BİST Sürdürülebilirlik Endeksine Kayıtlı İmalat Sektöründe Faaliyet Gösteren Şirketlerin Yeşil İnsan Kaynakları Yönetimi Boyutlarının İçerik Analizi Yöntemiyle Değerlendirilmesi

Yıl 2025, , 62 - 79, 08.01.2025

Özlem Yaşar Uğurlu , Nurperi Ateş , Özge Sevimli

https://doi.org/10.16951/trendbusecon.1526730

Öz

Günümüzde küreselleşmeyle birlikte artan kaynak kıtlığı beraberinde çevre sorunlarının da artmasına ve buna bağlı olarak iş dünyasında farklı problemlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu problemlerin çözümü işletmelerin çevreye daha duyarlı ve daha çevreci politikalar yürütmesine yön vermiş olup daha sürdürülebilir uygulamalar seçmelerine yol açmıştır. Yeşil İnsan Kaynakları da bu uygulamaların başında gelmektedir. Yeşil İK, sürdürülebilirlik kavramını ve çevre sorunlarını uygulayan, aktaran insan kaynakları yönetimi yaklaşımıdır. Yeşil İK yönetimi, işletmelerde çevre bilincinin oluşmasını sağlayan, çalışanlara bu bilinci entegre eden, işe alım süreçlerinde bunu kurum kültürüne uygulayan beraberinde sürdürülebilir bir iş ortamı sunmayı teşvik eden bir yaklaşımdır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, 2022 yılında Borsa İstanbul Sürdürülebilirlik endeksine kayıtlı olan ve imalat sektöründe faaliyet gösteren 24 firmanın 2021 yılına ait faaliyet raporları ile web sitelerini incelemek, yeşil insan kaynakları boyutlarını ne kadar uygulayabildiklerini ve benimseyebildiklerini, bu raporlardan hangi kodların ön plana çıktığını ve bunun sektörel bazlı farklılıklarını irdelemektir. Böylelikle yeşil insan kaynakları uygulamalarının özümsenme düzeyi hakkında genel bir bilgi edinilmesi planlanmaktadır. Ayrıca yeşil insan kaynakları yönetimine geçmek isteyen işletmeler ve bu alandaki araştırmacılar için araştırma sonuçlarının bir rehber niteliğinde olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yeşil insan kaynakları yönetimi, Sürdürülebilirlik, İçerik analizi

Evaluation of Green Human Resources Management Dimensions of Companies Operating in the Manufacturing Sector Registered in the BIST Sustainability Index by Content Analysis Method

Öz

Nowadays, the increasing scarcity of resources with globalization has led to an increase in environmental problems and accordingly to the emergence of different problems in the business world. The solution to these problems has led businesses to implement more environmentally sensitive and greener policies and to choose more sustainable practices. Green Human Resources is one of these practices. Green HR is a human resources management approach that applies and transfers the concept of sustainability and environmental problems. Green HR management is an approach that creates environmental awareness in businesses, integrates this awareness into employees, applies it to corporate culture in recruitment processes, and encourages a sustainable work environment. In this context, the aim of the study is to examine the operating reports and websites of 24 companies operating in the manufacturing sector, which are registered in the Borsa Istanbul Sustainability index in 2022, and to determine how much they can implement and adopt green human resources dimensions, which codes stand out from these reports and their sectoral differences. Thus, it is planned to obtain a general information about the level of adoption of green human resources practices. In addition, it is thought that the results of the research will serve as a guide for organizations that want to adopt to green human resources management and researchers in this field.

Anahtar Kelimeler

Green human resource management, Sustainability, Content analysis

Kaynakça

• Acar, S. (2022). Örgütlerde yeşil insan kaynakları yönetiminin önemi. İksad Yayınevi. [CrossRef]
• Ahmad, S. (2015). Green human resource management: Policies and practices. Cogent Business & Management, 1-3. [CrossRef]
• Aksu, B. Ç. & Doğan, A. (2021). Çevresel sürdürülebilirlik ve insan kaynakları yönetimi fonksiyonlarının yeşil İKY bağlamında değerlendirilmesi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 137-148. [CrossRef]
• Akusta A., (2019). Gelişen piyasalarda kâr dağıtım politikası ve sahiplik yapısı arasındaki ilişki: Borsa İstanbul'da bir uygulama. (Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi). [CrossRef]
• Al Mamun M.A. (2019). An analysis of employee awareness on green human resource management practices: Evidence from Bangladesh. Human Resource Management Research, 9(1), 14-21. [CrossRef]
• Alanlı, A. (2022). Yeşil insan kaynakları yönetimi uygulamalarının kamu bankaları özelinde değerlendirilmesi. International Journal of Economics, Politics, Humanities & Social Sciences, 111-120. [CrossRef]
• Appelbaum, E.,Bailey T., Berg P. & Kalleberg A. L. (2000). Manufacturing Advantage: Why High-Performansça Work Systems Pay Off. Economic Policy Institute, Cornell University Press, Ithaca [CrossRef]
• Bebbington, J., & Gray, R. (2001). An account of sustainability: Failure, suc-cess and a reconceptualization. Critical Perspectives on Accounting, 12(5), 557–587. [CrossRef]
• Brio Gonzalez, J. A., Fernandez E. & Junquera, B. (2007). Management and employee involvement in achieving an environmental action-based competitive advantage: An empirical study. International Journal of Human Resource Management. 18(4), 491–522. [CrossRef]
• Chaudhary, R. (2019). Green human resource management in Indian automobile industry. Journal of Global Responsibility. 10(2), 161-175. [CrossRef]
• Choudhary, P., & Datta, A. (2024). Bibliometric analysis and systematic review of green human resource management and hospitality employees' green creativity. The TQM Journal, 36(2), 546-571. [CrossRef]
• Cooke, F. L., Dickmann, M., & Parry, E. (2020). IJHRM after 30 years: Tak-ing stock in times of COVID-19 and looking towards the future of HRresearch. The International Journal of Human Resource Management, 32(1), 1–23. [CrossRef]
• Çekirdekoğlu Y. (2019). Yeşil insan kaynakları yönetimi uygulamalarının kurumsal sosyal sorumluluktaki rolü. (Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü) [CrossRef]
• Dumont, J., Shen, J., & Deng, X. (2017). Effects of green HRM practices on employee workplace green behavior: The role of psychological green climate and employee green values. Human Resource Management, 56(4), 613–627. [CrossRef]
• Erbaşı, A. (2021). Yeşil insan kaynakları yönetimi uygulamaları ölçeğinin Türkçe’ ye uyarlaması. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (23), 247-262. [CrossRef]
• Esen, E., & Ozsozgun Çalışkan, A. (2019). Green human resource management (Ghrm) and envıronmental sustaınabılıty. PressAcademia Procedia, 58-60. [CrossRef]
• Guerci, M. Ve Carollo, L. (2015). A paradox view on green human resource management: Insights from the Italian context, The International Journal of Human Resource Management, 27(2), 212-238. [CrossRef]
• Hosain, S. & Rahman, S. (2016). Green Human Resource Management: A theoritical overview. Journal of Business and Management, 18(6), 54-59 [CrossRef]
• İstanbul Sanayi Odası Yeşil Blog (2024, Haziran 06), Metal sanayi nasıl daha yeşil olabilir? [CrossRef]
• Jabbour, C. J. C. (2011). How Green are HRM Practices, Organizational Culture, Learning and Teamwork? A Brazilian Study, Industrial and Commercial Training, 43(2), 98- 105. [CrossRef]
• Kanık, D. (2022). Yeşil insan kaynakları yönetimi uygulamaları: Tekstil işletmelerinde yeşil seçme ve yerleştirme ile yeşil eğitim ve geliştirme fonksiyonları üzerine bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi, İzmir Demokrasi Üniversitesi). [CrossRef]
• Kapar, R. (2015). Çevre sorunları ile çevre koruma politikalarının işçiler üzerindeki etkileri ve işçi sendikalarının çevre politikaları. (Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi) [CrossRef]
• Kara, E., Akbaba, M., Yakut, E., Hürmet Çetinel, M., & Paslı, M. M. (2023). The mediating effect of green human resources management on the relationship between organizational sustainability and ınnovative behavior: An application in Turkey. Sustainability, 15(3), 1-16. [CrossRef]
• Kavgacı, Y. & Erkmen, T. (2021). Yeşil insan kaynakları yönetimi uygulamalarının kurumsal sosyal sorumluluktaki Rolü. Business and Management Studies: An International Journal, 9(3), 794-821. [CrossRef]
• Kedikli, E., Yılmaz, E., Demir Uslu, Y. & Yiğit, P. (2021). Developing strategies for hospitals from patient and personnel perspective with DEMATEL. Springer Science and Business Media Deutschland GmbH, 1-15. [CrossRef]
• Kitazawa, S. & Sarkis, J. (2000). The relationship between ISO 14001 and continuous source reduction programs. International Journal of Operations & Production Management, 20(2), 225-248. [CrossRef]
• Kilbourne, W., McDonagh, P., & Prothero, A. (1997). Sustainableconsumption and the quality of life: A macromarketing challengeto the dominant social paradigm. Journal of Macromarketing, 17(1), 4-24 [CrossRef]
• Lai, K. H., Cheng, T. C. E., & Tang, A. K. (2010). Green retailing: Factors forsuccess. California Management Review, 52(2), 6–31. [CrossRef]
• Mamun, M. A. (2019). An Analysis of Employee Awareness on Green Human Resource Management Practices: Evidence from Bangladesh. Human Resource Management Research, 14-21. [CrossRef]
• May, D. R. & Flannery, B. L. (1995). Cutting waste with employee involvement teams, Business Horizons, 38(5), 28-38. [CrossRef]
• Mıshra, P. (2017). Green human resource management: a framework for sustainable organizational development in an emerging economy, International Journal of Organizational Analysis, 25(5), 762-788. [CrossRef]
• Miles, M. B. & Huberman, A. M.. (1994). Qualitative data analysis: An Expanded Sourcebook, Thousand Oaks. ISBN: 0803955405, 9780803955400 [CrossRef]
• Oncer, A. Z. (2019). Örgütlerde yeşil insan kaynakları yönetimi uygulamaları: Teorik bir inceleme. İş ve İnsan Dergisi, 6(2), 199-208. [CrossRef]
• Opatha, H. H. D. N. P. & Arulrajah, A. A. (2014). Green human resource management: Simplified general reflections. International Business Research, 7(8), 101-112 [CrossRef]
• Öner M. (2021), Yeşil insan kaynakları yönetimi sistemine ilişkin kritik başarı faktörlerinin dematel yöntemiyle analizi. (Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi) [CrossRef]
• Öselmiş, M. (2020). Yeşil insan kaynakları yönetimi uygulamaları; literatür taraması ve bir ölçek uyarlama çalışması. (Yüksek Lisans Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi) [CrossRef]
• Paille, P., Chen, Y., Boiral, O. & Jin, J. (2014), The impact of human resource management on environmental performansça: An employee-level study. Journal Of Business Ethics, 121(3), 451-466. [CrossRef]
• Peattie, K., & Charter (2012). Green marketing. M. J. Baker (Ed). The Marketing Book, (s.726–756) Rout letge. [CrossRef]
• Ramus, C. A. & Steger U. (2000). The roles of supervisory support behaviors and environmental policy in employee eco-initiatives at leading-edge European companies, Academy of Management Journal, 43(4), 605-626. [CrossRef]
• Rani, S., & Mishra, K. (2014). Green HRM: Practices and Strategic Implementation in the organizations. International Journal on Recent and Innovation Trends in Computing and Communication, 3633-3639. [CrossRef]
• Renwick, D. W. S., Redman, T. & Maguire S. (2013). Green human resource management: a review and research agenda, International Journal of Management Reviews, 15(1), 1-14 [CrossRef]
• Sağbaş, M., Erdoğan, F. A., & Sundu, M. (2022). Yeşil insan kaynakları yönetimi: Sistematik içerik analizi yöntemi ile alan yazının incelenmesi. Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Dergisi, 5(3), 236-257. [CrossRef]
• Sarıyıldız, A. Y. (2021). Sağlık kurumlarında yeşil insan kaynakları yönetimi ve uygulamaları. Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Dergisi, 3(1), 155-159. [CrossRef]
• Simpson, D. & Samson, D. (2008). Developing strategies for green supply chain management feature editor, Production/Operations Management, 12-15. [CrossRef]
• Suharti, l. & Sugiarto, A. (2020). A qualıtatıve study of green hrm practıces and theır benefıts ın the organızatıon: An ındonesıan company experıence. Verslas Teorija ir Praktika, 21(1), 200-211 [CrossRef]
• Tang, G., Chen, Y., Jiang, Y., Paille, P., & Jia, J. (2017). Green human resource management practices: Scale development and validity. Asia Pacific Journal of Human Resources, 56(1), 31-55. [CrossRef]
• Taşgit, Y. E. & Ergün, E. (2015). İş çevresi özelliklerinin işletme stratejisi üzerindeki etkisi: Hizmet sektöründen bulgular. Yönetim Bilimleri Dergisi, 13(26), 85-111. [CrossRef]
• Turan, İ., & Sundu, M. (2021). Yeşil insan kaynakları yönetimi ölçeğinin Türkçeye uyarlama çabası. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(23), 731-744. [CrossRef]
• Unnikrishnan, S. & Hegde, D.S. (2007). Environmental training and cleaner production in Indian industry—a micro-level study, Resources, Conservation and Recycling, 50(4), 427-441 [CrossRef]
• Yayman, D. & Gümüş Demir, D. (2021). 2. İklim Değişikliğiyle Mücadelede Yeşil Vergiler, 1, 1-34. [CrossRef]