Kaynaştırma Sınıfına Devam Eden Zihin Yetersizliği Olan Öğrencilere Uygulanan Akran Zorbalığına İlişkin Öğretmen Görüşleri

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 1, 92 - 111, 31.01.2020

Zekiye Hande Yılmaz , Asude Malkoç

https://doi.org/10.24315/tred.540609

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada, kaynaştırma sınıfına devam
eden zihin yetersizliği olan öğrencilere normal gelişim gösteren öğrenciler
tarafından uygulanan akran zorbalığına ilişkin öğretmen görüşlerini belirlemek
amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması
kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2016-2017 eğitim-öğretim yılında,
Edirne İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı 15 ilkokulda görev yapan, 32 sınıf
öğretmeni oluşturmaktadır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile
toplanmıştır.

Araştırma sonucunda, öğretmenlerin akran
zorbalığına ilişkin algıları, gözlemleri ve çözümleri temaları oluşturulmuştur.
Öğretmenler akran zorbalığının sebebi olarak en sık
ailevi özellikleri dile getirmişlerdir. Zihin yetersizliği olan öğrencilerin tüm
zorbalık türlerine (fiziksel, sözel, sosyal) maruz kaldığını ve en sık gözlenen
zorbalık türünün sözel zorbalık olduğunu ifade etmişler; zorbalığın sıklıkla
sınıf arkadaşları tarafından uygulandığını belirtmişlerdir. Akran zorbalığına
ilişkin çözüm olarak öğretmenler bilgilendirme, uyarma ve empati kurdurma
çalışmalarını yaptıklarını dile getirmişlerdir. Elde edilen bulgular, zihin
yetersizliği olan öğrencilere uygulanan akran zorbalığını önlemeye yönelik
çalışmalar yürütülmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kaynaştırma, zihin yetersizliği

Kaynakça

• AAIDD. (2010). FAQs on Intellectual Disability. 13.04.2016 tarihinde https://aaidd.org/intellectual-disability/definition/faqs-on-intellectual disability#.Vw5O9NSLQ1g adresinden erişildi.
• Aküzüm, C., & Oral, B. (2015). Yönetici ve öğretmen görüşleri açısından okullarda görülen en yaygın şiddet olayları, nedenleri ve çözüm önerileri. EKEV Akademi Dergisi, 61, 1-30.
• Andreou, E., Didaskalou, E., & Vlachou, A. (2015). Bully/victim problems among Greek pupils with special educational needs: Associations with loneliness and self‐efficacy for peer interactions. Journal of Research in Special Educational Needs, 15(4), 235-246.
• Banks, R. (1997). Bullying in Schools. ERIC Digest. Retrieved from: http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED407154.pdf
• Batu, E. S. (2000). Özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırıldığı bir kız meslek lisesindeki öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüş ve önerileri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 1242.
• Batu, E. S., & Kırcaali-İftar, G. (2016). Kaynaştırma. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Bear, G. G., Mantz, L. S., Glutting, J. J., Yang, C., & Boyer, D. E. (2015). Differences in bullying victimization between students with and without disabilities. School Psychology Review, 44(1), 98-116.
• Blake, J. J., Lund, E. M., Zhou, Q., Kwok, O. M., & Benz, M. R. (2012). National prevalence rates of bully victimization among students with disabilities in the United States. School Psychology Quarterly, 27(4), 210-222.
• Bourke, S., & Burgman, I. (2010). Coping with bullying in Australian schools: How children with disabilities experience support from friends, parents and teachers. Disability & Society, 25(3), 359-371.
• Bowes, L., Arseneault, L., Maughan, B., Taylor, A., Caspi, A., & Moffitt, T. E. (2009). School, neighborhood, and family factors are associated with children's bullying involvement: A nationally representative longitudinal study. Journal of the American Academy of Child ve Adolescent Psychiatry, 48(5), 545-553.
• Britten, N. (1995). Qualitative research: Qualitative interviews in medical research. Bmj, 311, 251-253.
• Carter, B. B., & Spencer, V. G. (2006). The fear factor: Bullying and students with disabilities. International Journal of Special Education, 21(1), 11-23.
• Christensen, L. L., Fraynt, R. J., Neece, C. L., & Baker, B. L. (2012). Bullying adolescents with intellectual disability. Journal of Mental Health Research in Intellectual Disabilities, 5(1), 49-65.
• Coloroso, B. (2002). The bully, the bullied and the bystander. New York: HarperCollins.
• Çınkır, Ş., & Kepenekçi, Y. K., (2003). Öğrenciler arası zorbalık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 34(34), 236-253.
• Çulhaoğlu- İmrak, H. (2009). Okulöncesi dönemde kaynaştırma eğitimine ilişkin öğretmen ve ebeveyn tutumları ile kaynaştırma eğitimi uygulanan sınıflarda akran ilişkilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana, Türkiye.
• Dickinson, K. L. (2006). Children with and without disabilities: Perceptions and responses towards bullying at school. Unpublished doctoral dissertation, University of Delaware, USA.
• Green, B. (2014). Bullying of ındividuals with disabilities on a college campus: A Qualitative study. (Unpublished doctoral dissertation, The George Washington University, USA). Retrieved from: https://search.proquest.com/docview/1497970006/92831FE686484197PQ/1?accountid=17170.
• Hartley, M. T., Bauman, S., Nixon, C. L., & Davis, S. (2015). Comparative study of bullying victimization among students in general and special education. Exceptional Children, 81(2), 176-193.
• Kabasakal, H. Z., Girli, A., Okun, B., Çelik, N., & Vardarlı, G. (2008). Kaynaştırma öğrencileri, akran ilişkileri ve akran istismarı. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 169-176.
• Kartal, H., & Bilgin, A. (2012). İlköğretim öğrencilerinin zorbalığın nedenleri ile ilgili algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 25-48.
• Langevin, M., Bortnick, K., Hammer, T., & Wiebe, E. (1998). Teasing/bullying experienced by children who stutter: Toward development of a questionnaire. Contemporary Issues in Communication Science and Disorders, 25, 12-24.
• Llewellyn, A. (2000). Perceptions of mainstreaming: A systems approach. Developmental Medicine and Child Neurology, 42(2), 106-115.
• Norwich, B., & Kelly, N. (2004). Pupils' views on inclusion: Moderate learning difficulties and bullying in mainstream and special schools. British Educational Research Journal, 30(1), 43-65.
• Olweus, D. (1991). Bully/victim problems among schoolchildren: Basic facts and effects of a school based intervention program. In D.J. Pepler and K.H. Rubin (Eds.), The Development and treatment of childhood aggression (s. 411-448). Lawrence Erlbaum Associates.
• Olweus, D. (1993). Bullying at school: What we know and what we can do. Maiden: Blackwell Publishing.
• Olweus, D. (1995). Bullying or peer abuse at school: Facts and intervention. Current Directions in Psychological Science, 4(6), 196-200.
• Pivik, J., McComas, J., & Laflamme, M. (2002). Barriers and facilitators to inclusive education. Exceptional Children, 69(1), 97-107.
• Rose, C. A., & Monda-Amaya, L. E. (2011). Bullying and victimization among students with disabilities: Effective strategies for classroom teachers. Intervention in School and Clinic, 48(2), 99-107.
• Rose, C. A., Espelage, D. L., & Monda‐Amaya, L. E. (2009). Bullying and victimization rates among students in general and special education: A comparative analysis. Educational Psychology, 29(7), 761-776.
• Rose, C. A., Monda-Amaya, L. E., & Espelage, D. L. (2011). Bullying perpetration and victimization in special education: A review of the literature. Remedial and Special Education, 32(2), 114-130.
• Son, E. (2011). Peer victimization of children with disabilities: Examining prevalence and early risk and protective factors among a national sample of children receiving special education services. Unpublished doctoral dissertation, The State University of New Jersey, USA.
• Son, E., Peterson, N. A., Pottick, K. J., Zippay, A., Parish, S. L., & Lohrmann, S. (2014). Peer victimization among young children with disabilities: Early risk and protective factors. Exceptional Children, 80(3), 368-384.
• Swearer, S. M., Wang, C., Maag, J. W., Siebecker, A. B., & Frerichs, L. J. (2012). Understanding the bullying dynamic among students in special and general education. Journal of School Psychology, 50(4), 503-520.
• Şahbaz, Ü. (2004). Kaynaştırma sınıflarına devam eden zihin engelli öğrencilerin sosyal kabul düzeylerinin belirlenmesi. A. Konrot (Ed.). 13. Ulusal özel eğitim bildirileri: özel eğitimden yansımalar içinde (s. 82-92). Ankara: Kök Yayıncılık.
• Turhan, C. (2007). Kaynaştırma uygulaması yapılan ilköğretim okuluna devam eden normal gelişim gösteren öğrencilerin kaynaştırma uygulamasına ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
• Uysal, A. (1995). Öğretmen ve okul yöneticilerinin zihin engelli çocukların kaynaştırılmasında karşılaşılan sorunlara ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9th. ed.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zeedyk, S. M., Rodriguez, G., Tipton, L. A., Baker, B. L., & Blacher, J. (2014). Bullying of youth with autism spectrum disorder, intellectual disability or typical development: Victim and parent perspectives. Research in Autism Spectrum Disorders, 8(9), 1173-1183.