Kişisel Özelliklerin Tüketici Satın Alma Niyeti Üzerine Etkisi: Lisanslı Ürünlerde Bir Uygulama

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 13 - 21, 28.06.2020

Yadikar Karacan , Ramazan Aksoy

Öz

Günümüzde spor endüstrisi giderek önemini artırmaktadır. Türkiye’de özellikle futbol spor dalına ilgi diğer spor alanlarına göre daha fazladır. Futbol takımları üzerinde kendi logo ve sembolleri olan ürünleri tüketicilere sunmaktadır. Tüketicilerin bu ürünleri tercih etmesinde kişilik özellikleri de etkili olabilmektedir. Tüketicilerin bu ürünleri satın alma niyeti beş büyük kişilik envanteri ile ölçülmüştür.
Çalışmanın amacı tüketicilerin beş büyük kişilik özelliklerinden hangisinin lisanslı ürün satın alma niyeti üzerinde daha etkili olduğunu belirlemektir. Çalışmanın ana amacının dışında tüketicilerin cinsiyetleri ile beş büyük kişilik özellikleri arasında anlamlı bir fark olup olmadığı araştırılmıştır. Bunun yanı sıra tüketicilerin taraftarı oldukları takımlar ile satın alma niyeti arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığı da araştırılmıştır. Bu çalışmanın ana kütlesi Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi’nde öğrenim gören öğrencilerden oluşmaktadır. Çalışmanın örneklem büyüklüğü 380 öğrenci olarak belirlenmiştir. Veriler yüz yüze anket yöntemiyle toplanmıştır. Analizler için SPSS Version 22 programı kullanılmıştır. T Test, ANOVA, regresyon yöntemleri analizler için kullanılmıştır. Araştırma sonucunda kadınların erkeklere oranla daha fazla uyumluluk kişilik özelliğine sahip olduğu saptanmıştır. Erkeklerin ise kadınlara oranla daha fazla deneyime açıklık kişilik özelliği gösterdiği ortaya çıkmıştır. Beşiktaşlı taraftarların diğer takımların taraftarlarına göre daha fazla lisanslı spor ürünü satın alma niyeti içerisinde oldukları görülmüştür. Deneyime açıklık kişilik özelliğinin diğer kişilik özelliklerine göre tüketicinin satın alma niyeti üzerinde daha etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Beş büyük kişilik özellikleri, Lisanslı spor ürünleri, Satın alma niyeti

Kaynakça

• Alkibay, S. (2005). Profesyonel spor külüplerinin taraftar ilişkileri yoluyla marka değeri yaratmaları üzerine bir araştırma, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 83-108.
• Argan, M. & Katırcı H. (2015). Spor pazarlaması, 3. Baskı, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Aslan, S. (2008).Kişilik, Huy ve Psikopatoloji, Psikiyatride Derlemeler, Olgular ve Varsayımlar(RCHP) Dergisi, 0(2), 7-18.
• Ayhan, B., Aktaş H. & Çelik F. (2017). Lisanslı taraftar ürünlerinin kullanım motivasyonları: üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(2), 548-573.
• Aytaç, K. Y. & Yenel İ. F.(2012). Taraftarların Spor kulüplerindeki lisanslı ürün faaliyetine ilişkin tutulan takım değişkenine göre satın alma tutumlarının incelenmesi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 11-31.
• Barlı, Ö. (2010).Davranış bilimleri ve örgütlerde davranış, 4. Baskı, Erzurum: Aktif Yayınevi.
• Can, H., Azizoğlu Aşan Ö.& Aydın Miski E.(2015). Örgütsel davranış, 2. Baskı , Siyasal Kitabevi.
• Divanoğlu Uslu, Sevilay ve Tuba Uslu (2019); "Kişilik özelliklerinin içgüdüsel satın alma davranışlarına yansıması," Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), s. 215-234.
• Güney, S. (2006). Davranış bilimleri, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım,
• Gürbüz, S. &Şahin F.(2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, 4. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hawkins, D. I. & Mothersbaugh D. L., (2010). Consumer behavior: building marketing strategy, McGraw-Hill Irwin, 11th.
• İslamoğlu, A. H. (1996). Tüketici davranışları, 4. Baskı, İzmit: Kocaeli Üniversitesi Yayınları.
• John, O. P. & Sanjay S. (1999). The big-five trait taxonomy:history, measurement, and theoretical perspectives,University of California at Berkeley, 1-71.
• Kavlak, Y. (2018). Spor ürün markalarının pazarlanmasında marka kişiliğinin önemi: adidas ve nike'ın marka kişiliklerinin karşılaştırmalı analizleri, Yüksek Lisans Tezi, Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kazançoğlu, İ.&Baybars M.(2016). Lisanslı spor ürünlerinin algılanan değer bileşenlerinin satın alma niyeti ile ilişkisi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(1), 51-66.
• Kement, Ü., & Çavuşoğlu, S. (2017). Hafızaya yönelik müşteri deneyimlerinin müşteri sadakatine etkisi: yeşil oteller örneği. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(8), 172-194.
• Kement, Ü., Çavuşoğlu, S. & Uslu, A. (2019). Turizm Eğitimi Gören Öğrencilerin Kişilik Özelliklerinin Kültürel Zekâ Düzeylerine Etkisi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 30(1), 57-68.
• Koçoğlu, C. M. & Aksoy R. (2017). Tüketici temelli marka denkliği bileşenleri arasındaki ilişkiler üzerine bir araştırma, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 18, 71-90.
• Korkmaz, S., Eser Z. & Öztürk S. A.(2017). Pazarlama: kavramlar-ilkeler- kavramlar,3. Baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Kotler, P. & Gray A. (2011). Principles of marketing, Pearson Education, 14th.
• Mucuk, İ. (2013). Temel pazarlama bilgileri, 4. Baskı, İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Neuman, W. L. (2014). Social research methods:qualitative and quantitative approaches, Pearson Education, 17 th.
• Odabaşı, Y. &Barış G. (2007). Tüketici davranışı,7. Baskı, İstanbul: Mediacat Akademi.
• Özer, Ö. (2019). Arketipsel marka kişiliğinin tüketicinin satın alma niyeti üzerindeki etkisi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,3(2), 85-107.
• Özkalp, E. &Kırel Ç. (2011). Örgütsel davranış, 5. Baskı, Ekin Yayınevi.
• Öztürk, A. (2017). Pazarlama ilkeleri , 3. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Quick, J. C. & Nelson D. L. (2013). Principles of organizational behavior: realities & challenges, South-Western Cangage Learning, 8 th Edition.
• Robbins, S. P. &Judge T. A. (2017). Örgütsel davranış, (Çev.: İnci Erdem), 14. Baskı, Nobel Yayınları.
• Sabuncuoğlu, Z. &Vergiliel Tüz M.(2016). Örgütsel davranış, 6. Baskı, Bursa: Aktüel Yayıncılık.
• Schiffman, L. G. &Wisenblit J. L (2015). Consumer behavior, Pearson, 11th Edition.
• Somer, O. (2001). Çeşitli çalışma alanlarının beş faktör kişilik boyutlarıyla ilişkisi, Ege Eğitim Dergisi, 1(1), 31-40.
• Şimşek, Ş., Çelik A.& Akgemci T.(2014). Davranış bilimleri,2. Baskı ,Eğitim Yayınevi.
• Tatar, O. (2017). Büyük beş-50 kişilik testinin türkçeye çevirisi ve beş faktör kişilik envanteri kısa formu ile karşılaştırılması, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(1), 51-61.
• Yükselen, C. (2008).Pazarlama ilkeler-yönetim-örnek olaylar, 7.Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.