ÖZEL EĞİTİM VE REHABİLİTASYON MERKEZLERİNDE ÇALIŞAN ÖĞRETMENLERİN MESLEKİ YETKİNLİK VE MESLEKİ SOSYAL DESTEK ALMA DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 956 - 981, 30.05.2024

Kübra Ağrı Aysun Çolak

https://doi.org/10.24315/tred.1403577

Öz

Bu araştırmada özel özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışan alan içi (zihinsel engelliler öğretmenliği) programdan mezun ve diğer alanlardan mezun alan dışı öğretmenlerin mezuniyet durumuna göre Öğretmen Mesleki Sosyal Destek (ÖMSD) ve Öğretmen Mesleki Yetkinlik (ÖMY) düzeyleri arasındaki ilişki ve etkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Betimsel-bağıntısal araştırma modelinin kullanıldığı bu araştırma çalışmasına 196 öğretmen katılmıştır. Araştırmanın bulgularında mezun olunan programa göre mesleki yetkinlik ve mesleki sosyal destek alma düzeylerinde alan içi mezun öğretmenlerin lehine anlamlı bir fark gösterdiği görülmüştür. Değişkenler arasındaki ilişkinin incelendiğinde alan içi mezun öğretmenlerde ve alan dışı mezun öğretmenlerde mesleki yetkinlik geneli ile öğretmen mesleki sosyal destek ölçeği geneli arasında pozitif ve düşük bir ilişki olduğu görüdüğü bulgusu elde edilmiştir. Gerçekleştirilen regresyon analizine göre ise alan içi programlardan mezun olan öğretmenlerin mesleki sosyal destek düzeylerinin mesleki yetkinlik düzeylerini %4.4’ünü açıklarken alan dışı programlardan mezun olan öğretmenlerde de mesleki sosyal destek düzeylerinin mesleki yetkinlik düzeylerini %3.6 düzeyde açıkladığı bulgusu elde edilmiştir. Araştırmaya ilişkin önerilere ilerleyen bölümlerde yer verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Özel eğitim, mesleki sosyal destek, mesleki yetkinlik, özel eğitimde mesleki sosyal destek, özel eğitimde mesleki yetkinlik, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri

Etik Beyan

Anadolu Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu’nun 31/05/2018 tarihli 56269 sayılı kararı ile alınan izinle yürütülmüştür.

EXAMINATION OF THE PROFESSIONAL COMPETENCE AND PROFESSIONAL SOCİAL SUPPORT LEVELS OF TEACHER WORKİNG İN SPECİAL EDUCATİON AND REHABİLİTATİON CENTER

Öz

In this study, it was aimed to examine the relationship and effect between the levels of Teacher Professional Social Support (TPSS) and Teacher Professional Competence (TPC) according to the graduation status of in-field teachers who graduated from the in-field (teaching of intellectual disabilities) programme and out-of-field teachers who graduated from other fields working in special special education and rehabilitation centres. In this study, which employed a descriptive-correlational research paradigm, 196 teachers took part. According to the graduation program, there was a substantial difference in the levels of professional competence and getting professional social support for instructors who graduated in the field, as per the study's findings. Upon analyzing the link between the variables, it was discovered that the general level of teacher professional social support scale and the general level of professional competence in both in-field and out-of-field graduates had a low and positive relationship. Regression analysis revealed that although teachers who graduated from out-of-field programs had a professional social support level that explained 3.6% of their professional competence levels, teachers who graduated from in-field programs had a professional social support level that explained 4.4% of their professional competence levels. The sections that follow provide recommendations pertaining to the study.

Anahtar Kelimeler

Special education, vocational social support, vocational competence, vocational social support in special education, vocational competence in special education, special education and rehabilitation centers.

Kaynakça

• Açıkgöz-Ün, K. (2005). Etkili öğrenme ve öğretme (6. Basım). Ankara: Eğitim Dünyası Yayınları.
• Akalın, S. (2015). Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin sınıf yönetimine ilişkin görüşleri ve gereksinimleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 16(03), 215-236. DOI: 10.1501/Ozlegt_0000000230
• Akın, D., & Ceyhan, E. (2005). Resmi ve özel genel lise öğrencilerinin ailelerinden, arkadaşlarından ve öğretmenlerinden algıladıkları sosyal destek düzeyleri açısından kendini kabul düzeylerinin incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,5(2), 69-87.
• Alatlı, R. (2014). Genel ve özel eğitim öğretmenlerinin sınıf yönetimi bilgileri ile sınıf yönetimine ilişkin öz yeterliklerinin karşılaştırılması. [Yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Altan, M. Z., & Özmusul, M. (2022).Geleceğin Türkiye’sinde öğretmen refahı: Öğretmenlik meslek kanununun kayıp parçası. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 24-42.
• Antoniou, A., S., Geralexis, I., & Charitaki, G. (2017), Special educators’ teaching self-efficacy determination: A quantitative approach. Psychology, 8(1), 1642-1656. DOI: 10.4236/psych.2017.811108
• Arıcıoğğlu, A. (2008). Hacettepe üniversitesi eğitim fakültesi ö ğğrencilerinin algıladıkları sosyal destek. [Yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aydoğdu, F., & Kılıç, D. (2016). Sınıf, okul öncesi ve özel eğitim öğretmenlerinin aile katılımına ilişkin tutumlarının incelenmesi. Erzincan niversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 265-274.
• Aytaç, M. (2011). Zihinsel engelli öğrencilere eğitim veren öğretmenlerin sosyal destek algılarının iş tatmin düzeyleri ile ilişkisinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioural change. Psychological Review, 84, 191-215. https://doi.org/10.1037/0033 295X.84.2.191
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of Human Behavior (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press.
• Bhati, K., & Sethy, T. (2022). Self-efficacy: Theory to educational practice. International Journal of Indian Psychology, 10(1). DOI: 10.25215/1001.112