Öz
Sayın Editör Nefrolityazis çocukluk çağının sık görülen hastalıklarındandır Normal toplulukta 3 5 sıklıkta görülmektedir 1 Türkiye rsquo;de okul çağı çocuklarında nefrolityazis sıklığı 0 8 14 yaşın altında ise 17 olarak bildirilmiştir 2 3 Çocukluk çağında nefrolityazis hiperkalsiüri hiperokzalüri hipositratüri sistinüri gibi metabolik bozukluklarla birliktedir 4 6 Daha nadir nedenleri ise kalıtsal geçişli böbrek tübüler işlev bozukluğuyla seyreden hastalıklardır 7 Dent hastalığı X rsquo;e bağlı çekinik geçiş gösteren düşük moleküler ağırlıklı LMW proteinüri hiperkalsiüri nefrokalsinoz ve veya nefrolityazis ile belirgin proksimal tübülüs hastalığıdır 8 Çocukluk çağında poliüri mikroskobik hematüri belirtisiz proteinüri ya da böbrek taşı ile bulgu verir hastalar Fanconi sendromu tanısı alabilirler Etkilenen erkek hastalarda 30 50 yaşlarında kronik böbrek yetersizliği KBY gelişir Erken tanı ile KBY rsquo;e gidiş önlenebilir ya da geciktirilebilir 8 10 Bu yazıda idrar yolu enfeksiyonu nedeniyle yapılan ultrasonografisinde USG nefrolityazis saptanan ve Dent hastalığı tanısı konulan bir erkek hasta sunularak nefrolityazisin ayırıcı tanısında nadir görülen bir hastalık olan Dent hastalığının da akılda tutulması vurgulanmıştır Bir yaşında erkek hasta; altı aylıkken geçirdiği idrar yolu enfeksiyonu sonrası çekilen USG rsquo;de her iki böbrekte taş saptanması nedeniyle getirildi Özgeçmişinde annenin önceki evliliğinden olan iki kız çocuğunda ve kendisinde böbrek taşı olduğu dayısının 14 yıl önce KBY rsquo;den kaybedildiği öğrenildi Fizik incelemede sistem bulguları doğaldı Hastanın tekrarlanan üriner sistem USG rsquo;sinde her iki böbrekte sinüslerde en büyüğü 2 mm olan çok sayıda kireçlenmeler saptandı Resim 1 Hastanın böbrek taşı nedeni ile yapılan laboratuvar incelemelerinde BUN: 12 mg dL kreatinin Cr : 0 54 mg dL Na: 138 meq L K: 4 2 meq L Ca: 10 2 mg dL P: 4 2 mg dL iPTH: 24 3 pg mL 24 saatlik idrarda Ca: 7 3 mg kg gün idi Hiperkalsiürisi saptanan hastaya tiyazid tedavisi başlanarak izleme alındı Kan gazı değerleri ve 25 OH D3 düzeyleri normaldi Hastanın izleminde zaman zaman mikroskobik hematürisi gözlendi ve hiperkalsiüriye bağlandı altıncı ayında tam idrar analizinde proteinürisi saptandı Ayrıntılı değerlendirmede protein Cr: 7 9 mg mg beta;2 mikroglobülin Cr: 5744 mg g saptandı ve LMW proteinüri olarak değerlendirildi İdrar yoğunluğu 1015 TRP: 41 FENa: 0 7 idi İdrar aminoasit analizinde yaygın aminoasidüri saptandı Tiyazid tedavisi ile hastanın hiperkalsiürisi azaldı ancak izleminde zaman zaman normalin üstünde değerleri saptandı Serum Cr düzeyi 0 5 0 6 mg dL düzeylerinde izlendi Glomerüler filtrasyon hızı 105 ml dak 1 73 m2 serum sistatin C düzeyleri ise yüksekti Var olan bulgularla hastada Dent hastalığı düşünüldü Genetik incelemesinde CLCN5 geninde p Y342C c 1025A gt;G olarak tanımlanan patolojik bir değişiklik saptandı ve Dent hastalığı ile uyumlu bulundu Resim 2 Çocukluk çağında nefrolityazis sıklıkla metabolik bozukluklarla birliktedir 4 5 Türk çocuklarında metabolik bozukluklar hastaların 87 rsquo;sine eşlik etmektedir 5 Nefrolityazisli çocukların 34 rsquo;ünde hiperkalsiüri görülür 11 Hastamızın da tetkiklerinde hiperkalsiürisi saptandı ve tiyazid tedavisi başlandı İzleminde idrarda beta;2 mikroglobülin düzeyleri yüksek saptanan hastamıza hiperkalsiüri nefrolityazis LMW proteinüri aminoasidüri ve pozitif aile öyküsü olması nedeniyle klinik olarak Dent hastalığı tanısı konuldu Hiperkalsiüri LMW proteinüri ile birlikte nefrolityazis nefrokalsinozis hipofosfatemi cedil; böbrek yetersizliği aminoasidüri rikets veya pozitif aile öyküsünden en az birinin bulunması Dent hastalığının klinik tanı ölçütlerini oluşturmaktadır 12 Nefrolityazis nefrokalsinozisli hastalarda klinik ve laboratuvar bulgularının ortaya çıkmadığı erken dönemde Dent hastalığı tanısı çoğunlukla konulamamaktadır İzlemde Dent hastalığının bulgularının akılda tutulması erken tanıyı kolaylaştırmaktadır Hastamızın izleminde LMW proteinürinin saptanması var olan klinik bulgularla birlikte tanı koymamızı kolaylaştırmıştır Hastaların 60 rsquo;ında Xp11 22 kromozomundaki klor kanal 5 CLC 5 geninde 15 rsquo;inde ise OCRL1 geninde mutasyon vardır 8 10 Her iki gende mutasyon saptanamayan farklı fenotipler de bulunmaktadır 12 X kromozomundaki eylemsizlik nedeniyle taşıyıcı kadınlar bazı klinik bulguları gösterebilir 13 İlgili genlerde mutasyonun pozitif saptanması ile klinik tanı desteklenir Ancak ülkemizde genetik tanı olanaklarının kısıtlılığı nedeniyle hastalar çoğunlukla tanı alamamaktadır Hastamızda CLCN5 geninde p Y342C c 1025A gt;G olarak tanımlanan patolojik bir değişiklik saptandı Bu Dent hastalığında görülen değişikliklerden biri olarak bildirilmiştir 12 Dent hastalığı tanısı alan hastamızın glomerül filtrasyon hızı normal olmakla birlikte Sistatin C düzeylerinin yüksek olması böbrek işlev bozukluğunun başladığını göstermektedir Sonuç olarak nefrolityazis tanısı alan hastalarda özellikle proksimal tübülüs işlev bozukluğu eşlik ediyor ise ayırıcı tanıda nadir bir hastalık olan Dent hastalığı da düşünülmelidir Erken tanı uygun destek tedavisi ile KBY rsquo;ye gidişin geciktirilebilmesi yönünden önemlidir Kaynaklar 1 Stamatelou KK Francis ME Jones CA Nyberg LM Curhan GC Time trends in reported prevalence of kidney stones in the United States: 1976 1994 Kidney Int 2003; 63: 1817 23 2 Dursun I Poyrazoglu HM Dusunsel R et al Pediatric urolithiasis: an 8 year experience of single centre Int Urol Nephrol 2008; 40: 3 9 3 Spivacow FR Negri AL del Valle EE Calvi ntilde;o I Fradinger E Zanchetta JR Metabolic risk factors in children with kidney stone disease Pediatr Nephrol 2008; 23: 1129 33 4 Scheinman SJ Nephrolithiasis Semin Nephrol 1999; 19: 381 8 5 Alpay H Ozen A Gokce I Biyikli N Clinical and metabolic features of urolithiasis and microlithiasis in children Pediatr Nephrol 2009; 24: 2203 9 6 Kroovand RL Pediatric urolithiasis Urol Clin North Am 1997; 24: 173 84 7 Stechman MJ Loh NY Thakker RV Genetic causes of hypercalciuric nephrolithiasis Pediatr Nephrol 2009; 24: 2321 32 8 Claverie Mart iacute;n F Ramos Trujillo E Garc iacute;a Nieto V Dent rsquo;s disease: clinical features and molecular basis Pediatr Nephrol 2011; 26: 693 704 9 Lloyd SE Pearce SH Fisher SE et al A common molecular basis for three inherited kidney stone diseases Nature 1996; 379: 445 9 10 Hoopes RR Jr Shrimpton AE Knohl SJ et al Dent disease with mutations in OCRL1 Am J Hum Genet 2005; 76: 260 7 11 Sarıca K Pediatric urolithiasis: etiology specific pathogenesis and medical treatment Urol Res 2006; 34: 96 101 12 Tosetto E Ghiggeri GM Emma F et al Phenotypic and genetic heterogeneity in Dent rsquo;s disease the results of an Italian collaborative study Nephrol Dial Transplant 2006; 21: 2452 63 13 Reinhart SC Norden AG Lapsley M et al Characterization of carrier females and affected males with X linked recessive nephrolithiasis J Am Soc Nephrol 1995; 5: 1451 61
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Stamatelou KK, Francis ME, Jones CA, Nyberg LM, Curhan GC. Time trends in reported prevalence of kidney stones in the United States: 1976-1994. Kidney Int 2003; 63: 1817-23. Dursun I, Poyrazoglu HM, Dusunsel R, et al. Pediatric urolithiasis: an 8-year experience of single centre. Int Urol Nephrol 2008; 40: 3Spivacow FR, Negri AL, del Valle EE, Calviño I, Fradinger E, Zanchetta JR. Metabolic risk factors in children with kidney stone disease. Pediatr Nephrol 2008; 23: 1129-33.
Öz
Sayın Editör Nefrolityazis çocukluk çağının sık görülen hastalıklarındandır Normal toplulukta 3 5 sıklıkta görülmektedir 1 Türkiye rsquo;de okul çağı çocuklarında nefrolityazis sıklığı 0 8 14 yaşın altında ise 17 olarak bildirilmiştir 2 3 Çocukluk çağında nefrolityazis hiperkalsiüri hiperokzalüri hipositratüri sistinüri gibi metabolik bozukluklarla birliktedir 4 6 Daha nadir nedenleri ise kalıtsal geçişli böbrek tübüler işlev bozukluğuyla seyreden hastalıklardır 7 Dent hastalığı X rsquo;e bağlı çekinik geçiş gösteren düşük moleküler ağırlıklı LMW proteinüri hiperkalsiüri nefrokalsinoz ve veya nefrolityazis ile belirgin proksimal tübülüs hastalığıdır 8 Çocukluk çağında poliüri mikroskobik hematüri belirtisiz proteinüri ya da böbrek taşı ile bulgu verir hastalar Fanconi sendromu tanısı alabilirler Etkilenen erkek hastalarda 30 50 yaşlarında kronik böbrek yetersizliği KBY gelişir Erken tanı ile KBY rsquo;e gidiş önlenebilir ya da geciktirilebilir 8 10 Bu yazıda idrar yolu enfeksiyonu nedeniyle yapılan ultrasonografisinde USG nefrolityazis saptanan ve Dent hastalığı tanısı konulan bir erkek hasta sunularak nefrolityazisin ayırıcı tanısında nadir görülen bir hastalık olan Dent hastalığının da akılda tutulması vurgulanmıştır Bir yaşında erkek hasta; altı aylıkken geçirdiği idrar yolu enfeksiyonu sonrası çekilen USG rsquo;de her iki böbrekte taş saptanması nedeniyle getirildi Özgeçmişinde annenin önceki evliliğinden olan iki kız çocuğunda ve kendisinde böbrek taşı olduğu dayısının 14 yıl önce KBY rsquo;den kaybedildiği öğrenildi Fizik incelemede sistem bulguları doğaldı Hastanın tekrarlanan üriner sistem USG rsquo;sinde her iki böbrekte sinüslerde en büyüğü 2 mm olan çok sayıda kireçlenmeler saptandı Resim 1 Hastanın böbrek taşı nedeni ile yapılan laboratuvar incelemelerinde BUN: 12 mg dL kreatinin Cr : 0 54 mg dL Na: 138 meq L K: 4 2 meq L Ca: 10 2 mg dL P: 4 2 mg dL iPTH: 24 3 pg mL 24 saatlik idrarda Ca: 7 3 mg kg gün idi Hiperkalsiürisi saptanan hastaya tiyazid tedavisi başlanarak izleme alındı Kan gazı değerleri ve 25 OH D3 düzeyleri normaldi Hastanın izleminde zaman zaman mikroskobik hematürisi gözlendi ve hiperkalsiüriye bağlandı altıncı ayında tam idrar analizinde proteinürisi saptandı Ayrıntılı değerlendirmede protein Cr: 7 9 mg mg beta;2 mikroglobülin Cr: 5744 mg g saptandı ve LMW proteinüri olarak değerlendirildi İdrar yoğunluğu 1015 TRP: 41 FENa: 0 7 idi İdrar aminoasit analizinde yaygın aminoasidüri saptandı Tiyazid tedavisi ile hastanın hiperkalsiürisi azaldı ancak izleminde zaman zaman normalin üstünde değerleri saptandı Serum Cr düzeyi 0 5 0 6 mg dL düzeylerinde izlendi Glomerüler filtrasyon hızı 105 ml dak 1 73 m2 serum sistatin C düzeyleri ise yüksekti Var olan bulgularla hastada Dent hastalığı düşünüldü Genetik incelemesinde CLCN5 geninde p Y342C c 1025A gt;G olarak tanımlanan patolojik bir değişiklik saptandı ve Dent hastalığı ile uyumlu bulundu Resim 2 Çocukluk çağında nefrolityazis sıklıkla metabolik bozukluklarla birliktedir 4 5 Türk çocuklarında metabolik bozukluklar hastaların 87 rsquo;sine eşlik etmektedir 5 Nefrolityazisli çocukların 34 rsquo;ünde hiperkalsiüri görülür 11 Hastamızın da tetkiklerinde hiperkalsiürisi saptandı ve tiyazid tedavisi başlandı İzleminde idrarda beta;2 mikroglobülin düzeyleri yüksek saptanan hastamıza hiperkalsiüri nefrolityazis LMW proteinüri aminoasidüri ve pozitif aile öyküsü olması nedeniyle klinik olarak Dent hastalığı tanısı konuldu Hiperkalsiüri LMW proteinüri ile birlikte nefrolityazis nefrokalsinozis hipofosfatemi cedil; böbrek yetersizliği aminoasidüri rikets veya pozitif aile öyküsünden en az birinin bulunması Dent hastalığının klinik tanı ölçütlerini oluşturmaktadır 12 Nefrolityazis nefrokalsinozisli hastalarda klinik ve laboratuvar bulgularının ortaya çıkmadığı erken dönemde Dent hastalığı tanısı çoğunlukla konulamamaktadır İzlemde Dent hastalığının bulgularının akılda tutulması erken tanıyı kolaylaştırmaktadır Hastamızın izleminde LMW proteinürinin saptanması var olan klinik bulgularla birlikte tanı koymamızı kolaylaştırmıştır Hastaların 60 rsquo;ında Xp11 22 kromozomundaki klor kanal 5 CLC 5 geninde 15 rsquo;inde ise OCRL1 geninde mutasyon vardır 8 10 Her iki gende mutasyon saptanamayan farklı fenotipler de bulunmaktadır 12 X kromozomundaki eylemsizlik nedeniyle taşıyıcı kadınlar bazı klinik bulguları gösterebilir 13 İlgili genlerde mutasyonun pozitif saptanması ile klinik tanı desteklenir Ancak ülkemizde genetik tanı olanaklarının kısıtlılığı nedeniyle hastalar çoğunlukla tanı alamamaktadır Hastamızda CLCN5 geninde p Y342C c 1025A gt;G olarak tanımlanan patolojik bir değişiklik saptandı Bu Dent hastalığında görülen değişikliklerden biri olarak bildirilmiştir 12 Dent hastalığı tanısı alan hastamızın glomerül filtrasyon hızı normal olmakla birlikte Sistatin C düzeylerinin yüksek olması böbrek işlev bozukluğunun başladığını göstermektedir Sonuç olarak nefrolityazis tanısı alan hastalarda özellikle proksimal tübülüs işlev bozukluğu eşlik ediyor ise ayırıcı tanıda nadir bir hastalık olan Dent hastalığı da düşünülmelidir Erken tanı uygun destek tedavisi ile KBY rsquo;ye gidişin geciktirilebilmesi yönünden önemlidir Kaynaklar 1 Stamatelou KK Francis ME Jones CA Nyberg LM Curhan GC Time trends in reported prevalence of kidney stones in the United States: 1976 1994 Kidney Int 2003; 63: 1817 23 2 Dursun I Poyrazoglu HM Dusunsel R et al Pediatric urolithiasis: an 8 year experience of single centre Int Urol Nephrol 2008; 40: 3 9 3 Spivacow FR Negri AL del Valle EE Calvi ntilde;o I Fradinger E Zanchetta JR Metabolic risk factors in children with kidney stone disease Pediatr Nephrol 2008; 23: 1129 33 4 Scheinman SJ Nephrolithiasis Semin Nephrol 1999; 19: 381 8 5 Alpay H Ozen A Gokce I Biyikli N Clinical and metabolic features of urolithiasis and microlithiasis in children Pediatr Nephrol 2009; 24: 2203 9 6 Kroovand RL Pediatric urolithiasis Urol Clin North Am 1997; 24: 173 84 7 Stechman MJ Loh NY Thakker RV Genetic causes of hypercalciuric nephrolithiasis Pediatr Nephrol 2009; 24: 2321 32 8 Claverie Mart iacute;n F Ramos Trujillo E Garc iacute;a Nieto V Dent rsquo;s disease: clinical features and molecular basis Pediatr Nephrol 2011; 26: 693 704 9 Lloyd SE Pearce SH Fisher SE et al A common molecular basis for three inherited kidney stone diseases Nature 1996; 379: 445 9 10 Hoopes RR Jr Shrimpton AE Knohl SJ et al Dent disease with mutations in OCRL1 Am J Hum Genet 2005; 76: 260 7 11 Sarıca K Pediatric urolithiasis: etiology specific pathogenesis and medical treatment Urol Res 2006; 34: 96 101 12 Tosetto E Ghiggeri GM Emma F et al Phenotypic and genetic heterogeneity in Dent rsquo;s disease the results of an Italian collaborative study Nephrol Dial Transplant 2006; 21: 2452 63 13 Reinhart SC Norden AG Lapsley M et al Characterization of carrier females and affected males with X linked recessive nephrolithiasis J Am Soc Nephrol 1995; 5: 1451 61
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Stamatelou KK, Francis ME, Jones CA, Nyberg LM, Curhan GC. Time trends in reported prevalence of kidney stones in the United States: 1976-1994. Kidney Int 2003; 63: 1817-23. Dursun I, Poyrazoglu HM, Dusunsel R, et al. Pediatric urolithiasis: an 8-year experience of single centre. Int Urol Nephrol 2008; 40: 3Spivacow FR, Negri AL, del Valle EE, Calviño I, Fradinger E, Zanchetta JR. Metabolic risk factors in children with kidney stone disease. Pediatr Nephrol 2008; 23: 1129-33.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Editöre Mektup |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2013 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2013 Cilt: 48 Sayı: 4 |