LİSE ÖĞRENCİLERİNİN SOSYAL MEDYA KULLANIM DAVRANIŞLARI İLE OKUMA ALIŞKANLIKLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 2, 789 - 806, 24.12.2021

Deniz Mertkan Gezgin

https://doi.org/10.26468/trakyasobed.809823

Cited By: 4

Öz

Çalışmanın amacı, lise öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve sosyal medya kullanım davranışlarının incelenmesidir. Betimsel nitelikte yürütülen çalışmanın katılımcılarını farklı sınıflarda öğrenim gören 517 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Verilerin analizlerinden betimsel istatistikler Ki-Kare ve ANOVA analizinden yararlanılmıştır. Çalışmanın bulguları sonucunda lise öğrencilerinin yarısının okuma alışkanlığının olmadığı görülmüştür. Sınıf düzeyi arttıkça okuma alışkanlığının azaldığı ve kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre okuma alışkanlıklarının daha iyi olduğu tespit edilmiştir. Sosyal medya açısından öğrenciler akıllı telefonlarında yaklaşık olarak üç saatlerini sosyal medya ile geçirmektedirler. WhatsApp, Instagram ve Youtube en yoğun kullandıkları mobil sosyal ağ uygulamalarıdır. Sosyal medyayı gün içerisinde yoğun kullanan öğrencilerin “az okur” ya da “okumayan” grupta olduğu görülmüştür. Son olarak, okuma alışkanlığı olmayan öğrencilerin okumama sebepleri başında kitap okumayı eğlenceli bulmama, kitap okurken sıkılma ve dijital oyunlar ile zaman geçirme olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okuma alışkanlığı, Lise öğrencileri, mobil teknolojiler, sosyal medya, Z kuşağı

LİSE ÖĞRENCİLERİNİN SOSYAL MEDYA KULLANIM DAVRANIŞLARI İLE OKUMA ALIŞKANLIKLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz

The aim of the study is to examine the reading habits and social media usage behaviors of high school students. The participants of the descriptive study are 517 high school students studying in different classes in the fall semester of the 2019-2020 academic year. Descriptive statistics, Chi-Square and one-way analysis of variance (ANOVA) were used to analyze the data. As a result of the findings of the study, it was seen that half of the high school students do not have a reading habit. It has been determined that as the grade level increases, reading habits decrease and female students have better reading habits than male students. In terms of social media use, students spend approximately three hours on their smartphones with social media. Whatsapp, Instagram and Youtube are the most used mobile social media applications. In addition, it has been observed that students who use social media intensively during the day are in the "not reading enough books" or "not reading books" group. Finally, it has been seen that among the reasons why students who do not have the habit of reading, do not find reading fun, being bored while reading a book and spending time with digital games.

Anahtar Kelimeler

Reading habits, High school students, Mobile technologies, Social Media, Z generation.

Kaynakça

• Acat, B., Demiral, H., & Arın, A. (2008). Okuma alışkanlığı göstergelerine göre ilköğretim öğrencilerinin durumları. Türkçe Öğretimi Kongresi (18–20 Mayıs 2008).
• Akkaya, N., & Özdemir, S. (2013). Ortaögretim Ögrencilerinin Okumaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi (İzmir-Buca Örnegi)*/An Investigation of High School Students' Attitudes towards Reading (İzmir-Buca Sample). Bartin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 75.
• Aksaçlıoğlu, A. G., & Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin televizyon izlemeleri ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 21(1), 3-28.
• Arı, E., & Demir, M. K. (2013). İlköğretim bölümü öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 116-128.
• Arıcı, A. (2008). Okumayı Niye Sevmiyoruz? Üniversite Öğrencileri ile Mülakatlar/Why Don't We Like Reading? Interviews with Undergraduates. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 91-100.
• Arslan, Y., & Çelik, Z. Ç. E. (2009). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(26), 113-124.
• Ateş, V., & Şahin, S. (2014). Yüksek Lisans Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıklarına Bilgisayar ve İnternet Teknolojilerinin Etkileri. Journal of Kirsehir Education Faculty, 15(2).
• Balcı, A., Uyar, Y., & Büyükikiz, K. K. (2012). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları, kütüphane kullanma sıklıkları ve okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi. - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/4, 965-985.
• Baş, G. (2012). Reading Attitudes of High School Students: An Analysis From Different Variables. International Journal on New Trends in Education and Their Implications, 3 (2), 47-58.
• Batur, Z., & Bek, H. G. H. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma: Uşak Eğitim Fakültesi örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 32-49.
• Bayat, N., & Çetinkaya, G. (2018). Ortaokul Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıkları ve Tercihleri1 Reading Habits and Preferences of Secondary School Students. Elementary Education Online, 17(2), 984-1001.
• Babayiğit, Ö. (2019). I don’t read: The Reasons Of Preservice Primary School Teachers Who Do Not Read. Journal of Social Sciences/Sosyal Bilimler Dergisi, 32.
• Bozpolat, E. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlığına ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği). Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 2(1), 411-428.
• Can, R., Türkyılmaz, M., & Karadeniz, A. (2010). Ergenlik dönemi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 11,Sayı 3,1-21.
• Cunningham, A. E., & Stanovich, K. E. (2001). What reading does for the mind. Journal of Direct Instruction, 1(2), 137-149.
• Danby, S, Davidson, C, Ekberg, Set al. (2016) “Let’s see if you can see me”: Making connections with Google Earth in a preschool classroom. Children’s Geographies 14(2): 141–157.
• Davarcı, N. (2013). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Kitap Okuma Alışkanlığı İle Bilgisayar - İnternet Kullanımı Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Demirer, V., Yıldız, D. Ç., & Sünbül, A. M. (2011). The Relationship between Primary School Students' Computer-İnternet Usage and Reading Habits: Sample of Konya. Elementary Education Online, 10(3).
• Durdu, A. (2019). Ortaokul 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları ve akademik erteleme davranışlarının incelenmesi (Doctoral dissertation, Toros Üniversitesi).
• Durualp, E., Çiçekoğlu, P., & Durualp, E. (2013). Sekizinci sınıf öğrencilerinin kitap okumaya yönelik tutumlarının internet ve kitap okuma alışkanlıkları açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2(1), 115-132.
• Guthrie, J.T., McGough, K., Bennett, L., & Rice, M.E. (1996). Concept-oriented reading instruction to develop motivational and cognitive aspects of reading. In L. Baker, P. Afflerbach, & D. Reinking (Ed.), Developing engaged readers in school and home communities (pp. 165–190). Mahwah, NJ: Erlbaum.
• Gür, T. (2014). Öğretmen adaylarının okuma ve boş zaman değerlendirme alışkanlıkları. Journal of World of Turks/Zeitschrift für die Welt der Türken, 6(1).
• İşeri, K. (2010). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Okuma Tutumlarının İncelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (2), 468-487.
• Johnson, GM (2010) Young Children’s Internet use at home and at school: Patterns and profiles. Journal of Early Childhood Research 8(3): 282–293.
• Karim, N. S. A., & Hasan, A. (2007). Reading habits and attitude in the digital age. The Electronic Library.
• Koç, S. & Müftüoğlu, G. (2008). Dinleme ve okuma öğretimi. 05 Ekim 2020 tarihinde www.aof.anadolu.edu.tr/kitap/IOLTP/2277/ unite04.pdf adresinden erişildi.
• Kurulgan, M., & Çekerol, G. S. (2008). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıkları üzerine bir araştırma, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,8(2),237-258.
• McKenna, M. C., Kear, D. J. et al. (1995). Children’s attitudes toward reading: A national survey. Reading Research Quarterly. 30, 934 -956.
• Mokhtari, Kouider, Carla A. Reichard, and Anne Gardner (2009). The impact of internet and television use on the reading habits and practices of college students. Journal of Adolescent & Adult Literacy 52, 7, 609-619.
• Odabaş, H. (2005). Ülkemizde okuma alışkanlığı ve eleştirel okuma. 41. Kütüphane Etkinleri: Öğrenen Toplumda Okul Kütüphaneleri (31 Mart 2005), Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği, http://bilgibelge.humanity.ankara.edu.tr/ogrelfiles/ho/Ulkmzde_ okm_al_ve_el_okm.doc (erişim tarihi 29 Eylül 2020).
• Odabaş, H., Odabaş, Z. Y., & Sevmez, H. (2018). Üniversite öğrencilerinde dijital/e-kitap okuma kültürü: Selçuk Üniversitesi örneği. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 58(1), 139-171.
• Owusu-Acheaw, M. (2016). Social media usage and its impact on reading habits: a study of Koforidua Polytechnic students. International Journal of Social Media and Interactive Learning Environments, 4(3), 211-222.
• Özbay, M., Bağcı, H., & Uyar, Y. (2008). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Okuma Alışkanlığına Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre Değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 117-136.
• Özden, M. (2018). Niçin Okumuyoruz?. Tarih Okulu Dergisi, 11(35), 299-313.
• Sadioğlu, Ö., & Bilgin, A. (2008). İlköğretim Öğrencilerinin Eleştirel Okuma Becerileri İle Cinsiyet ve Anne-Baba Eğitim Durumu Arasındaki İlişki. İlköğretim Online, 7(3).
• Sullivan, A. (2002). Bourdieu and education: How useful is Bourdieu’s theory for researchers? Netherlands’ Journal of Social Sciences, 38(2), 144–166.
• Suna, Ç. (2006). İlköğretim öğrencilerinin okuma ilgi ve alışkanlıklarının analitik olarak incelenmesi ve değerlendirilmesi (Master's thesis, Anadolu Üniversitesi).
• Tanju, E. H. (2010). Çocuklarda kitap okuma alışkanlığına genel bir bakış. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(21), 30-39.
• Taşkesenlioğlu, L. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine bir inceleme. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9).
• Temizyürek, F., Çolakoğlu, B. K., & Coşkun, S. (2013). Dokuzuncu Sınıf Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıklarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 114-150.
• Yalman, M., Özkan, E., & Kutluca, T. (2013). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Kitap Okuma Alışkanlıkları Üzerine Betimsel Bir Araştırma: Dicle Üniversitesi Örneği. Information World/Bilgi Dünyası, 14(2).
• Yılmaz, B. (1995). Okuma sosyolojisi: Ankara’da oturanların okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 9(3), 325-336.
• Zengin, N. (2003). Gençlerin Okumu Alışkanlıklarını Belirlemeye Yönelik Bir Çalışma Hakkında. Türklük Bilimi Araştırmaları, (13), 131.