer, V. (2009). The Ecological Footprint As an Environmental Education Tool For Knowledge, Attitude And Behaviour Changes Towards Sustainable Living: a Case Study (Doctoral dissertation).
• Olalı, H. & Timur, A. (1988). Turizm Ekonomisi, İzmir: Ofis Ticaret ve Matbacılık.
• Özdemir, G. & Tuna, M. (2016). Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Karbon Ayak İzi, Journal Home Page, JRTR, 2016, (3), ss. 75-84.
• Özdemir, O. (2007). Yeni Bir Çevre Eğitimi Perspektifi: “Sürdürülebilir Gelişme Amaçlı Eğitim”, Eğitim ve Bilim Education and Science, Cilt: 32, Sayı: 145, ss. 23-38.
• Özbuğutu, E. & Karahan, S. (2014). Çevre Eğitimi ve Alternatif Yöntemler- Literatür Taraması’’, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 25, ss. 393-408.
• Ryu, H. C. & Brody, D. S. (2006). Examining The Impacts of A Graduate Course on Sustainable Development Using Ecological Footprint Analys, International Journal of Sustainability in Higher Education Vol. 7 No. 2, pp. 158-175.
• Schnack, K. & Jensen, B. B. (2006). The Action Competence Aproach ın Environmental Education, Environmental Education Research, 12:3-4, ss. 471-486.
• Shiel, G. & Cartwright, F. (2015). Analyzing Data From A National Assessment of Educational Achievement (Volume 4). Washington: International Bank for Reconstruction and Development / The World Bank.
• Sivrikaya, Ş. (2018). Fen bilgisi ve Türkçe Öğretmen Adaylarının Ekolojik Ayak İzi Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Ana Bilim Dalı, Antalya.
• Şahin, H., Erkal, S. & Ateşoğlu, L. (2018), Determination of Ecological Footprint Awareness of Preschool Teacher Candidates, International Journal of Eurasia Social Sciences, 31(9), ss. 1-12.
• Türküm, S. A. (1998). Çağdaş Toplumda Çevre Sorunu ve Çevre Bilinci, İçinde; Çağdaş Yaşam Çağdaş İnsan, Anadolu Üniversitesi.
• Türksoy, Ö. (1990). Çocuk ve Çevre Duyarlılığı Eğitimi, Yaşadıkça Eğitim Dergisi (19) ss. 15-31.
• Teksöz, G., Şahin, E. & Ertepınar, H. (2010). Çevre Okuryazarlığı, Öğretmen Adayları ve Sürdürülebilir Bir Gelecek, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (39), ss. 307-320.
• Tillbury, D. (1995). Environmental Education for Sustainability: Defining New Focus of Environmental Education In the 1990s, Environmental Education Research, Vol. 1, No. 2
• UNESCO, (1977). Intergovernmental Conference on Environmental Education (final report). Tbilisi (USSR). http://unesdoc.unesco.org/images/0003/000327/03276
• Ünal, S., Mançuhan, E. & Sayar, A. A. (2001). Çevre Bilinci Bilgisi ve Eğitimi, 1. Baskı, Marmara Üniversitesi.
• Ünal, S. & Dımışkı, E. (1999). Unesco- Unep Himayesinde Çevre Eğitiminin Gelişimi ve Türkiye’de Ortaöğretim Çevre Eğitimi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(5), ss. 142-154.
• Wackernagel, M. & Yount, J. D. (2000). Footprints for Sustainability: The Next Steps. Enviroment Development and Sustainability, Netherlands: Kluwer Academic Publishers, (2), ss. 21-42.
• WWF. (2012). Türkiye’nin Ekolojik Ayak İzi Raporu. Global Footprint Network. http://www.footprintnetwork.org/images/article_uploads/Turkey_Ecological_Footpri nt_Report_Turkish.pdf (Erişim Tarihi: 17.11.2018).
• Zelezny, C. L., Chua, P. P. V& Aldrich, C. (2000). Elaborating on Gender Differences ın Environmentalism, Journal Of Social Issues, 56(3), ss. 443-457.