HALKA AÇIK AİLE ŞİRKETLERİNDE KURUMSAL YÖNETİM VE İÇ DENETİM UYGULAMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE DERECELENDİRMESİ

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 2, 121 - 135, 08.01.2018

Kıymet Çalıyurt İlyas Turğay

Öz

ÖZET

Kurumsal yönetim ve aile bazlı sorunlar,
halka açık aile şirketlerinin yaşam sürelerini azaltmaktadır. Bu durum aynı
zamanda yatırımcı ve ortağın zarar görmesine neden olmaktadır. Bu kapsamda,
aile şirketleri yönetimlerine kurumsal yönetim ilkeleri ve iç denetim
standartları uygulaması tavsiye edilmektedir. Çalışmamızda, aile şirketlerinin
kurumsallaşma sorunları, kurumsal yönetimin ve iç denetimin faydaları incelenmiştir.
Ardından aile şirketlerine yatırım  yapacakların
daha iyi karar vermesi için halka açık aile şirketlerinde kurumsallaşma ve iç
denetim faaliyetini etkileyen zorunlu ve isteğe bağlı mevzuat ve tavsiye
kararları derlenmiş, iki gruba ayrılarak sınıflandırma yapılmıştır. Bu
sınıflandırma kurumsallaşma seviyesini ve iç denetim faaliyetlerini
değerlendirmeleri için tavsiye edilen yeni derecelendirme sistemidir. 

Anahtar Kelimeler

Aile Şirketleri, İç Denetim, Kurumsal Yönetim, Türkiye

Kaynakça

• Ada, N., Şengül, A. & Çapraz, B. (2004, Nisan). Atatürk Organize Sanayi Bölgesindeki Aile İşletmeleri ve Geleceklerini Planlamaya Gösterdikleri Yaklaşımlar, 1. Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul.
• Adiloğlu, B. (2011). İç Denetim Süreci ve Kontrol Prosedürleri, İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Ağca, V., & Kızıldağ, D. (2010, Nisan). Aile işletmelerinde nesiller arasında girişimcilik özellikleri farklılaşıyor mu?. 4. Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul.
• Ağca, V., & Kandemir, T. (2008). Aile işletmelerinde iç girişimcilik finansal performans ilişkisi: Afyonkarahisar’ da bir araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3), 209-230.
• Akdoğan, A., & Oflazer, S. (2012, Nisan). Aile işletmelerinde kurucunun değerlerini belirlemeye yönelik nitel bir araştırma: Kayseri örneği. 5. Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul.
• Alacaklıoğlu, H. (2009). Kurumsal Yönetim ve Aile Şirketleri. 1. Baskı, İstanbul: Kaizen Resital Yayıncılık.
• Andiç, B., & İşler, S. (2008, Nisan). Bir Babaerkil Yöneticinin Devir - Teslim Töreni: Kral Lear, 3. Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul.
• Arıca, M.S. (2007). Aile İşletmelerinin Sürdürülebilirliğinin Sağlanmasında Aile ve İşletmenin Rolü, Hatay’da Aile İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Hatay.
• Arıcıoğlu, M. A., Yıldız, A., & Paksoy, T. (2008, Nisan). Aile İşletmelerinde Sürekliliğin Ölçülmesi ve Devrin Değerlendirilmesine Yönelik Konya ve İstanbul’daki Aile İşletmeleri Üzerine Yapılan Bir Araştırma. 3. Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul.
• Arslan, E.T. (2006). Aile Şirketlerinde Profesyonel Yöneticinin İkilemleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta. ATO. (2005). Aile Şirketleri: Değişim ve Süreklilik. 1. Baskı, Ankara Ticaret Odası Yayınları, Yayın No: 56, Ankara.
• Bektaş, Ç., & Köseoğlu, MA. (2007). Aile İşletmecilik Kültürünün Girişimcilik Eğilimine Etkileri ve Bir Alan Araştırması. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 13, 297-317.
• Bozkurt, N. (2006). Muhasebe denetimi. 4. Baskı, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Cumhuriyet Üniversitesi İç Denetim Birimi. (2017). İç denetim. Erişim Tarihi: 15.03.2017, http://www.cumhuriyet.edu.tr/icdenetimbirimi.php?Id=30.
• Çavuş, M.F. (2005). Aile işletmelerinde stratejik yönetim. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 152-166.
• Çetin, C., Tikici, M., Akdemir, B., & Ünal, H. (2008, Nisan). İş doyumu ile tükenmişlik sendromu ilişkisinin aile işletmelerindeki görünümüne ilişkin bir araştırma. 3. Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul.
• Dawson, A. (2012). Human capital in family businesses: focusing on the ındividual level. Journal of Family Business Strategy, 3, 3 – 11.
• Demir, P. (2007). Aile şirketlerinde örgütsel vatandaşlık: Gaziantep uygulaması. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep.
• Erdoğan, Y. (2007). Aile işletmelerinde kurumsallaşma ve bilgi teknolojilerinin rolü: Kırıkkale ilinde bir uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kütahya.
• Eşkazan, A.R. (2003). Denetim komiteleri ve iç denetim. İç Denetim Dergisi, 7, 30 – 35.
• Fındıkçı, İ. (2008). Aile şirketleri. 3. Baskı, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Genç, N., & Karcıoğlu, F. (2004, Nisan). Aile işletmelerinin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri – bir uygulama. 1. Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul.
• Günver, B.A. (2004, Nisan). Aile işletmelerinin geleceği, 1. Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul.
• Günver, B.A. (2006, Nisan). Aile işletmeleri ve gelecek kuşak aile bireylerinin eğitimi. 2. Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul.
• Gürkan, İ.H. (2007). Aile şirketlerinde kurumsallaşma ile aile şirketlerinin avantajlarına, dezavantajlarına ve yaşanan çatışmalara ilişkin örnek olay çalışması. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Haftacı, V. (2007). Muhasebe denetimi. 1.Baskı, İstanbul: Avcı Ofset.
• IFAC. (2017). International Standarts on Auditing (ISA), ISA 610 Considering the Work of Internal Audit. Erişim Tarihi: 17.02.2017, http://www.ifac.org/auditing-assurance
• International Finance Corporation. (2017). Corporate Governance: The Foundation For Corporate Citizenship and Sustainable Businesses. Erişim Tarihi: 05.03.2017, http://www.unglobalcompact.org/docs/issues_doc/Corporate_Governance/Corporate_Governance_IFC_UNGC.pdf
• İTO. (2001). Aile şirketlerinde kurumsallaşma ve KOBİ’lerin yönetim sorunları. Yayın No: 2001-19, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• İyiişleroğlu, S.C. (2006). Aile şirketleri: Adana ve çevresinde faaliyet gösteren aile şirketlerinde nepotizm uygulamasının tespitine yönelik bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Kalkan, V.D. (2006). Aile işletmelerinde süreklilik yönetimi. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 71-87.
• Karpuzoğlu, E. (2010). Kurumsal yönetişimde yönetim kurulu. İstanbul: Hayat Yayın Grubu.
• Kırım, A. (2007). Aile şirketlerinin yönetimi. 4. Baskı, İzmir: Sistem Yayıncılık.
• Köse, M. (2010). Aile şirketlerinde insan kaynakları yönetimi. Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Menteş, A. (2009). Kurumsal yönetişim ve Türkiye analizi. İstanbul: Derin Yayınları.
• O’Hara, W.T., & Mandel, P. (2017). The World’s Oldest Family Companies. Family Business Magazine, Retrieved March 5, 2017, from http://www.griequity.com/resources/industryandissues/familybusiness/oldestinworld.htm
• Özalp, Ş. (1971). Küçük işletmeler. Eskişehir: Eskişehir İktisadi ve Ticari Bilimler Akademisi Yayınları.
• Semerciöz, F., & Ayrancı, E. (2008, Nisan). Aile işletmelerinde, ailenin işletme üzerindeki etkisi ve yöneticinin finansal performans tatmini ile ilişkisi. 3. Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul.
• Sevinç, İ. (2005). Büyüme sürecindeki aile işletmelerinin karşılaşabilecekleri sorunlar: konya’da faaliyet gösteren aile işletmelerinde bir uygulama. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 315 – 331.
• Sönmez, A., & Toksoy, A. (2011). Kurumsal yönetim ilkelerinin Türkiye’ deki aile işletmelerine uygulanabilirliği. Maliye Finans Yazıları Dergisi, 92, 51 – 90.
• Sönmez, Y. (2010). Ben aile şirketi. İstanbul: Hayat Yayın Grubu.
• Tetik, N., & Uluyol, O. (2005). Aile şirketlerinin yapısal sorunları Malatya sanayi şirketleri uygulaması, 1. Baskı, Ankara: Nobel Basımevi.
• The Economist Intelligence Unit. (2004). Corporate Governance: The New Strategic Imperative. Retrieved March 5, 2017, from http://www.nfcgindia.org/WhitepaperonCorporateGovernancebyKPMG.pdf
• The IIA Research Foundation ve Türkiye İç Denetim Enstitüsü. (2008). Uluslararası iç denetim standartları mesleki uygulama çerçevesi (2007’deki Değişikliklerle), Ankara.
• Turğay, İ. (2013). Kurumsal aile şirketlerinde iç denetim. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
• TÜSİAD. (2002). Kurumsal Yönetim En İyi Uygulama Kodu: Yönetim Kurulu Yapısı ve İşleyişi. TÜSİAD Yayın No: 336, İstanbul.
• Uyar, S. (2004). Denetim Komitesi ve Türkiye Uygulaması. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
• Uyar, S. (2009). İç kontrol ve iç denetim: 5018 sayılı kanun açısından değerlendirme. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Yazgan, S. (2010). Marka, Markalaşma Süreci ve Aile Şirketlerinin Markalaşmaya Bakış Açısı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya.