Gizli sınıf analizi ile Türkiye’de cinsiyet eşitsizliğine bakış açısının değerlendirilmesi

Yıl 2021, , 130 - 144, 31.12.2021

Enescan Deveci , Özlem Yorulmaz

https://doi.org/10.47934/tife.10.02.05

Öz

Toplumsal hayatta kadın ve erkeklerin eğitim, çalışma hayatı ve çeşitli sosyal alanlarda eşit olarak görülmemesi bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bireylerin cinsiyetleri nedeniyle maruz kaldıkları eşit olmayan tutum ve davranışların şekillenmesinde gelenek ve görenekler önemli rol oynar. Kadın ve erkeklerin toplumsal yaşamın her alanında eşit söz sahibi olmaları bir gelişmişlik göstergesi olan İnsani Gelişmişlik İndeksi’nin de bileşenlerinden birini oluşturur. Birçok ülke çeşitli politikalarla toplumsal cinsiyet eşitliğini desteklemektedir. Literatürde yer alan çeşitli çalışmalarda ekonomik büyüme ve cinsiyet eşitliğinin birbirini desteklediği görülmüştür. Cinsiyet eşitliği sadece toplumsal gelişim üzerinde etkili olmakla kalmayıp aynı zamanda kadınların yaşam kalitesi üzerinde de bir etkiye sahiptir. Bu çalışmada, bireylerin sosyo-ekonomik ve demografik özelliklerinin, politik görüşlerinin, demokrasiye olan inançlarının ve dindarlık düzeylerinin cinsiyet eşitsizliği kavramına bakış açıları üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Dünya Değerler Anket verisinden hareketle Gizli Sınıf Analizi ile yapılan değerlendirmede toplumun cinsiyet eşitsizliği hakkındaki düşüncelerinin genel olarak iki farklı sınıfta incelenebileceğini sonucuna ulaşılmıştır. Bu sınıfların belirleyiciliği üzerinde etkili olan değişkenler eğitim düzeyi, cinsiyet, politik görüş ve demokrasiye olan inanç düzeyidir. Bununla birlikte yaşın, sosyal statünün ve dindarlık düzeyinin bu grupların belirlenmesinde önemli olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Cinsiyet Eşitsizliği, Gizli sınıf analizi, Toplumsal cinsiyet

Evaluation of perspective on gender inequality in Turkey using latent class analysis

Öz

It is a problem that women and men are not seen as equal in education, working life and various social areas in social life. Traditions and customs play an important role in shaping the unequal attitudes and behaviors that individuals are exposed to due to their gender. The fact that women and men have an equal right in all areas of social life is one of the components of the Human Development Index, which is an indicator of development. Many countries support gender equality through various policies. In various studies in the literature, it has been seen that economic growth and gender equality support each other. Gender equality not only has an impact on social development, but also has an impact on women's quality of life and even health. In this study, the effects of socio-economic and demographic factors, political views, religioisty and belief in democracy, which are known to be effective on individuals' perspectives on gender inequality, were examined. Based on the World Values Survey data, the evaluation made with the Latent Class Analysis showed that the opinions of the society about gender inequality can be examined in two different classes. The variables that affect the determination of these groups are the level of education, gender, political view and belief in democracy. However, it is seen that age, social status and level of religiosity are not important in determining these groups.

Anahtar Kelimeler

Gender inequality, latent class analysis, social gender

Kaynakça

• Adamczyk,A. (2013). The Effect Of Personal Religiosity On Attitudes Towards Abortion, Divorce And Gender Equality. Does Cultural Context Maka Difference, EURAMERICA, 43 (1), 213-253.
• Akkaş, İ. (2019). Toplumsal Cinsiyet Kavramları Çerçevesinde Ortaya Çıkan Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı. EKEV Akademi Dergisi,23-77, 97-118.
• Altuntaş O. ve Altunova H. (2015). Toplumsal Cinsiyet Algısı İle Sosyo-Ekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Turkish Studies, 10(6), 83-100.
• Batuhan,Ö. (2015). Kredi Kartı Kullanım Alışkanlıkları Üzerine Gizli Sınıf Analizi (Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Burç, P. (2015). Sosyo-Kültürel Değerler Ve Neoliberalizm Işığında Toplumsal Cinsiyet Eşitliği: Mini Alan Çalışması (İzmir Örneği), Academia. Erişim Adresi: https://www.academia.edu/17167795/
• Çelik, O. (2021). Türkiye’de Kamu Yatırımlarının İstihdamdaki Cinsiyet Eşitsizlikleri Üzerine Etkisi: Mekânsal Panel Veri Analizi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39 (2), 191-209. DOI: 10.17065/huniibf.671958
• Çiçekli, A. (2019). “Evinin Hanımı Çocuklarının Anası” Olan Kadının Kamusal Alan Mücadelesi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 8 (1), 1-14.
• Çilan, Ç. (2015). Uygulamalı Gizli Sınıf Analizi. İstanbul: Çağlayan Kitapevi, İstanbul.
• Çolak, Z. (2021). Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği-Ekonomik Büyüme İlişkisi Üzerine Ekonometrik Analiz. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (2), 1094-1105.
• Demir, Ö. (2021). Gender Inequality in the Labour Market: Comparison of Turkey and OECD Countries by Multidimensional Scaling Method . Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 28 (2), 377-397.
• Eastin, J., & Prakash, A. (2013). Economic Development and Gender Equality: Is There a Gender Kuznets Curve? World Politics, 65(1), 156-186. doi:10.1017/S0043887112000275.
• Goodman, L. A. (1974). Exploratory Latent Structure Analysis Using Both Identifiable and Unidentifiable Models. Biometrika, 61(2), 215–231. https://doi.org/10.2307/2334349
• Gürhan N. (2010).Toplumsal Cinsiyet Ve Din. E-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 4.
• İnce Yenilmez, M. (2019). Gender Inequalıty In Labor Force Partıcıpatıon In Turkey: Closıng The Gender Gap?. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17 (3), 40-51.
• Kartal, C. (2005). Türkiye’de Kadınların Siyasal Haklarını Kazanmaları ve 1930 Belediye Seçimleri (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kodan, S. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Şiddet Eğilimlerinin Ve Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumlarının İncelenmesi. Nesne Psikoloji Dergisi, 1(2),21-43.
• Meisenberg G. &Woodley M. (2015). Studies Gender Differences İn Subjective Well-Being And Their Relationships With Gender Equality. Journal Of Happines, 16,1539-1566.
• Özdemir Akgül, S. (2020). Turizmde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadınların Güçlendirilmesi İle Mutluluk Endeksi Arasındaki İlişki The Relatıonshıp Between Gender Equalıty And Women’s Empowerment In Tourısm And Happıness Index. Turar Turizm ve Araştırma Dergisi, 9 (2), 160-178.
• Poushter J. & Fetterolf J. (2019). A Changing World: Global Wiews On Diversity, Gender Equality, Family Life And The İmportance Of Religion. Pew Research Center, Erişim adresi: https://www.pewresearch.org/global/2019/04/22.
• Sart, G. & Dalyancı, L. (2018). An Analysıs Of Gender Inequalıty Wıth The Dımensıon Of Educatıon, Economy, Polıtıcs And Health In Turkey. Kadın Araştırmaları Dergisi, (16), 96-111.
• Savaş, G. (2018). Türkiye’de Yaşayan Bireylerin Toplumsal Cinsiyet Eşit(siz)liği Algısı. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 1(2), 101-121.
• Sayılan F. (2012). Toplumsal Cinsiyet Ve Eğitim. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Seguino, S., & Lovinsky, J. (2009). The Impact of Religiosity on Gender Attitudes and Outcomes. Erişim adresi: https://www.semanticscholar.org/paper/The-Impact-of-Religiosity-on-Gender-Attitudes-and-Seguino Lovinsky
• Tan, M. G. (2018). Türkiye’de Katılımcı Demokrasinin Güçlendirilmesi; Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin İzlenmesi Projesi Raporu. Erişim adresi: https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/handle/1/182.
• Tunç, M. (2018). Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz. Sosyoekonomi, 26 (38), 221-251. DOI: 10.17233/sosyoekonomi.2018.04.13
• Uluocak, Ş.(2014). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Ve Kadına Yönelik Şiddet, Edirne: Paradigma Akademi.
• Uzgan, Y. S. (2018). Mutlu Toplumun İnşası İçin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği. Mor Söyleşiler, İZMİR. Erişim adresi: https://www.mmo.org.tr
• World Economic Forum (2006). Global Gender Gap Report 2006, Erişim adresi: https://www3.weforum.org/docs/WEF_GenderGap_Report_2006.pdf
• World Economic Forum (2020). Global Gender Gap Report 2020, Erişim adresi: http://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2020.pdf