OTTOMAN EDUCATION ACCORDING TO THE LEVELS AFTER THE TANZIMAT

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 3, 1515 - 1538, 27.09.2024

Faik Benli

https://doi.org/10.24315/tred.1422143

Öz

The aim of this study is to address the developments in the Ottoman education system after the proclamation of the Tanzimat. The Ottoman education system has served with its classical structure for many years. However, the changes in the socio-cultural structure after the Age of Enlightenment and the Industrial Revolution also affected the education system and the Ottoman education system was reorganized. In the new order, besides the classical educational institutions, madrasas, new levels of education in the Western style have emerged. In this system, in addition to Siberian schools, elementary schools, junior high schools for girls and boys, vocational schools that train civil servants for government departments, higher education institutions, schools that train teachers, and vocational and technical schools can be counted as new educational institutions. The research was designed by qualitative research method. The data were collected by document analysis technique in line with the scanning model and analyzed by descriptive analysis. Due to the conditions of the time, the tradition of keeping statistics has not become widespread and the difficulties caused by the fact that this system is being newly established have not made it possible to reach healthy results in school and student statistics. Despite this, it has been concluded that the Ottoman Empire has a deep-rooted educational tradition, basic educational institutions have spread throughout the country, and access to education is possible in almost all settlements.

Anahtar Kelimeler

The Ottoman education system, Sıbyan schools, iptidai schools, rüştiye, sultani.

TANZİMAT SONRASI KADEMELERE GÖRE OSMANLI EĞİTİMİ

Öz

Bu çalışmanın amacı Tanzimat’ın ilanı sonrası Osmanlı eğitim sisteminde yaşanan geişmeleri ele almaktır. Osmanlı eğitim sistemi uzun yıllar klasik yapısıyla hizmet vermiştir. Ancak Aydınlanma Çağı ve Sanayi Devrimi sonrası sosyo-kültürel yapıda meydana gelen değişimler eğitim sistemini de etkilemiş ve Osmanlı eğitim sistemi yeniden düzenlenmiştir. Yeni düzende klasik eğitim kurumu medreselerin yanında Batılı tarzda yeni eğitim kademeleri ortaya çıkmıştır. Bu sistemde sıbyan mekteplerinin yanında iptidai mektepler, kız ve erkek rüştiye okulları, devlet dairelerine memur yetiştiren meslek okulları, yükseköğretim kurumları, öğretmen yetiştiren okullar ile mesleki ve teknik okullar yeni eğitim öğretim kurumları olarak sayılabilir. Araştırma nitel araştırma yöntemi ile desenlenmiştir. Veriler, tarama modeli doğrultusunda doküman incelemesi tekniğiyle toplanmış; betimsel analizle çözümlenmiştir. Zamanın şartları gereği istatistik tutma geleneğinin yaygınlaşmamış olması ve bu sistemin yeni kuruluyor olmasının getirdiği zorluklar okul ve öğrenci istatistiklerinde sağlıklı sonuçlara ulaşılmaya imkan vermediği görülmüştür. Buna rağmen Osmanlı’nın köklü bir eğitim geleneğine sahip olduğu, temel eğitim kurumlarının ülke geneline yayıldığı ve hemen hemen tüm yerleşim birimlerinde eğitime erişimin mümkün olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı eğitim sistemi, sıbyan mektepleri, iptidai okullar, rüştiye, sultani.

Kaynakça

• Akyüz, Y. (1994), İlköğretimin Yenileşme Tarihinde Bir Adım: Nisan 1847 Talimatı, OTAM: Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarih Araştırmaları Merkezi Dergisi, (5), ss.1-47.
• Akyüz, Y. (2011). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Alkan, M.Ö. (2000), Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Modernleşme Sürecinde Eğitim İstatistikleri (1839-1924), Ankara: Devlet İstatistik Kurumu Matbaası.
• Baltacı, C. (2002), Osmanlı Devleti’nde Eğitim ve Öğretim, Türkler, XI, ss. 446-462
• Benli, F. (2023), Türk Eğitim Sisteminde Öğretmen Yetiştirmenin Tarihi, Sosyal ve Felsefi Temelleri (1923-2018), Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Berker, A. (1945), Türkiye’de İlk Öğretim-1, Ankara:Milli Eğitim Yayınevi.
• Beyanül Hak Gazetesi (1324/1909), No:15, 29 Kanunuevvel 1324/11 Ocak 1909.
• Ceride-i Havadis. (1275/1859), No: 91, Selh-i Ca, 1275.
• Creswel, J. H. (2016). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitabevi.