4-6 YAŞ ÇOCUKLARIN DOĞAYA BAKIŞLARI: KARŞILAŞTIRMALI BİR DURUM ÇALIŞMASI

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 4, 1734 - 1770, 27.10.2025

Damla Güzeldere Aydın , Rahime Çiçek , Emine Pekkarakaş , Hazal Poyraz Rüstemoğlu , Elvan Sahin Zeteroglu

Öz

Bu araştırmanın amacı, 4-6 yaş çocukların doğa algılarını incelemek ve orman anaokulunda doğa temelli eğitim alan çocuklar ile doğa temelli olmayan anaokulunda eğitim alan çocukların doğa algılarının karşılaştırılmasıdır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması desenine başvurulmuştur. Araştırma, XXX ili sınırları içerisinde, Orman Anaokulu statüsünde yer alan bir anaokulunda eğitim gören 4-6 yaş grubundan 10 çocuk; resmi bağımsız anaokulunda eğitim gören 4-6 yaş grubundan 10 çocuk olmak üzere toplamda 20 çocuk ile yapılan görüşmeler ile gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerden elde edilen verilerin analizinde içerik analizine başvurulmuş ve söz konusu analiz MAXQDA programı ile yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular incelendiğinde, çocukların doğa tanımlamalarında orman, ağaç gibi kara üzerine kurulmuş bölgelere yönelik tasvirler görülmüştür. Doğada bulunan unsurlara yönelik de en çok canlılara yönelik ifadelerde bulundukları; içerisinde ise en çok hayvanlara ve bitkilere en az da insanlara odaklandıkları belirlenmiştir. Çocukların doğada gerçekleştirdikleri aktiviteler incelendiğinde, doğada daha çok oyun oynamak, oyuncak ile oynamak, parkta oynamak, müzik dinlemek gibi etkinlikler yaptıkları tespit edilmiştir. Doğa temelli olan ve olmayan okullara göre söz konusu bulgular incelendiğinde, orman anaokulunda eğitim alan çocukların doğaya daha geniş bir pencereden baktıkları, daha fazla doğa deneyimleri olduğu, doğaya karşı daha ilgili ve bilinçli oldukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Doğa , Doğa Algısı , Doğa Eğitimi , Okul Öncesi Dönem

Kaynakça

• Adams, S., & Savahl, S. (2015). Children’s perceptions of the natural environment: A South African perspective. Children’s Geographies, 13(2), 196–211.
• Adams, S., & Savahl, S. (2017). Children's Discourses of Natural Spaces: Considerations for Children's Subjective Well-Being. Child Indicators Research, 10, 423-446. https://doi.org/10.1007/s12187-016-9374-2
• Änggård, E. (2010). Making Use of 'Nature' in an Outdoor Preschool: Classroom, Home and Fairyland. Children, Youth and Environments, 20(1), 4-25.
• Arı, R. (2008). Eğitim Psikolojisi (4. basım). Nobel Yayın Dağıtım.
• Ballantyne, R., & Packer, J. (2002). Nature-based excursions: School students’ perspections of learning in natural environments. International Research in Geographical and Environmental Education, 11(3), 218-236. https://doi.org/10.1080/10382040208667488
• Berberoğlu, H., & Uygun, S. (2013). Sınıf dışı eğitimin dünyadaki ve Türkiye’deki gelişiminin incelenmesi. Mersin Journal of the Faculty of Education, 9(2), 33-42.
• Başer, C. (2021). A case study on middle school students' visions of nature [Unpublished Doctoral Thesis]. Middle East Technical University.
• Bjorklid, P. (2004). Children’s independent mobility and relationship with open space: Studies of 12-year-olds’ outdoor environment in different residential areas. Journal of Applied Psychology [Special Issue 18th IAPS-Conference], 6(3), 52–61.
• Bonnett, M., & Williams, J. (1998). Environmental education and primary children's attitudes towards nature and the environment. Cambridge journal of education, 28(2), 159-174.
• Bowler, D. E., Buyung-Ali, L. M., Knight, T. M., & Pullin, A. S. (2010). A systematic review of evidence for the added benefits to health of exposure to natural environments. BMC Public Health, 10(1), 1-10.