Etkili İlişkiler İçin Davranışsal Öz- Düzenleme Ölçeği’ni Türkçeye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 55, 1085 - 1109, 27.12.2019

Didem Genç Çiğdem Yavuz Güler

Öz

Bu çalışmanın amacı, çift ilişkilerinde davranışsal öz düzenleme ile ilgili toplamaya yardımcı olan Etkili İlişkiler
İçin Davranışsal Öz-Düzenleme Ölçeği’nin Türkiye için geçerlik ve güvenirliğini incelemektir. Araştırmaya bir yıl ve
bir yıldan uzun süredir evli olan 151 Çift (302 kişi) katılmıştır. Uyum geçerliğini sınamak amacıyla Depresyon
Anksiyete Stres Ölçeği’nin Depresyon alt ölçeği ile Evlilik Yaşam Doyum Ölçeği ve Çiftler Uyum Ölçeği kullanılmıştır.
Ölçeğin yapı geçerliğini sınamak adına yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonucunda EİDÖDÖ’nün ben ve partner
faktörlerinin strateji boyutundaki 1-2 ve 7-8 nolu maddelerinin modifikasyonu sonrasında strateji ve efor alt boyutlu
ben ve partner faktörünün uyum iyiliği indekslerinin tüm değerlerinin kabul edilebilir düzeyde olduğu görülmüştür.
Ölçeğin benzer ölçeklerle uyum geçerliliğine bakıldığında ben ve partner faktörünün strateji ve efor alt boyutlarının
benzer ölçeklerle anlamlı derecede ilişkili olduğu görülmüştür. Etkili İlişkiler İçin Davranışsal Öz Düzenleme
Ölçeği’nin ben faktörünün strateji ve efor alt boyutlarının Cronbach alfa iç tutarlık katsayısı sırasıyla .85 ve .63;
partner faktörünün strateji ve efor alt boyutlarının Cronbach alfa iç tutarlık katsayısı sırasıyla .92 ve .71 bulunmuştur.
EİDÖDÖ, 5’li likert tipli 32 maddeden, Ben ve partner olmak üzere iki temel faktör ve bu faktörlere ait strateji ve efor
şeklinde iki alt boyuttan oluşmaktadır. Analizler, EİDÖDÖ’nün Türkçe formunun, Türkiye örneklemi için geçerli ve
güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Davranışsal öz düzenleme, etkili ilişkiler, geçerlik, güvenirlik

Kaynakça

• Akar, H. (2005). Psikiyatrik yardım talebi olanlar ile yardım talebi olmayan ve boşanma aşamasında olan çiftlerde çift uyumu ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin karşılaştırılması. Tıpta Uzmanlık Tezi, Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı Ve Sinir Hastalıkları Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, İstanbul.
• Bandura, A. (1977). Social learning theory. Englewood Cliffs, N J: Prentice-Hall. doi: 10.1177/105960117700200317
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action. A social cognitive theory. Englewood Cliffs, N J: Prentice-Hall.
• Bilgel, N. ve Bayram, N. (2009). Depresyon Anksiyete Stres Ölçeğinin (DASS-42) Türkçe’ye Uyarlanmış Şeklinin Psikometrik Özellikleri, Archives of Neuropsychiatry 2010; 47: 118- 26ca. doi: 10.4274/npa.5344
• Braithwaite, S. R., Selby, E. A., Fincham, F. D. (2011). Forgiveness and Relationship Satisfaction: Mediating Mechanisms, Journal of Family Psychology, 25(4): 551–559. doi: 10.1037/a0024526
• Bunt, S. Ve Hazelwood, Z. J. (2017). Walking The Walk, Talking The Talk: Love Languages, Self-Regulation And Relationship Satisfaction, Personal Relationship, 24(2): 280-290
• Büyüköztürk, Ş. (2007), Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem A Yayıncılık. Doi: 10.14527/9789756802748
• Cameron, P., Claıre, C., Mcclelland, M. M., Matthews, J. S. Ve Morrıson, F. J. (2009). A Structured Observation of Behavioral Self-Regulation and Its Contribution to Kindergarten Outcomes. Developmental Psychology, 45(3): 605-619. doi: 10.1037/a0015365
• Catania, A. C. (1975). The myth of self-reinforcement. Behaviorism, 3, 192-199.
• Charker, J. H. (2003). Self Regulation and Wisdom in Relationship Satisfaction. (unpublished doctoral dissertation) Griffith University/ School of Applied Psychology, Brisbane
• Çelik, E. (2014). The Validity and Reliability of the Turkish Version of the Married Life Satisfaction Scale, Cumhuriyet International Journal of Education, 3(4): 1-9. doi: 10.30703/cije.321353
• Fışıloğlu, H. ve Demir, A. (2000). Applicability of the Dyadic Adjustment Scale for Measurement of Marital Quality with Turkish Couples, European Journal of Psychological Assessment, 16 (3): 214- 218. doi: 10.1027//1015-5759.16.3.214
• Fidanoğlu, O. (2006). Evlilik Uyumu, Mizah Tarzı Ve Kaygı Düzeyi Arasındaki İlişki, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gırgdê, V., Keturakıs, V. Ve Sondaıt, J. (2014). Couples’ Relationship Self-Regulation Narratives After Intervention, Europe's Journal Of Psychology, 10(2): 336-351.
• Gottman, J. M. Ve Krokoff, L. J. (1989). Marital Interaction and Satisfaction: A Longitudinal View, Journal of Consulting And Clinical Psychology, 57(1): 47-52. doi: 10.1037//0022- 006x.57.1.47
• Graves, K. (2003). Social cognitive theory and cancer patients’ quality of life: A metaanalysis of psychosocial intervention components. Health Psychology, 22(2), 210-219. doi: 10.1037//0278-6133.22.2.210
• Gross, J. J. (Ed.). (2007). Handbook of emotion regulation. New York, NY, US: The Guilford Press.
• Halford, W. K., Lızzıo, A., Wılson, K. L. Ve Occhıpıntı, S. (2007). Does Working At Your Marriage Help? Couple Relationship Self-regulation And Satisfaction İn The First 4 Years Of Marriage, Journal Of Family Psychology, 21(2): 185-194.
• Halford, K., Moore, E., Wilson, K., Farrugia, C., ve Dyer, C. (2004). Benefits of flexible delivery relationship education: An evaluation of the couple CARE program. Family Relations, 53, 469-476. doi: 10.1111/j.0197-6664.2004.00055.x
• Halford, K., Sanders, M., ve Behrens, B. (1994). Self-regulation in behavioral couples’ therapy. Behavior Therapy, 25(3), 431-452. doi: 10.1016/S0005-7894(05)80156-X
• Halford, W. K., Wılson, K. L., Lızzıo, A. Ve Moore, E. (2002). Does Working At A Relationship Work? Relationship Self-Regulation And Relationship Outcames. New York: Cambridge University Press.
• Hıra, S. N. Ve Overall, N. C. (2011). Improving Intimate Relationships: Targeting The Partner Versus Changing The Self, Journal Of Social And Personal Relationships, 28: 610-633.
• Johnson, H. A., Zabrıskıe, R. B. Ve Hıll, B. (2006). The Contribution of Couple Leisure Involvement, Leisure Time, And Leisure Satisfaction To Marital Satisfaction, Marriage And Family Review, 40 (1): 69–91. doi: 10.1300/J002v40n01_05
• Karadağ, Ş. (2015). Evlilik Uyumu İlişkisinde Aile İçi İletişimin Rolü: Konya Örneği. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Karoly, P. (1993). Mechanisms of self-regulation: A systems view. Annual Review of Psychology, 44, 23-52. doi: 10.1146/annurev.psych.44.1.23
• Kline, B. Rex (2016), Principles and Practice of Structural Equation Modeling, New York: The Guilford Press
• Mahoney, M. J., Thoreson, C. E. (1974) Power to the Person. California: Brooks Cole. doi: 10.3102/0013189X001010005
• Ochsner, K. ve Gross, J. (2004). Thinking makes it so: A social cognitive neuroscience approach to emotion regulation. In R. Baumeister and K. Vohs (Eds.), Handbook of self regulation: Research, theory, and applications (pp. 229-255). New York: The Guilford Press.
• Özen, A. (2006). Value Similarities Of Wives And Husbands And Conflict Resolution Styles Of Spouses As Predictors Of Marital Adjusment. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Russell Chapın, L. A., Chapın, T. J. Ve Sattler, L. G. (2001). The Relationship Of Conflict Resoluiton Sytles And Certain Marital Satisfaction Factors To Marital Distress, The Family Journal, 9(3): 259-264. doi: 10.1177/1066480701093004
• Schmıtt, S. A., Pratt, M. E., Ve Mcclelland, M. M. (2014). Examining The Validity Of Behavioral Self-Regulation Tools İn Predicting Preschoolers' Academic Achievement, Early Education And Development, 25(5): 641-660. doi: 10.1080/10409289.2014.850397
• Shafer, K. Jensen, T. M., and Larson, J. H. (2014). Relationship Effort Satisfaction and Stability: Differences Across Union Type, Journal of Marital and Family Therapy, 40(2): 212–232. doi: 10.1111/jmft.12007
• Skinner, B. F. (1953). Science and human behavior. New York. MacMillan.
• Spainer, G. B. (1979). The Measurement of Marital Quality, Journal of Sex and Marital Therapy, 5(3): 288-300. doi: 10.1080/00926237908403734
• Szinovacz, M. E. (1979). Marital Adjustment and Satisfaction With Marital Decision Making, İnternational Journal Of Sociology Of The Family, 9: 67-94
• Tabachnick, G. Barbara- Fidell, S. Linda (2007), Using Multivariate Statistics, Boston, Pearson
• Tominey, S. L. Ve Mcclelland, M. M. (2011). Red Light, Purple Light: Findings from a Randomized Trial Using Circle Time Games to Improve Behavioral Self-Regulation İn Preschool, Early Education and Development, 22(3): 489-519. doi: 0.1080/10409289.2011.574258
• Tosyalı, M. (2010). Evli Bireylerde Bağımlı Ve Özerk Kişilik Özellikleri, Empati Ve Mutluluk Düzeyi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Tüfekçi Hoşgör, E. (2013). Evli Çiftlerin Öfke İfade Tarzları İle Evlilik Uyumunun İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Wılson, K. L., Charker, J., Lızzıo, A., Halford, K. Ve Kımlın, S. (2005). Assessing How Much Couples Work at Their Relationship: The Behavioral Self-Regulation For Effective Relationships Scale, Journal Of Family Psychology, 19(3), 385-393. doi: 10.1037/0893- 3200.19.3.385.