Çocuk Kitaplarında Yer Alan Hayvan Karakterlerine Çevre Eğitimi Açısından Bakış: İçerik Analizi Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 287 - 301, 31.05.2019

Arife Peker Berat Ahi

https://doi.org/10.24315/tred.476714

Cited By: 3

Öz

Yapılan bu araştırmanın amacı erken çocukluk dönemine yönelik kitaplarda yer alan hayvanların neler olduğunu tespit etmek, karakter özelliklerini anlamak ve bu özelliklerin nasıl yansıtıldığını belirlemektir. Araştırma nitel araştırma modelli olup, veriler içerik analizi tekniğine uygun olarak analiz edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu belirlemede kriter (ölçüt) örnekleme tekniği kullanılmıştır. Buna göre Türkiye’de kitapları yaygın olan, erken çocukluk dönemine yönelik yayınları çok olan iki yayınevi belirlenmiştir. Belirlenen yayınevlerinin kitapları belirlenen ölçütlere göre seçilmiştir. Buna göre çalışma grubunda toplam 51 kitap yer almıştır. Çalışma grubunda yer alan kitaplarda 41 farklı türde hayvana değinildiği tespit edilmiştir. Bu hayvanların tamamı iyi karakter rolünde kullanılırken; 10 tanesine aynı zamanda kötü karakter rolü de verilmiştir. Kötü karakter rolüne sahip hayvanlar arasında ayı, kurt, tilki ve kaplan gibi yırtıcı hayvanlardır. Aynı zamanda kitaplarda hayvanların fiziksel ve estetik özellikleri üzerinden de karakter özelliği kurgulandığı tespit edilmiştir. Fiziksel olarak büyük ve güçlü hayvanlar bazı kitaplarda kötü karakter özelliği taşımaktadır. Elde edilen bulgulardan hareketle özellikle kötü karakter özelliği gösteren hayvanlara karşı çocukların olumsuz tutum ve davranış gösterebileceği düşünülmektedir. Bu nedenle özellikle yayınevleri ve ailelerin kitapların olay örgüsüne ve hayvanların karakter olarak kullanıldığı kitaplarda çocukların hayvanlara yönelik olumsuz bakış açısı kazandıracak içeriklere dikkat etmeleri önerilmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Çocuk kitapları, hayvan, erken çocukluk dönemi, çevre eğitimi

Kaynakça

• Ahi, B. (2016). Flying, feathery and beaked objects: Children’s mental models about bird. International Electronic Journal of Environmental Education, 6(1), 1- 16.
• Almeida, A. Vasconcelos, C. & Strecht-Ribeiro, O. (2014). Attitides toward animals: A study of portuguese children. Anthrozoös, 27(2): 173-190.
• Bedford, A., W. (2012). Children’s books: Animal antics. Childhood Education, 88(3), 195-198.
• Bjerke, B., Kaltenborn, B., P. & Ødegårdstuen, T., S. (2001). Animal-Related activities and appreciation of animals among children and adolescents. Anthrozoös,14(2), 86-94.
• Borgi, M. & Cirulli, F. (2015). Attitudes toward animals among kindergarten children: Species preferences. Anthrozoös, 28(1): 45-59. Çardak, O. (2009). Students’ ideas about dangerous animals. Asia-Pacific on Science Learning and Teaching, 10(2), 1-15.
• Çeçen, M. (2015). Okuma becerisiyle ile ilgili makaleler üzerine bir içerik analizi. Eğitim ve Bilim (40), 183-193.
• Derman, A. & Aslan, Z. (2016). “Çevre eğitimi için kültürel bir bakış açısı: Dede Korkut Hikâyeleri. Turkish Studies, 11(14), 201-220.
• Hawkins, R., D. & Williams, J., M. (2016). Children’s beliefs about animal minds (Child-BAM): Associations with positive and negative child–animal ınteractions. Anthrozoös 29(3), 503-519.
• Horsman, Y. (2014). Infancy of art: Comics, childhood and picture books. Journal of Graphic Novels and Comics, 5(3), 323-335. Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Günümüzde insan ve insanlar. (12. Basım). İstanbul: Evren.
• Kubiatko, M. (2012). Kindergarten children’s perception of animals focusing on the look and fear of animals. Educational Science: Theory & Practice, Special Issue, 3181-3186.
• McCrindle, C., M., E. & Odendaal, J., S., J. (1994). Animals in books used for preschool children. Anthrozoös, 7(2), 135-1.
• Muldoon, J., C., Williams J., M. & Lawrence, A. (2016). Exploring children’s perspectives on the welfare needs of pet animals. Anthrozoös, 29(3), 357-375.
• Özden, M. ve Durdu, L. (2016). Eğitimde üretim tabanlı çalışmalar için nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Pallant, J. (2011). SPSS survival manual. (4th Edition). Sydney: Allen & Unwin.
• Patton, M., C. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çev. Ed. M. Bütün & S. B. Demir). Ankara: Pegem.
• Peat, J. (2001). Health science research: A handbook of quantitative methods. Sydney: Allen & Unwin.
• Piaget, J. (1970). Genetic epistemology. New York: The Norton Library.
• Prokop, P., Prokop, M., Tunnicliffe, D., S. & Diran, C. (2007). Children's ideas of animals' internal structures. Journal of Biological Education, 41(2), 62-67.
• Roxburgh, S., Zolotow, C., L’Engle, M. & Kruse, G., M. (1982). Defining a good children's book. Theory Into Practice. 21(4), 262-267.
• Şahin, G. (2014). Pictures as a visual stimulus ın preschool children’s books. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(3), 1309-1324.
• Teixeira, F. (2000). What happens to the food we eat? Children’s conceptions of the structure and function of the digestive system. International Journal of Science Education, 22, 507-520.
• Tipper, B. (2011). A dog who I know quite well’: Everyday relationships between children and animals. Children's Geographies. 9(2), 145-165.
• Tunnicliffe, S. D., Gatt, S., Agius, C., & Pizzuto, S. A. (2008). Animals in the lives of young Maltese children. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology, 4(3), 215-221.
• Uğurlu, S. (2013). Resimli çocuk kitaplarında hayvan karakteri kullanımı. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8(4), 1381-1393.
• Williams, S., J. (2014). Fireflies, frogs, and geckoes: Animal characters and cultural identity in emergent children’s literature. New Review of Children's Literature and Librarianship, 20(2), 100-111.
• Yazıcı Okuyan, H. & Gedikoğlu. Y. G. (2012). Aytül Akal'ın çocuk kitaplarında çevre bilinci ve duyarlığı." Turkish Studies, 7(2), 793-806.
• Yılmaz, O. (2016). Kurgusal nitelikli çocuk kitapları ve karakter eğitimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(3), 311-325.