Türkiye’de Hayat Bilgisi Dersine Yönelik Yapılan Çalışmaların İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 4, 742 - 756, 20.12.2019

Özlem Apak Tezcan Nur Ütkür

https://doi.org/10.24315/tred.525651

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın amacı Hayat Bilgisi dersiyle ilgili yazılan
makalelerin incelenerek Türkiye’de bu dersle ilgili olarak var olan genel
durumu ortaya koymaktır. Bu amaçla çalışmada nitel araştırma yöntemi
kullanılmıştır. Bu çalışmada amaçlı örnekleme yöntemi ile seçilen, 2005–2018
yılları arasında yazılmış 96 makale analiz edilmiştir. Çalışmalar SCI,
SCI-Expanded, SSCI, AHCI, Educational Index, ERIC, Ebscho, Ulakbim ve Google
Akademik veritabanlarında yer alan uluslararası makalelerden seçilmiştir. İlgili
yayınları değerlendirmek için yayın sınıflama formu, Hayat Bilgisi ile ilgili
araştırmalar için revize edilerek kullanılmıştır. Yayınlar bu form yardımıyla
içerik analizine tabi tutulmuş ve elde edilen veriler, her iki araştırmacı
tarafından yüzde ve frekansa dayalı bir şekilde yorumlanarak tablo ve
grafiklerle gösterilmiştir. İncelenen çalışmalarda örneklem grubu olarak daha
çok dokümanların tercih edildiği, örneklem büyüklüğünün çoğunlukla 0-50 kişi
arasında değiştiği ve çalışmalarda nitel araştırma desenlerinin daha çok tercih
edildiği görülmektedir. Veri toplama araçları bakımından bulgular
incelendiğinde, çoğunlukla doküman, görüşme, açık uçlu anketin tercih edildiği
görülmektedir. Veri analiz yöntemi olarak ise frekans ve yüzdeler ile ifade
edilen içerik analizi çalışmalarının baskın olduğu, nicel analiz türlerinden
ise t-testinin sıklıkla başvurulan bir analiz türü olduğu sonucuna
ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hayat Bilgisi dersi, içerik analizi, makale

Examination of the Articles on the Life Studies Course in Turkey

Öz

The purpose of this study is to provide an overview of
the Life studies course in Turkey by examining the articles. Qualitative
research method was used to this end. 96 articles written from 2005 to
2018 that were chosen through purposeful sampling were analyzed. The studies
were selected from the international articles included in SCI, SCI-Expanded,
SSCI, AHCI, Educational Index, ERIC, Ebscho, Ulakbim and Google Scholar
databases. The publication classification form was used after its revision for
the studies on the Life Studies course in order to evaluate the said
publications. Each publication was subjected to content analysis and the data
concerning the publications were recorded in a database. It is seen that mostly
the documents are preferred as the sample group of the studies examined, the
sample size usually varies between 0-50 people, and qualitative research
designs are preferred more in the studies. When the findings are examined in
terms of data collection tools, it is observed that mostly documents,
interviews and open-ended questionnaire opted. As a data analysis method, it is
concluded that the content analysis studies expressed by frequencies and
percentages are predominant and t-test is a type of analysis which is
frequently applied.

Anahtar Kelimeler

Life studies course, content analysis, article

Kaynakça

• Akaydın, B. B., & Kaya, S. (2015). Türkiye’de ilkokul hayat bilgisi ve sosyal bilgiler alanında yapılan ve ulusal indeksli dergilerde yayınlanan araştırmalara yönelik bir inceleme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30), 251-264.
• Alak, G., & Nalçacı, A. (2012). Hayat bilgisi öğretim programı öğelerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 36-51.
• Arık, R. S., & Türkmen, M. (2009). Eğitim bilimleri alanında yayımlanan bilimsel dergilerde yer alan makalelerin incelenmesi. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Antalya.
• Baysal, Z. N., Tezcan, Ö. A., & Araç, K. E. (2018a). Perceptions of elementary school students: experiences and dreams about the life studies course. Universal Journal of Educational Research, 6(3), 440-454.
• Bektaş, M., & Karadağ, B. (2013). The tendencies and assessments of post graduate thesis made in the field of life study teaching. International Journal of Human Sciences, 10(2), 113-129.
• Binbaşıoğlu, C. (2003). Hayat bilgisi öğretimi. Ankara: Nobel yayın dağıtım.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş.,& Demirel, F., (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Ceyhun, O. & Küçükoğlu, A. (2013). Sınıf öğretmenliği alanındaki lisansüstü tezlere yönelik bir içerik analizi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 12, 27-47.Deveci, H. (2008). Hayat bilgisi dersinin tanımı, kapsamı ve ilköğretim programındaki yeri. Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi, 1-20, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Dilek, A., Baysan, S., & Öztürk, A. A. (2018). Türkiye’de sosyal bilgiler eğitimi üzerine yapılan yüksek lisans tezleri: bir içerik analizi çalışması. Turkish Journal of Social Research/Turkiye Sosyal Arastirmalar Dergisi, 22(2), 581-602.
• Erdem, D. (2011). Türkiye’de 2005–2006 yılları arasında yayımlanan eğitim bilimleri dergilerindeki makalelerin bazı özellikler açısından incelenmesi: Betimsel bir analiz. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2(1), 140-147.
• Göktaş, Y., Hasançebi, F., Varışoğlu, B., Akçay, A., Bayrak, N., Baran, M. ve Sözbilir, M. (2012). Türkiye’deki eğitim araştırmalarında eğilimler: bir içerik analizi, kuram ve uygulamada eğitim bilimleri. Educational Sciences: Theory & Practice, 12(1), 443-460.
• Gülbahar, Y., & Alper, A. (2009). A content analysis of the studies in instructional technologies area. Egitim Bilimleri Fakultesi Dergisi, 42(2), 93-111.
• Güven, S. (2010). İlköğretim hayat bilgisi dersi ders ve öğrenci çalışma kitaplarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(156), 84-95.
• Güven, S., & Ayyayla-Püsküllü, M. (2017). Hayat bilgisi ders kitapları ile ilgili yapılan çalışmaların içerik analizi. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 3(2), 75-86.
• Kabapınar, Y. (2009). İlköğretimde hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Küçükoğlu, A., & Ozan, C. (2013). Sınıf öğretmenliği alanındaki lisansüstü tezlere yönelik bir içerik analizi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(12), 27-47.
• Lin, T.C., Lin, T.J. & Tsai, C.C. (2014). Research trends in science education from 2008 to 2012: A systematic content analysis of publications in selected journals, International Journal of Science Education, 36(8), 1346-1372, doi: 10.1080/09500693.2013.864428
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2018). Hayat bilgisi öğretim programı. Ankara: Talim Terbiye Kurulu.
• Öztürk, T., & Kalafatcı, Ö. (2016). İlkokul Hayat Bilgisi dersi öğretim programının uygulanabilirliğinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi (1), 58-74.
• Polat, H. (2017). Türkı̇ye’de 2005-2017 tarı̇hlerı̇ arasında hayat bı̇lgı̇sı̇ dersı̇ ı̇le ı̇lgı̇lı̇ yapılmış lı̇sansüstü çalışmalar üzerı̇ne bı̇r değerlendı̇rme. Turkish Studies, 12(33), 337-360.
• Sözbilir, M., Kutu, H., & Yaşar, M. D. (2012). Science education research in Turkey: A content analysis of selected features of papers published. In J. Dillon & D. Jorde (Eds). The World of Science Education: Handbook of Research in Europe (pp.341- 374). Rotterdam: Sense Publishers.
• Şahin, M., Göğebakan, D., Yıldız, D., & Duman, R. (2009, Ekim). Türkiye’deki sosyal bilgiler eğitimi tezleri üzerine bir değerlendirme. IV. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi. Pegem A Yayıncılık.
• Tarman, B., Acun, I., & Yuksel, Z. (2010). Evaluation of theses in the field of social studies education in turkey. Gaziantep University-Journal of Social Sciences, 9(3), 725-746.
• Tarman, B., Güven, C., & Aktaşlı, İ. (2011). Türkiye’de sosyal bilgiler eğitimi alanında yapılan doktora tezlerinin değerlendirilmesi ve alana katkıları. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 391-410.
• Ütkür, N. (2018b). Hayat bilgisi derslerinde kullanılan yöntem ve etkinliklerin tespiti: lisansüstü tezlerin incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (1), 101-122.