COVID 19’UN TÜRK HAVALİMANLARININ VERİMLİLİĞİNE TAHMİNİ ETKİSİ: MALMQUIST TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİK ENDEKSİ UYGULAMASI

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 2, 911 - 928, 24.12.2021

Serdar Alnıpak Sudi Apak

https://doi.org/10.26468/trakyasobed.983191

Cited By: 1

Öz

Küresel ekonomi üzerinde önemli etkilere sahip olan havalimanları yolcuların ve yüklerin transferlerini, uçakların iniş ve kalkış yapmalarını sağlayan tesislerdir. 2009- 2019 yılları arasında küresel havacılık endüstrisindeki gelir % 5,3 oranında artarak 838 milyar ABD dolarına ulaşmış ve tarifeli yolcu sayısı 4,54 milyarı aşmıştır. Ancak COVID-19 salgınına ve bu tehlikeye karşı alınan önlemler nedeniyle havayolu taşımacılığına olan talep düşmüştür. Bu düşüş hava taşımacılığı endüstrisindeki birçok firmanın etkinliğini ve sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir. Bu süreçten havalimanlarının etkinliği büyük ölçüde etkilenmiştir. Bu çalışmada ülkemizde oluşan yolcu trafiğinin %95’ini oluşturan 16 ildeki havalimanlarının etkinlik değişimleri Malmquist Toplam Faktör Verimlilik (MTFV) endeksi ile analiz edilmiştir. Bu analizde 2020 yılı için gerçek veriler ve tahmini (beklenen) değerler kullanılmıştır. Tahmini değerlerin hesaplanmasına yönelik olarak çalışmaya dahil edilen havalimanlarının 2007-2019 yılları arasındaki istatistikleri doğrultusunda Double Exponential Smoothing yöntemi ile 2020 yılı için yolcu ve uçak trafikleri tahmin edilmiştir. Bulunan tahmini değerler ve 2020 yılında gerçekleşen reel değerler kullanılarak ayrı ayrı MTFV endeksleri (5 yıllık periyot için) hesaplanmış ve aradaki farklar analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre havalimanlarında yıllık %6'lık toplam verimlilik artışı beklenirken, pandemi etkisi ile % 41 oranında düşüş gerçekleştiği gözlemlenmiştir. İller bazında yapılan değerlendirmede etkinlik değişiminde en çok artış göstermesi beklenen Antalya, İzmir, Muğla ve Hatay gibi turistik yolcuların yoğun olduğu illerde pandeminin etkisi ile dramatik düşüşler yaşanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Havalimanı Yönetimi, COVID-19, Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Endeksi (MTFVE), Lojistik Yönetimi

THE ESTIMATED EFFECT OF COVID 19 ON THE EFFICIENCY OF TURKEY'S AIRPORTS: APPLICATION OF THE MALMQUIST TOTAL FACTOR EFFICIENCY INDEX

Öz

Airports, which have significant effects on the global economy, are the facilities that enable the transfer of passengers and cargo, and the landing and taking off of aircrafts. Between 2009 and 2019, revenue in the global aviation industry increased by 5.3% to US $ 838 billion, and the number of scheduled passengers exceeded 4.54 billion. However, due to the COVID-19 epidemic and the precautions taken against this danger, the demand for airline transportation has decreased. This decline threatens the efficiency and sustainability of many companies in the air transport industry. The efficiency of airports are greatly affected by this process. In this study, the efficiency changes of the airports in 16 provinces, which generate 95% of the passenger traffic of our country, have been analyzed with the Malmquist Total Factor Productivity Index (MTFPI). Actual data and estimated (expected) values for 2020 are used in this analysis. Passenger and airplane traffic were estimated for 2020 with the Double Exponential Smoothing method in line with the statistics of the airports between 2007-2019 included in the study for the calculation of estimated values. By using the estimated values and real values realized in 2020, individual MTFV indices (for a 5-year period) were calculated and the differences between them were analyzed. According to the findings, while an annual total productivity increase of 6 % is expected at airports, it has been observed that there has been a 41 % decrease due to the pandemic effect. According to the evaluation made on the basis of provinces, dramatic declines have been experienced with the effect of the pandemic in provinces such as Antalya, Izmir, Muğla and Hatay, which are expected to show the highest increase in activity change.

Anahtar Kelimeler

Airport Management, COVID-19, Malmquist Total Factor Productivity Index (MTFPI), Logistics Management.

Kaynakça

• Alexandra Fragoudaki, Dimitriοs Giokas ve Kyriaki Glyptou, ‘’Efficiency and productivity changes in Greek airports during the crisis years 2010-2014’’, Journal of Air Transport Management, 57, 2016, s.306-315.
• Arda Kirankabes ve Feyzan Arikan, ‘’Devlet hava Meydanlarinin Etkinliginin Veri Zarflama Analizi (VZA) ile Ölcülmesi’’, Proceedings of the 12th International Symposium on Econometrics Statistics and Operations Research, Pamukkale University, 2011, s. 39-50.
• Ashwani Kumar, Aswin Alora ve Himanshu Gupta ‘’Evaluating green performance of the airports using hybrid BWM and VIKOR methodology’’, Tourism Management, 70, 2020, s.1-16.
• C. Murıllo-Melchor, ‘’An analysis of technical efficiency and productivity changes in Spanish airports using the Malmquist index’’, Int. Journal Transport Economics, 16 (2), 1999, s.271-292.
• Carlos Pestana Barros ve William L.Weber, ‘’Productivity growth and biased technological change in UK airports’’, Transportation Research Part E, 45, 2009, s.642-653.
• Ching-Fu Chen, Ming-Miin Yu ve Po-Chi Chen, ‘’Evaluating the performance of Chinese airports’’, Journal of Air Transport Management, 31, 2013, s.19-21.
• Cüneyt Sevim ve Özkan Bali, ‘’Avrupa Birliği Üyesi Ve Aday Ülkelerin Tarımsal Etkinliklerinin Karşılaştırılması’’, Verimlilik Dergisi, 3, 2008, s.21-39.
• David Ennen ve Irem Batool, ‘’Airport efficiency in Pakistan-A Data Envelopment Analysis with weight restrictions’’, Journal of Air Transport Management, 69, 2018, s.205-212.
• DHMİ, (2020) Annual Reports, https://www.dhmi.gov.tr/Sayfalar/FaaliyetRaporlari.aspx. (07.02.2021).
• DHMİ, (2021) İstatistikler, https://www.dhmi.gov.tr/Sayfalar/Istatistikler.aspx. (07.04.2021).
• Didem Gokcel, ‘’Perakende Sektöründe Kategori Bazlı Talep Tahmin Ve Sipariş Sistemi Uygulaması’’, Yayınlanmamış Y.Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi FBE Endüstri Mühendisliği ABD, 2009, İstanbul.
• Fabio Carlucci, Andrea Cirà ve Paolo Coccorese, ‘’Measuring and Explaining Airport Efficiency and Sustainability: Evidence from Italy’’, Sustainability, 10 (400), 2018, s.1-17.
• ICAO (2021) Economic Impacts of COVID-19 on Civil Aviation, https://www.icao.int/sustainability/Pages/Economic-Impacts-of-COVID-19.aspx. (07.04.2021).
• İbrahim Erem Şahin, ‘’Türkiye'deki Havalimanlarının Veri Zarflama Analizi ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksleri İle Finansal Etkinliklerinin Analizi’’, Selçuk Ün. Sos. Bil. Ens. Der, (42), 2019, s.33-47.
• Letife Özdemir, ‘’BİST Sürdürülebilirlik Endeksinde Yer Almanın Verimlilik Üzerine Etkisi: VZA Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Analizi’’, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: XII Sayı:Haziran-2019, s. 33-45.
• Malcolm Abbott, ‘’Reform and efficiency of New Zealand's airports’’, Utilities Policy, 36, 2015, s.1-9.
• Maria Emilia Baltazar, João Jardim, Pedro Alves ve Jorge Silva, ‘’Air transport performance and efficiency: MCDA vs. DEA approaches’’, Procedia Social and Behavioral Sciences, 111, 2014, s.790–799. https:// doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.01.113.
• Mohammed Chaouk, Romano Pagliari ve Richard Moxon, ‘’The impact of national macro-environment exogenous variables on airport efficiency’’, Journal of Air Transport Management, 82, 2020, s. 1-11.
• Peter F. Wanke, ‘’Physical infrastructure and flight consolidation efficiency drivers in Brazilian airports: a two-stage network-DEA approach’’, Journal of Air Transport Management, 31, 2013, s.1-5.
• Peter Wanke, C.P. Barros ve Obioma R. Nwaogbe, ‘’Assessing productive efficiency in Nigerian airports using Fuzzy-DEA’’, Transport Policy, 49, 2016, s.9-19.
• Po‐Lin Lai, Andrew Potter, Malcolm Beynon ve Anthony Beresford, ‘’Evaluating the performance of airports using an integrated AHP/DEA-AR technique’’,Transport Policy 42, 2015, s.75-85.
• Seock-Jin Hong, François Domergue, ‘’Estimations viability of LCCs business model in Korea’’, Journal of International Logistics and Trade, 16(1), 2018, s.11–20.
• SHGM, (2020) Annual Reports, http://web.shgm.gov.tr/en. (07.02.2021)
• STATISTA,(2020).https://www.statista.com/statistics/564717/airline-industry-passenger-traffic-globally/. (07.03.2021)
• Süleyman, Kale, ‘’Veri Zarflama Analizi İle Banka Şubelerinin Performansının Ölçülmesi’’, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Finans Ve Bankacılık Doktora Programı, 2009, İstanbul.
• Şan Kılkış ve Şiir Kılkış, ‘’Benchmarking airports based on a sustainability ranking index’’, Journal of Cleaner Production, 130, 2016, s.248-259.
• Thanh Ngo ve Kan Tsui, ‘’A data-driven approach for estimating airport efficiency under endogeneity: An application to New Zealand airports’’, Research in Transportation Business & Management, 34, 2020, s.1-10.
• Tolga Ülkü, ‘’A comparative efficiency analysis of Spanish and Turkish airports’’, Journal of Air Transport Management, 46, 2015, s. 56-68.
• Tony Diana, ‘’Can we explain airport performance? A case study of selected New York airports using a stochastic frontier model’’, Journal Air Transportation Management, 16(6), 2010, s.310–314.
• Veysel Kula, Tuğrul Kandemir ve Letife Özdemir, ‘’VZA Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Ölçüsü: İMKB’ye Koteli Çimento Şirketleri Üzerine Bir Araştırma’’, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(17), 2009, s. 186 – 202.
• Voula Psaraki-Kalouptsidi ve Sofia Kalakou, ‘’Assessment of efficiency of Greek airports’’, Journal of Air Transport Management, 5 (2), 2011, s.170-186.
• Yılmaz Akyüz, Feyyaz Yıldız, Y. ve Zübeyde Kaya, ‘’Veri Zarflama Analizi (VZA) Ve Malmquist Endeksi İle Toplam Faktör Verimlilik Ölçümü: Bist’te İşlem Gören Mevduat Bankaları Üzerine Bir Uygulama’’, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(4), 2013, s.110-130.