YEREL SİYASETTE KADIN TEMSİLİ: 31 MART 2019 YEREL SEÇİMLERİ: KIRKLARELİ İLİ ÖRNEĞİNDE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 21 - 47, 31.12.2019

Sezgin Sezgin

Öz

Toplumsal cinsiyet eşitsizliği konusunda gündelik
hayatın hemen her aşamasında pek çok sorunla karşılaşılmaktadır. Bu sorunların
yaşandığı en temel alanlardan biri de kadınların siyaset mekanizmasına
erişiminde yaşanan problemlerdir. Kadınların siyaset mekanizmasının çeşitli
kademelerine katılması dünyada da ülkemizde de istenilen seviyede değildir. Diğer
ülkelere kıyasla bu konuda henüz 1934 yılında oldukça erken bir dönemde adım
atmış olan ülkemizde de kadınların siyasete katılımı konusunda pek çok handikap
vardır. Siyasi partilerin uyguladıkları kadın kotası ve pozitif ayrımcılık gibi
kadınların siyaset mekanizmasına katılımını artırıcı çözüm önerileri de arzu
edilen noktaya ulaşmış değildir.

Bu çalışma da kadınların siyaset mekanizmalarında
yeterli düzeyde temsil edilmediğini ortaya koyması bakımından 31 Mart 2019
Yerel Seçimleri ölçeğinde Kırklareli ili özelinde bir değerlendirmeyi ele
almaktadır. Bu kapsamda Kırklareli 31 Mart 2019 Yerel Seçimleri sonuçları ve
aday listeleri Yüksek Seçim Kurulu’nun ilân ettiği verilerden yararlanılarak
sunulmuş; ardından il içerisindeki merkez ve ilçe belediye başkan adaylığı,
belediye meclis üyesi adaylığı ve il genel meclisi üyeliği adaylığında
kadınların temsil oranları ele alınmıştır.

Kırklareli örneğinde merkez ve ilçe belediyelerinde
belediye başkanlığı nezdinde kadınlar temsil hakkı elde edememiştir. İl genel
meclis üyeliğinde ise sadece Lüleburgaz ilçesinde 2 kadın aday temsil hakkı
kazanırken, diğer ilçelerde il genel meclislerinde kadın temsilci
bulunmamaktadır. Belediye meclis üyeliği konusunda da kadınların temsili
istenen düzeyde olmayıp yaklaşık %20’lik bir seviyede yer almaktadır.
Dolayısıyla Türkiye’de kadınların yerel siyasette temsil sorunu yaşadığı tezi,
Kırklareli ili örneğindeki veriler ile de doğrulanmıştır. Kadınların yerel
siyasette temsilini artırıcı mekanizmalar işletilmedikçe kadınların yerel
temsil oranının yükselmesi beklenmemektedir.

Anahtar Kelimeler

Katılım, Yerel Siyaset, Kadın Temsili, Yerel Seçimler, Kırklareli

Kaynakça

• Aksoy, İlhan (2016). Toplumsal ve Siyasal Süreçte Türk Kadını, Yasama Dergisi, S. 32, ss. 7-20.
• Alkan, Ayten (2004). Yerel Siyaset Kadınlar İçin Neden Önemli?, Birikim Dergisi, S. 179, ss. 71-77.
• Araslı, Oya. (1972). Adaylık Kavramı ve Türkiye’de Milletvekilliği Adaylığı, Ankara Üniversitesi Hukuk Yayınları, No: 311.
• Asthana, Sanjay (2006). Innovatif Practices of Youth Participation in Media, United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, http://unesdoc.unesco.org/images/0014/001492/149279e.pdf Erişim Tarihi: 25.02.2019.
• Balcı, Meral ve Tuzak, Mervenur. (2017). Cumhuriyet’in ilk yıllarında Nezihe Muhiddin özelinde Türk kadınlarının siyasi hakları için mücadelesi. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, C. 1, S. 1, ss. 43-51.
• Baykal, Deniz. (1970). Siyasal Katılma: Bir Davranış İncelemesi, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, No: 302.
• Bayraktar, Ulaş. (2017). Belediyelerde Kadın, Kadınlar İçin Belediye, TESEV Yayınları.
• Belli, Aziz. (2015). Yerel Yönetimlerde Kadın Temsili ve Yerel Demokrasi, Yasama Dergisi, S. 31, ss. 65-88.
• Bilgi Edinme Hakkı Kapsamında 1901335043 sayılı başvuru sonucu (Kırklareli İlçe Belediye Başkanlığı Kazananlar Listesi, Kırklareli Belediye Meclis Üyeliği Kazananlar Listesi, Kırklareli İl Genel Meclisi Kazananlar Listesi). Erişim Tarihi: 06.08.2019.
• Bulut, Yakup ve Tanıyıcı, Şaban. (2007). Türkiye’de Belediye Meclis Üyelerinin Temsil Ediciliği ve Kent Yönetimindeki Etkisi, Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar II, (Ed.) Hüseyin Özgür ve Muhammet Kösecik, Ankara: Nobel Yayınları.
• Çaha, Ömer; Toprak, Metin, ve Dalmış, İbrahim. (1996), “Siyasal Parti Üyelerinde Siyasal Katılım Düzeyi: Kırıkkale Örneği”, Yeni Türkiye Dergisi, S. 9, ss. 205-247.
• Çağlar, Nedret. (2011). Kadının Siyasal Yaşama Katılımı ve Kota Uygulamaları, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, C. 3, S. 4, ss. 56-79.
• Çitci, Oya (1996), “Temsil, Katılım ve Yerel Demokrasi”, Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt: 5, Sayı: 6, s. 5-14.
• Çukurçayır, Mehmet Akif (2012). Siyasal Katılma ve Yerel Demokrasi, 4. Baskı, Konya: Çizgi Kitabevi.
• Dilber, Fadime (2013). Siyasal Katılıma Etki Eden Psikolojik Faktörler ve Seçmen Tercihine Etkisi; Karaman Seçmenleri Üzerine Bir Alan Araştırması, Akademik Bakış Dergisi, S. 35, ss. 1-21.
• Duran, Hasan (2005). Siyasal Katılmayı Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma: Tavşanlı-Kütahya Örneği, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, S. 13, ss. 131-152.
• Dursun, Davut (2016), Siyaset Bilimi, 8. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
• Erbay, Ercüment ve Tuncay, Tarık. (2006). Sosyal Hizmet Bakışıyla Kadın İstihdamı. Toplum ve Sosyal Hizmet, C. 17, S. 2, ss. 25-40.
• Gökalp, Ziya (1968). Türkçülüğün Esasları, Ankara: Varlık Yayınları.
• Gül, Songül Sallan. (2007). 22 Temmuz Seçiminin Galibi Kim? Bıyıklı Kadınlar mı Yoksa Eril Siyaset mi?, Toplum ve Demokrasi, C. 1, S. 1, Aralık, ss. 1-26.
• https://www.unfpa.org/data/world-population-dashboard Erişim Tarihi: 23.02.2019.
• https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/milletvekillerimiz_sd.dagilim Erişim Tarihi 06.04.2019.
• http://ka-der.org.tr/8-257-belediye-baskan-adayinin-sadece-652si-kadin/ Erişim Tarihi: 11.06.2019.
• http://ka-der.org.tr/cumhuriyet-tarihi-boyunca-bir-tane-bile-kadin-milletvekili-cikarmamis-20-sehrimiz-var/ Erişim Tarihi: 07.08.2019.
• https://kirklareli.bel.tr/kent-tarihi-ve-haritasi/ Erişim Tarihi: 12.06.2019.
• http://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/2019MahalliIdareler/2019ilceBelediyeBsk-AdayListesi.pdf Erişim Tarihi: 23.03.2019.
• http://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/2019MahalliIdareler/2019ilceBelediyeMeclis-AdayListesi.pdf Erişim Tarihi: 23.03.2019.
• http://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/2019MahalliIdareler/2019ilGenel-AdayListesi.pdf Erişim Tarihi: 23.03.2019.
• IPU, Gender equality at a glance, https://www.ipu.org/file/6628/download?token=R2WvsJPX Erişim Tarihi: 06.04.2019.
• IPU, Representation of women in parliaments- Regional Countries, https://www.ipu.org/file/2687/download?token=oc2hik70 Erişim Tarihi: 06.04.2019.
• İnan, Afet (1969). Atatürk ve Kadın Haklarının Kazanılması, İstanbul.
• Kılıç, Zeynep. (2000). Eşitlik İçin Kota Politikaları. Ankara: Ankara Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi.
• Kumar, Pankaj. (2017). Participation of Women in Politics: Worldwide Experience, IOSR Journal Of Humanities And Social Science, C. 12, S. 12, ss. 77-88.
• Mutlu, Ahmet. (2017). Niteliksel Bağlamda Kadının Siyasetteki Yeri ve Anlamı, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 9, Ocak-Nisan, ss. 24-46.
• Negiz, Nilüfer ve Üçer, Nilay (2012). Yerel Siyasette Seçil(e)meyen Kadın: 2004-2009 Mart Seçimleri Düzleminde Analitik Bir İnceleme, Çağdaş Yerel Yönetimler, C. 21 S. 2 Nisan, ss. 1-23.Turan, İlter, (1977). Siyasal Sistem ve Siyasal Davranış, İ.Ü. İktisat Fakültesi Yayını, İstanbul, 1977.
• TÜİK, (2018). http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1059 Erişim Tarihi: 23.02.2019
• Nacak, Osman. (2015). “Türk Yönetim Anlayışında Bir Değişim: Siyasal Temsilin Doğuşu ve Gelişimi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 17, Sayı 1, ss. 147-169.
• Oktay, Tarkan. (2013). Belediye Meclisleri Komisyonlarında Kadın Temsili: Bölgesel Bir Analiz. 11th International Conference on Knowledge, Economoy and Mangament (ICKEM), ss. 965-997.
• Oruç, Tülay ve Bayrakçı, Erdal (2018). Yerel Siyasette Temsil ve Katılım: Kadın Aktörler, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 7, S. 2, ss. 463-480.
• Ozankaya, Özer (1968). Siyasal Olayların Etkenleri, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, ss. 263-280.
• Örs, Birsen (2006). “Siyasal Temsil”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, No: 35, ss. 1-22.
• Öztan, Ece. (2004). Toplumsal cinsiyet eşitliği politikaları ve olumlu ayrımcılık. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, C. 59, S. 1, ss. 203-235.
• Pınarcıoğlu, Nihal Şirin (2017). Eril Siyasette Kadın Temsili (Mi?), Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, C. 7, S. 1/1, ss. 12-24.
• Sağ, Vahap (2001). Tarihsel Süreç İçerisinde Türk Kadını ve Atatürk, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 1, ss. 9-23.
• Şahin, Funda (2011). Kadınların Siyasal Katılımları Çerçevesinde Kadın Meclislerinin Yerel Siyasetteki Etkinlikleri ve Üye Profilleri, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
• Turan, İlter (2016). “Türkiye’de Parlamento ve Seçimler”, içinde der. Kabasakal, Mehmet, Türkiye’de Siyasal Yaşam: Dün, Bugün, Yarın, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=2820 Erişim Tarihi: 13.06.2019.
• UN and IPU, Women in Politics: 2017, http://www.unwomen.org/-/media/headquarters/attachments/sections/library/publications/2017/femmesenpolitique_2017_english_web.pdf?la=en&vs=1123 Erişim Tarihi: 06.04.2019.
• Usal, Zeynep Oya. (2010). Bir İnsan Hakkı Olarak Kadının Siyasal Hayata Katılımı: Avrupa Birliği Ülkelerindeki Durum ve Türkiye, (Basılmamış Doktora Tezi) İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Avrupa Birliği Anabilim Dalı, İstanbul.
• Üşür, Serpil Sancar. (2000) Siyasal Süreçlere Katılımda Kadın-Erkek Eşitliği, Kadın-Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset, İstanbul: TÜSİAD.
• Yaylı, Hasan ve Eroğlu, Gülçin. (2015). “Yerel Katılım Bağlamında Türkiye’de Kadın Temsili”, International Journal of Science Culture and Sport, Özel Sayı 3, ss. 504-524.
• Yaylı, Hasan ve Pustu, Yusuf (2008). “Yerel Demokrasinin İlkeleri”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı: 16, ss.133-153.
• Yazıcı, Sinan. (2018). “Siyasal Katılma”, içinde Kamu Yönetimi Ansiklopedisi, (ed. Işıkçı, Yasemin Mamur ve Alacadağlı, Esmeray), Ankara: Astana Yayınları.
• Yurdigül, Yusuf. (2013). Yerel Siyasette Temsil Sorununu Aşma Stratejisi Olarak Kadın Siyasetçilerin Medyayı Kullanma Biçimleri (Erzurum Örneği), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 17, S. 2, ss. 37-52.
• Zeyrek, Suat. (2016). ‘Kadınlar Halk Fırkası’nı Kurma Teşebbüsü (15 Ağustos 1923) ve Nezihe Muhiddin’in Faaliyetleri, içinde (ed. Osman Köse, Geçmişten Günümüze Şehir ve Kadın C. II), Canik Belediyesi Kültür Yayınları, No: 16, ss. 843-853.
• Zihnioğlu, Yaprak. (2003). Kadınsız İnkılap, İstanbul: Metis Yayınları.
• 2009 Mahalli İdareler Türkiye Geneli Seçim Sonuçları, http://www.ysk.gov.tr/tr/29-mart-2009-mahalli-idareler-genel-secimleri/2820 Erişim Tarihi: 11.06.2019.
• 2014 Mahalli İdareler Türkiye Geneli Seçim Sonuçları, http://www.ysk.gov.tr/tr/30-mart-2014-mahalli-idareler-genel-secimleri/2853 Erişim Tarihi: 11.06.2019.