FINANCIAL FAILURE RISK IN LODGING AND FOOD-BEVERAGE COMPANIES AND THE IMPACT OF THE COVID-19 PANDEMIC

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 477 - 494, 19.12.2022

Fatma Senem Beyaz Cemile Öcek Erdinç Karadeniz

Öz

The aim of this study is to measure financial failure risks of lodging and food-beverage companies in Turkey and to examine the impact of the Covid-19 pandemic on the financial failure risks. In this context, financial failure risks of four sub-sectors in the lodging services sector and three sub-sectors in the food service activities sector for the years 2016-2020 were analyzed by using the company accounts of the Central Bank of the Republic of Turkey, with Altman Z, Altman Z', Springate, Fulmer, Zmijewski and Grover models. Then, for each of the financial failure prediction models, whether there is a statistical difference in the context of the pre-Covid-19 and Covid-19 period was tested with the Wilcoxon Signed Ranks Test. According to the findings, it has been determined that four sub-sectors in the lodging services sector carry a risk of financial failure in all models and all years included in the analysis, except for the Zmijewski and Grover model, in terms of financial failure risk. It has been determined that the number of years in which the three sub-sectors in the food service activities sector carry the risk of financial failure is less than that of lodging. According to the results of the difference analysis, it was determined that there was a significant difference between the pre-epidemic and the epidemic period in the Altman Z, Altman Z' and Springate models. In line with the aforementioned analyzes, it is seen that the financial failure risks of the company in the sector have been increased and adversely affected during the Covid-19 period.

Anahtar Kelimeler

Financial Failure Risk, the Lodging and Food Services Subsectors, the Covid-19 Pandemic, the Wilcoxon Signed Ranks Test

Konaklama ve Yiyecek-İçecek İşletmelerinde Finansal Başarısızlık Riski ve Covid-19 Salgınının Etkisi

Öz

Bu araştırmanın amacı Türkiye’deki konaklama ve yiyecek içecek işletmelerinin finansal başarısızlık risklerinin ölçülmesi ve Covid-19 salgınının finansal başarısızlık riskleri üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Bu bağlamda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası sektör bilançolarından yararlanılarak konaklama hizmetleri sektöründeki dört alt sektör ile yiyecek hizmetleri sektöründe yer alan üç alt sektörün 2016-2020 yıllarına ilişkin finansal başarısızlık riskleri Altman Z, Altman Z’, Springate, Fulmer, Zmijewski ve Grover modelleriyle analiz edilmiştir. Ardından finansal başarısızlık tahmin modellerinin her biri için Covid-19 öncesi ve Covid-19 dönemi bağlamında istatistiksel açıdan farklılık olup olmadığı Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi ile sınanmıştır. Elde edilen bulgulara göre finansal başarısızlık riski açısından konaklama hizmetleri sektöründeki dört alt sektörünün Zmijewski ve Grover modeli dışında bütün modellerde ve analize dahil edilen tüm yıllarda finansal başarısızlık riski taşıdığı saptanmıştır. Yiyecek hizmetleri sektöründe yer alan üç alt sektörün finansal başarısızlık riski taşıdığı yıl sayısının ise daha az olduğu belirlenmiştir. Farklılık analizi sonucuna göre ise Altman Z, Altman Z’ ve Springate modellerinde salgın öncesi ve salgın dönemi arasında anlamlı bir farklılık olduğu saptanmıştır. Söz konusu analizler doğrultusunda sektördeki işletmelerin finansal başarısızlık risklerinin Covid-19 döneminde artarak olumsuz yönde etkilendiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Başarısızlık Riski, Konaklama ve Yiyecek Hizmetleri Alt Sektörleri, Covid-19 Salgını, Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi

Kaynakça

• Alonso, A. D., Kok, S. K., Bressan, A., O’Shea, M., Sakellarios, N., Koresis, A., ... & Santoni, L. J. (2020). COVID-19, Aftermath, Impacts, and Hospitality Firms: An International Perspective, International Journal of Hospitality Management, 91, 102654.
• Altman, E. I. (1968). Financial Ratios, Discriminant Analysis and the Prediction of Corporate Bankruptcy, Journal of Finance, 23 (4), 589-609.
• Altman, E.I. & Hotchkiss, E. (2006). Corporate Financial Distress and Bankruptcy: Predict and Avoid Bankruptcy, Analyze and Invest in Distressed Debt, John Wiley & Sons, New Jersey.
• Aktaş, R. (1993). Endüstri İşletmeleri İçin Mali Başarısızlık Tahmini (Çok Boyutlu Model Uygulaması), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
• Altinay, L. & Arici, H. E. (2021). Transformation of the Hospitality Services Marketing Structure: A Chaos Theory Perspective, Journal of Services Marketing.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı (7. Basım), Sakarya Yayıncılık, Sakarya.
• Armadani, A., Fisabil, A. I. & Salsabila, D. T. (2021). Analisis Rasio Kebangkrutan Perusahaan pada Masa Pandemi Covid-19. Jurnal Akuntansi, 13(1), 99-108.
• Aydoğuş, O. (2020). Salgın ve Ekonomik Kriz. İktisat ve Toplum Dergisi, 10 (114), 11-17.
• Bahar, O. & Kozak, M. (2006). Potential Impacts of Euro on Destination Choice. Tourism: An International Interdisciplinary Journal, 54(3), 235-243.
• Barreda, A. A., Kageyama, Y., Singh, D. & Zubieta, S. (2017). Hospitality Bankruptcy in United States of America: A Multiple Discriminant Analysis-Logit Model Comparison, Journal of Quality Assurance in Hospitality & Tourism, 18(1), 86-106.
• Charitou, A., Neophytou, E. & Charalambous, C. (2004). Predicting corporate Failure: Empirical Evidence for the UK. European Accounting Review, 13(3), 465-497.
• Chien, G. C. & Law, R. (2003). The Impact of the Severe Acute Respiratory Syndrome on Hotels: A Case Study of Hong Kong. International Journal of Hospitality Management, 22(3), 327-332.
• Crespİ-Cladera, R., Martín-Oliver, A. & Pascual-Fuster, B. (2021). Financial Distress in the Hospitality Industry During the Covid-19 Disaster. Tourism Management, 85, 104301.
• Çeti, B. & Ünlüönen, K. (2019). Evaluation of the Effect of Crisis Due to Epidemic Diseases on the Tourism Sector. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 22(2), 109-128.
• Diakomihalis, M. (2012). The Accuracy of Altman’s models in Predicting Hotel Bankruptcy, International Journal of Accounting and Financial Reporting, 2(2), 96-113.
• Fulmer, J. G. (1984), A Bankruptcy Classification Model for Small Firms, The Journal of Commercial Bank Lending, 66 (11), 25-37.
• George, D. & Mallery, P. (2003). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference 11.0 Update, Pearson Education, Inc, United States of America.
• Gu, Z. (2002). Analyzing Bankruptcy in the Restaurant Industry: A Multiple Discriminant Model, International Journal of Hospitality Management, 21(1), 25-42.
• Huo, Y. H. (2006). Bankruptcy Situation Model in Small Business: The Case of Restaurant Firms, Hospitality Review, 24(2), 5.
• Janer, J. (2011). Bankruptcy Prediction and Its Advantages: Emprical Evidence from SME’s in the French Hospitality Industry, Unpublished Master’s Thesis, University of Copenhagen, Denmark.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kandır, S. Y., Karadeniz, E., Özmen, M. & Önal, Y. B. (2008). Türk Turizm Sektöründe Büyüme Göstergelerinin Turizm İşletmelerinin Finansal Performansına Etkisinin İncelenmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 211-237.
• Karadeniz, E., İskenderoğlu, Ö. & Öcek, C. (2021). Finansal Başarısızlık Riskinin Belirleyicileri: Avrupa'daki Menkul Kıymet Borsalarında İşlem Gören Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 18(3), 580-600.
• Karadeniz, E., & Öcek, C. (2018). Konaklama İşletmelerinde Finansal Başarısızlık Riskinin Ölçümü: Türkiye ve Avrupa Karşılaştırması. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 55(645), 9-59.
• Karadeniz, E. & Öcek, C. (2019). Borsa İstanbul konaklama işletmelerinde finansal başarısızlık riskinin Beaver Modeli kullanılarak analizi. Journal of Tourism Theory and Research, 5(2), 99-111.
• Karadeniz, E. & Öcek, C. (2019). Finansal Başarısızlık Riski Taşıyan İle Taşımayan İşletmelerin Finansal Oranlarının Karşılaştırmalı Analizi: Borsa İstanbul Turizm İşletmelerinde Bir Araştırma, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 16(2), 191-206.
• Karadeniz, E. & Öcek, C. (2020). Finansal Başarısızlık Tahmin Modellerinin Geçerliliğinin Analizi: Thomas Cook Örneği, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 17(3), 394-406.
• Khan, K. M. & Ullah, N. (2021). Post COVID-19 Financial Distress in Pakistan: Prediction of Corporate Defaults at Pakistan Stock Exchange. Liberal Arts and Social Sciences International Journal (LASSIJ), 5(1), 386-400.
• Kılıç Karamahmutoğlu, M. (2021). COVID-19’un Ulaştırma ve Turizm İşletmelerinin Finansal Performansına Etkisi: Borsa İstanbul (BİST)’da Bir Uygulama. Muhasebe ve Denetime Bakış, 21(65), 65-88.
• Kiracı, K. (2021). COVID-19, Financial Risk and the Airline Industry. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(3), 1557-1581.
• Lestari, R. M. E., Situmorang, M., Pratama, M. I. P. & Bon, A. T. (2021, 7-11 March). Financial Distress Analysis Using Altman (Z-Score), Springate (S-Score), Zmijewski (X-Score), and Grover (G-Score) Models in the Tourism, Hospitality and Restaurant Subsectors Listed on the Indonesia Stock Exchange Period 2015-2019. Paper presented at the Proceedings of the 11th Annual International Conference on Industrial Engineering and Operations Management Singapore.
• Macit, A. (2020, 6 November-7 December). Covid-19 Pandemisinin Havayolu İflas Riski Üzerindeki Etkisinin Belirlenmesi: Airscore Modeli ile Türk Sivil Havacılık Sektörüne Yönelik Bir Analiz. 13. Güncel Araştırmalarla Sosyal Bilimler Kongresi, Antalya.
• Maharani, R. & Sari, T. A. M. (2021). Tourism Industry Bankruptcy Analysis of Impact COVID-19 Pandemic. International Journal of Economics, Business and Accounting Research (IJEBAR), 5(4), 339-350.
• Milasinovic, M., Knezevic, S. & Mitrovic, A. (2019). Bankruptcy Forecasting of Hotel Companies in the Republic of Serbia Using Altman's Z-Score Model, Hotel and Tourism Management, 7(2), 87-95.
• Ohlson, J. A. (1980), Financial Ratios and the Probabilistic Prediction of Bankruptcy, Journal of Accounting Research, 18(1), 109-131.
• Rahmah, I. & Novianty, I. (2021). Comparative Analysis of Financial Distress Before and During the COVID-19 Pandemic: Empırıcal Evıdence In Indonesıa, International Journal of Business, Economics and Law, 24(5), 216-222.
• Song, H. J. & Kang, K. H. (2019). The Moderating Effect of CEO Duality on the Relationship Between Geographic Diversification and Firm Performance in the US Lodging Industry, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 31(3), 1488-1504.
• Sağlık Bakanlığı. (2022, 3 Ocak). COVID-19 Nedir? Erişim adresi: https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66300/covid-19-nedir-.html (Erişim tarihi: 25.01.2022).
• Saragih, F., Sinambela, E. & Sari, E. N. (2019, 8-9 October). Bankruptcy Prediction by Using the Grover Method. Paper presented at the 1st International Conference on Economics, Managemenet, Accounting and Business, Medan, Sumatra, Indonesia.
• Springate, G. L. V. (1978), Predicting The Possibility of Failure in A Canadian Firm, Master’s Thesis, Simon Eraser University.
• TCMB. (2021, Eylül). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sektör Bilançoları 2009-2020, Erişim adresi: https://www3.tcmb.gov.tr/sektor/#/tr/I/konaklama-ve-yiyecek-hizmeti-faaliyetleri (Erişim tarihi: 27.01.2022).
• TÜRSAB. (2021, 15 Haziran). Dünya turizm istatistikleri. Erişim adresi: https://www.tursab.org.tr/dunya-turizm-istatistikleri (Erişim tarihi: 01.02.2022).
• Wieprow, J. & Gawlik, A. (2021). The Use of Discriminant Analysis to Assess the Risk of Bankruptcy of Enterprises in Crisis Conditions Using the Example of the Tourism Sector in Poland, Risks, 9(4), 78.
• World Health Organization, (2021, 23 Aralık). Coronavirus disease (COVID-19) pandemic, Erişim adresi: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 (Erişim tarihi: 25.01.2022).
• Yıldız, Ş. (2021). Finansal Başarısızlık Tahmin Modellerinin Karşılaştırılması: BİST Turizm İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi, Karabük.
• Zmijewski, M. E. (1984). Methodological Issues Related to the Estimation of Financial Distress Prediction Models. Journal of Accounting Research, 59-82.