HAVING AN ALCOHOL/SUBSTANCE ADDICTED SIBLING: A QUALITATIVE RESEARCH

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 1, 239 - 260, 05.06.2024

Fatma Büşra Durna , Gamze Özbayrak , Ömer Miraç Yaman

https://doi.org/10.26468/trakyasobed.1381821

Öz

In this study, it was aimed to reveal the emotional and behavioral projections of the experience of having an alcohol/substance addicted sibling. For this purpose, while the qualitative research method was preferred in the study; Face-to-face and online interviews were conducted with a total of 13 participants who have the characteristics of being the siblings of the addicted individual, and a total of 48 codings were made on the data obtained, and these codings were combined under 3 main themes and analyzed by descriptive analysis method. As a result of the research, it has been revealed that addicted siblings experience negative emotions, they are faced with some risk factors because they live in the same household with the addict, they take some precautions and plan their lives on the axis of addiction. It has been understood these people can assume the role of parents in the family and they can act as intermediaries between their siblings and parents. In the studies conducted with alcohol/substance addicts, it is thought that the inclusion of older brothers/sisters in the process is important in terms of maintaining a healthy household order.

Anahtar Kelimeler

Alcohol, Substance, Addiction, Sibling

ALKOL/MADDE BAĞIMLISI KARDEŞE SAHİP OLMAK: NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Öz

Bu çalışmada alkol/madde bağımlısı kardeşe sahip olma deneyiminin duygusal ve davranışsal izdüşümlerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmada nitel araştırma yöntemi tercih edilirken; bağımlı bireyin kardeşi olma özelliğine sahip toplam 13 katılımcı ile yüz yüze ve online görüşmeler sağlanmış olup elde edilen veriler üzerinde toplam 48 adet kodlama yapılmış ve bu kodlamalar 3 ana tema altında birleştirilip, betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda bağımlı kardeşlerinin olumsuz duygular deneyimledikleri, bağımlı ile aynı hanede yaşadıklarından ötürü bazı risk faktörleri ile karşı karşıya oldukları, bunun için bazı tedbirler aldıkları ve yaşamlarını bağımlılık ekseninde planladıkları ortaya çıkarılmıştır. Bağımlı bir kardeşe sahip olan bireylerin aile içinde ebeveyn rolü üstlenebildikleri anlaşılmış ve kardeşleri ile anne-baba arasında aracı olabildikleri görülmüştür. Alkol/madde bağımlıları ile yürütülen çalışmalarda abilerin/ablaların da sürece dahil edilmelerinin hane içindeki düzenin sağlıklı şekilde yürütülmesi açısından önem arz ettiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Alkol, Madde, bağımlılık, kardeş

Kaynakça

• Agha, S., Zia, H., ve Irfan, S. (2008). Psychological Problems and Family Functioning as Risk Factors in Addiction. J Ayub Med Coll Abbottabad, 20(3), 88-91.
• Al-Anon Family Groups. (2023). What is Al-Anon and Alateen?. https://al-anon.org/newcomers/what-is-al-anon-and-alateen/ adresinden 31.03.2023 tarihinde alınmıştır.
• Alban, K. (2018). Alkol-Madde Bağımlısı Bireylerde İçselleştirilmiş Damgalama ve Benlik Saygısı; Elazığ Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi Amatem Örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. vd. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Spss Uygulamalı (6. Baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Aktürk, İ., Yaman, Ö. M. (2022). Babaların Madde Kullanımı Tedavisine Katılımları Üzerine Nitel Bir Araştırma. Bağımlılık Dergisi, 23(1), 37-51.
• Barnard, M. (2006). Drug addiction and families. Jessica Kingsley Publishers
• Barnard, M. (2007). Drug Addiction and Families. London: Jessica Kingsley Publishers.
• Başar, M.R., Aktaş, S. ve Aydemir, İ. (Haziran 2022). Madde Bağımlısı Bireylerin Ailelerinin Karşılaştıkları Psiko-Sosyal ve Ekonomik Güçlükler ile Sosyal Dışlanma Algılarının Sosyal Hizmet Perspektifinden İncelenmesi. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 19: 37-52.
• Başkurt, İ. (2003). Gençlik, Madde Bağımlılığı ve Korunma Yolları (Psiko-Sosyal Bir Yaklaşım). Journal Of Istanbul University Faculty Of Theology, (8).
• Bayraktar, G. (2007). Sokak Çocuklarının Sosyokültürel ve Ekonomik Açıdan İncelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı.
• Begum, F., Mahmood, S.I. (2019). Exploring Psychological Correlates of Peers and Fathers of Drug Addict Adolescents. Dhaka University Journal of Biological Sciences.
• Bot, S. M., Engels, R. C. M. E., Knibbe, R. A. vd. (2005). Friend’s Drinking Behaviour and Adolescent Alcohol Consumption: The Moderating Role of Friendship Characteristics. Addictive Behaviors, 30(5), 929–947.
• Bortolon, C. B., Signor, L., Moreira, T. D. C. vd. (2016). Family Functioning and Health Issues Associated with Codependency in Families of Drug Users. Ciência ve Saúde Coletiva, 21, 101-107.
• Bozkurt, O. (2015). Madde Bağımlısı Bireylerin Bağımlılık Süreçlerinde Ailenin Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe üni, sosyoloji bilim dalı.
• Cohen, F. S., Densen-Gerber, J. (1982). A Study of the Relationship Between Child Abuse and Drug Addiction in 178 Patients: Preliminary Results. Child Abuse and Neglect, 6(4), 383–387.
• Corrigan, P. W., Watson, A. C., ve Miller, F. E. (2006). Blame, Shame, and Contamination: The Impact of Mental Illness and Drug Dependence Stigma on Family Members. Journal of Family psychology, 20(2), 239.
• Dar, M. (2019). Madde Bağımlılığı Tedavi Sürecinde Aile İşlevselliğinin Rolünün İncelenmesi, (Master's thesis, Hasan Kalyoncu Üniversitesi).
• Demirbaş, H., İlhan, İ. Ö., ve Doğan, Y. B. (2009). Alkol Bağımlılığı Olan Erkek Hastalar ile Eşlerinin Aile İşlevleri ve Kişilik Örüntüleri Açısından Karşılaştırılması. Journal of Dependence, 10, 74-80.
• Derin G, Okudan M, Aşıcıoğlu F. Alkol ve Madde Kullanım Bozukluklarında Ailevi Risk Faktörleri. Öztürk E, editör. Aile Psikopatolojisi. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2021. p.118-26
• Duyan, V., Gövebakan, R. (2021). Madde Bağımlılığı ve Aile. Yeni İnsan Yayınevi.
• Elliott, J. C., Carey, K. B., ve Bonafide, K. E. (2012). Does Family History of Alcohol Problems Influence College and University Drinking or Substance Use? A Meta-Analytical Review. Addiction. 107(10), 1774–1785.
• Erdim, L. (2019). Alkolizmin Aile ve Çocuk Üzerine Etkisi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 6 (1) , 193-200.
• Eryılmaz, A., Deniz M. E. (Ed.). (2019). Tüm Yönleriyle Bağımlılık. (1. Baskı). Pegem Akademi.
• Fuller, J. A., Warner, R. M. (2000). Family Stressors as Predictors of Codependency. Genetic Social and General Psychology Monographs, 126(1), 5-24.
• Geniş, B., Coşar, B., ve Arikan, Z. (2020). Alkol Bağımlılığı Olan Erişkin Hastalarda Hastanede Kalış Süresini Etkileyen Faktörler. Bağımlılık Dergisi, 21(1), 24-33.
• Güneltay, S. (2017). Alkol ve Madde Bağımlılığı ile Erken Yaş Dönemi Uyum Bozucu Şemalar Arasındaki İlişki (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü). Arel Üniversitesi Klinik Psikoloji.
• Güngör, B. B., Gülseren, Ş., Dalmış, A., ve Zorlu, N. (2013). Alkol Bağımlılığı Başlangıç Yaşı ve Aile Öyküsünün Dürtüsellik ve Kompülsivite ile İlişkisi. Anatolian Journal Of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14(3).
• Gubrium, J., Holstein, J. A. (2004). Active İnterviewing. Qualitative Research: Theory, Method and Practice, second edition. London: Sage.
• Johnson J. M. (2002). Handbook of Interview Research ContextveMethod (Editors: Jaber F. Gubrium, James A. Holstein) Sage Publications.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştirma Yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• Koçanlı, M. (2020). Uyuşturucu Madde Bağımlılığında Ailenin Etkisi ve Bağımlı Sayısının Azaltılmasında Jandarmanın Etkinliği: İstanbul’da Bir Uygulama. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, (4), 576-619.
• Kültür, S., Ünal, M. F., ve Özusta, P. Ş. (2006). Alkol Bağımlılığı Olan Babaların Çocuklarında Psikopatoloji. Türk Psikiyatri Dergisi, 17(1), 3-11.
• National Institute on Drug Abuse. (2007). Drugs, Brains, and Behavior: The Science Of Addiction (No. 7). National Institute on Drug Abuse, National Institutes of Health, US Department of Health and Human Services.
• Öztürk, Y.E., Kırlıoğlu, M. ve Kıraç, R., (2015). Alkol ve Madde Bağımlılığında Risk Faktörleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 18(2), 98-118.
• Prabhu, P. Srinivas, R., Vishwanathan, K. ve Raavi, A. (2014). Factors Influencing Alcohol and Tobacco Addiction Among Patients Attending a De-Addiction Centre. Journal of International Society of Preventive ve Community Dentistry, 4(2), 103-110.
• Ray, G. T., Mertens, J. R., ve Weisner, C. (2009). Family Members of People with Alcohol or Drug Dependence: Health Problems and Medical Cost Compared to Family Members of People With Diabetes and Asthma. Addiction, 104(2), 203-214.
• Reinaldo, A. M. dos S., ve Pillon, S. C. (2008). Alcohol Effects on Family Relations: A Case Study. Revista Latino-Americana de Enfermagem, 16(spe), 529–534.
• Roth, J. D. (2010). Addiction as a Family Disease. Journal of Groups in Addiction ve Recovery, 5(1), 1-3.
• Sandelowski, M. (2000). Whatever Happened to Qualitative Description?. Research in nursing ve health, 23(4), 334-340.
• Sargın, N. (2011). Gençlerde ve Çocuklarda Madde Bağımlılığı. M. Gürel (Ed), Eğitime İlişkin Çeşitlemeler (s. 55-73) içinde. Eğitim Kitabevi
• Scaturo, D. J., Hayes, T., Sagula, D., ve Walter, T. (2000). The Concept of Codependency and its Context Within Family Systems Theory. Family Therapy: The Journal of the California Graduate School of Family Psychology, 27(2).
• Smith-Genthôs, K. R., Logue, E. M., Low, B. E. vd. (2017). The Forgotten Ones: Siblings of Substance Abusers. Journal of Loss and Trauma, 22(2), 120-134.
• Tracy, E. M., Munson, M. R., Peterson, L. T. vd. (2010). Social Support: A Mixed Blessing for Women in Substance Abuse Treatment. Journal of Social Work Practice in the Addictions, 10(3), 257-282.
• Tekindal, M., Arsu, Ş.U. (2020). Nitel Araştırma Yöntemi Olarak Fenomenolojik Yaklaşımın Kapsamı ve Sürecine Yönelik Bir Derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20(1),153-172.
• Tektaş, Soy, İ. ve Kocataş, S. (2020).Madde Bağımlılığı Tanısı Almış Bireylerde Benlik Saygısı ve Sosyal Dışlanma Algıları Arasındaki İlişki. EGEHFD, 36(2), 73-86.
• Trim, R. S., Leuthe, E., ve Chassin, L. (2006). Sibling Influence on Alcohol Use in a Young Adult, High-Risk Sample. Journal of Studies on Alcohol, 67(3), 391–398.
• Uludüz, D. (2022). ‘Madde Bağımlılığının Sonunda Üç İhtimal Var: Hastane, Cezaevi Veya Ölüm!’. Hürriyet. https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/hurriyet-pazar/madde-bagimliliginin-sonunda-uc-ihtimal-var-hastane-cezaevi-veya-olum-42146341 adresinden 27.03.2023 tarihinde alınmıştır.
• Ünal, S., Mutlu, E. A., ve Topaktaş, Ö. (2021). Madde Bağımlılığının Gelişiminde Birikimli Risk Faktörlerinin Rolü. Bağımlılık Dergisi, 22(1), 31-42.
• Voges, J., Müller, U., Bogerts, B. vd. (2013). Deep Brain Stimulation Surgery for Alcohol Addiction. World Neurosurgery
• Volling, B. L. ve Blandon, A. Y. (2003, 12-13 Mart). Positive Indicators of Sibling Relationship Quality: Psychometric Analyses of The Sibling Inventory of Behavior (SIB) [Yazılı sunum]. 2003 Child Trend's Positive Outcomes Conference, Washington D. C., USA.
• Wang, S. C., Chen, Y. C., Chen, S. J. vd. (2020). Alcohol Addiction, Gut Microbiota, And Alcoholism Treatment: A Review. International Journal Of Molecular Sciences, 21(17), 6413.
• Winter, K. (2018). Experiences and Expertise of Codependency: Repetition, Claim-Coupling, and Enthusiasm. Public Understanding of Science, 1(5), 1-15
• Wounded Healer, Mythology Reader. (2021). A Sibling's Narrative of Recovery from Addiction Trauma and Loss in The Family. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 28(2), 285-290.
• Yaman, Ö. M. (2014). Uyuşturucu Madde Bağımlısı Gençlerin Aile İçi İlişkilere Yönelik Görüşleri: Esenler-Bağcılar Örneği. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 1(1), 99-132.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı).Ankara: Seçkin Yayıncılık Yıldırım, E. (2008). Uyuşturucu Kullanımının Sosyolojik Boyutu Uyuşturucuya Yönelik Talep Azaltımı (Master's Thesis), Kırıkkale Üniversitesi
• Zeng, X., Tan, C. (2021). The Relationship between the Family Functioning of Individuals with Drug Addiction and Relapse Tendency: A Moderated Mediation Model. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(2), 625.