WHISTLEBLOWING İLE ÖRGÜTSEL SESSİZLİK ARASINDAKİ İLİŞKİYE ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN ETKİSİ: ÖĞRETMENLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 550 - 567, 11.05.2021

Mustafa Alper , İnci Erdem

https://doi.org/10.24315/tred.602518

Cited By: 2

Öz

Bu çalışma, temel olarak “whistleblowing” ile
“örgütsel sessizlik” kavramları arasındaki ilişkiye “örgüt kültürü”nün nasıl
bir etkide bulunduğunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda,
İstanbul’un Üsküdar ilçesinde bulunan meslek liselerinde görev yapan
öğretmenlerin söz konusu üç kavrama ilişkin algıları incelenmiştir. Bu
ilişkileri ortaya koymaya yönelik olarak Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM)
kullanılmış olup, “örgüt kültürü” ile “örgütsel sessizlik” ve “whistleblowing”
arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu anlaşılmıştır. Aynı şekilde
“örgütsel sessizlik” ile “whistleblowing” arasındaki ilişkiye bakıldığında
pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu anlaşılmaktadır. Bu anlamda “örgütsel
sessizlik”, “örgüt kültürü” ve “whistleblowing” arasındaki ilişkide aracı
(mediator) etkiye sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgüt Kültürü, Örgütsel Sessizlik, Whistleblowing, Yapısal Eşitlik Modellemesi

Kaynakça

• Aktan, Ç. C. (2006). Organizasyonlarda Yanlış Uygulamalara Karşı Bir Sivil Erdem, Ahlaki Tepki ve Vicdani Red Davranışı: Whistleblowing. Mercek Dergisi, 43-51.
• Aktaş H., Şimşek E., (2015). Bireylerin örgütsel sessizlik tutumlarında iş doyumu ve duygusal tükenmişlik algılarının rolü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, vol.11, 205-230.
• Baron, R.M. ve Kenny, D.A., (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology 51(6):1173-1182, Ocak 1986.
• Berry, B. (2004). Organizational culture: A framework and strategies for facilitating employee “whistleblowing”.bEmployee Responsibilities and Rights Journal, 16(1), 1-11.
• Buchanan, J. B., & Boswell, W. R. (2002). The role of employee loyalty and formality in voicing discontent. Journal of Applied Psychology, 87(6), 1167-1174.
• Celep, C. ve T. Konaklı. (2012). Bilgi Uçurma: Eğitim Örgütlerinde Etik ve Kural Dışı Uygulamalara Yönelik Bir Tepki. e-International Journal of Educational Research. 3.4, 65-88.
• Civelek, M. E., Asci, M. S., & Çemberci, M. (2015). Identifying silence climate in organizations in the framework of contemporary management approaches. International Journal of Research in Business and Social Science, 4(4), 36.
• Çakıcı, A. (2007). Örgütlerde sessizlik: sessizliğin teorik temelleri ve dinamikleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 145-162.
• Denison, Daniel R. And Mishra, Aneil K. (1995). Toward a theory of organizational culture and effectiveness. Organization Science. 6(2), 204-223.Doğan, B. (2007). Örgüt Kültürü (1. Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Dyne, L.V., Ang, S. ve Botero, I.C. (2003). Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional constructs. Journal of Management Studies, 1359-1392.
• Edwards, M. S., Ashkanasy, N. M., & Gardner, J. (2009). Deciding to speak up or to remain silent following observed wrongdoing: The role of discrete emotions and climate of silence. Voice and silence in organizations, 83-109.
• Fettahlıoğlu, Ö. O., Demir S. (2014), Konuşma Hürriyetinin Yanında Sessiz Kalma Seçeneği: Üniversite Akademik Personelinin Örgütsel Sessizlik ve Whistleblowing (İfşa Etme) Hakkındaki Görüşleri. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 45.
• Gökçe, A.T., (2014). Okullarda Bilgi Uçurma: İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 261-282.
• Gökşen, U. (2001). Diagnosing Organizational Culture In The Army. Yüksek Lisans Tezi, Bilkent Üniversitesi, Sos. Bil. Enst., Ankara.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J. ve Anderson, R.E. (2010). Multivariate Data Analysis (7th Ed.) Pearson, New York.
• Hirschmann, A. O. (1970). Exit, voice and loyalty. Responses to Decline in Firms, Organizations, and States. Cambridge.
• İçin, İ. (2001). Culture Profile of an Organization in Industrial Sector. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Karaca, H. (2013). An exploratory study on the impact of organizational silence in hierarchical organizations: Turkish national police case. European scientific journal, 9(23).
• Köylüoğlu, A. S., Bedük, A., Duman, L., & Büyükbayraktar, H. H. (2015). Analyzing the Relation Between Teachers’ Organizational Silence Perception and Whistle Blowing Perception. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 207, 536-545.
• Mayhew, M. J., Grunwald, H. E., & Dey, E. L. (2006). Breaking the silence: Achieving a positive climate for diversity from the staff perspective. Research in Higher Education, 47(1), 63-8. http://dx.doi.org/10.1007/s11162-004-8152-z
• Mengenci, C. (2015). Antecedents and Consequences of Organizational Fear and Silence Behavior: Evidence Service Sector from Turkey. International Business Research, 8(5), 223.
• Miceli, M. P., & Near, J. P. (1985). Characteristics of organizational climate and perceived wrongdoing associated with whistle‐blowing decisions. Personnel Psychology, 38(3), 525-544.
• Milliken F.J., Morrison, E.W., & Hewlin, P.F. (2003). An exploratory study of employee silence: Issues that employees don’t communicate upward and why. Journal of Management Studies, 40(6), 1453-1476.
• Milliken, F.J. & Morrison, E.W. (2003). Shades of silence: emerging themes and future directions for research on silence in organizations. Journal of Management Studies, 40(6), 1564-1568.
• Morrison, E. W., Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world. The Academy of Management Review, 25(4), 706-725.
• Özgen, I. ve Sürgevil O. (2009). Örgütsel Sessizlik Olgusu ve Turizm İşletmeleri Açısından Değerlendirilmesi. Bursa: MKM Yayıncılık.
• Park, C., & Keil, M. (2009). Organizational silence and whistle-blowing on IT projects: An integrated model. Decision Sciences, 40(4), 901-918.
• Park, H., Blenkinsopp, J., Oktem, M. K., & Omurgonulsen, U. (2008). Cultural orientation and attitudes toward different forms of “whistleblowing”: A comparison of South Korea, Turkey, and the UK. Journal of Business Ethics, 82(4), 929-939.
• Perks, S. ve E. Smith. (2008). Employee Perceptions Regarding Whistle-Blowing in the Workplace: A South African Perspective. Empirical Research. 6.2, 15-24.
• Pinder, C.C. & Harlos, H.P. (2001). Employee silence: Quiescense and acquiescence as responses to perceived injustice. Research in Personnel and Human Resource Management, 20, 331-69.
• Premeaux, S.F. 2001. Breaking the silence: toward an understanding of speaking up in the workplace. Yayınlanmamış doktora tezi. Louisiana State University, Baton Rouge.
• Ranasinghe, J.A.A.S. (2007). Whistle-blowing-A failure of organisational culture?. Financial Times. 42.25.
• Sayğan, S. (2011). Whistleblowing ve örgütsel etik iklimi ilişkisi üzerine bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Saraçlı, S., Çelik , H. ve Yılmaz, V. (2011). An Application of Structural Equation Modeling Under the Assumption of Multivariate Normality. Physical Sciences; Volume: 6 Number: 4; 112-123, Ocak 2011.
• Schumacker, R. E., & Lomax, R. G. (1996). A guide to structural equations modeling. Hillsdale, NJ: Erl-baum.
• Yahyagil M. (2004). Denison Örgüt Kültürü Ölçme Aracının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması: Ampirik Bir Uygulama. İ.Ü. İşletme İktisadı Enstitüsü, Yönetim Dergisi, 47, 53-76.
• Yaman, E., & Ruçlar, K. (2014). Örgüt kültürü”nün yordayıcısı olarak üniversitelerde örgütsel sessizlik. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal Of Higher Education And Science, 4(1), 36-50.