ÜÇÜNCÜ RUS DEVLET DUMASI’NDA FİNLANDİYA OTONOMİSİNİN İLGASI VE ANAYASAL DEMOKRAT PARTİSİ (KADET PARTİSİ)

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 07, 115 - 131, 01.03.2014

Ülkü Çalışkan

Öz

Rusya İmparatorluğu bünyesinde
otonomiyle yönetilen Finlandiya Büyük Knezliği, 19. yüzyılın sonlarına doğru
Ruslaştırma faaliyetlerine maruz kaldı. 1905 İhtilali esnasında kısıtlayıcı
yasalardan bazıları iptal edildi. 23 Nisan 1906 tarihinde yayımlanan Rus anayasasında,
Finlandiya’nın iç işlerinde ayrı bir yasama faaliyeti düzenlemesiyle
yönetildiği ibaresi yer aldı. Üçüncü Devlet Duması döneminde neredeyse yarı
bağımsız hale gelen Finlandiya hakkında tekrar tartışmalar başladı. Özellikle
Fin Dieti’nin yasama faaliyetlerinin kısıtlanması istendi. Rus liberal
partilerinden Kadet Partisi, kendi programında Finlandiya otonomisine yer
vermesi dolayısıyla bu yasa tasarısına karşı çıktı. Ancak sağ-muhafazakâr Duma
çoğunluğunu etkileyemedikleri gibi kendi içlerinde de bütünlük
sergileyemediler. Öne sürdükleri çözümü hukuki açıdan netleştiremediler.
1910-1912 yıllarında arka arkaya çıkan yasalarla Finlandiya otonomisine son
verilmiş oldu.

Anahtar Kelimeler

Finlandiya Büyük Knezliği, Rus Devlet Duması, Fin Dieti, otonomi, Kadet Partisi

Kaynakça

• GARF (Gosudarstvennıy Arhiv Rossiiskoy Federatsii), Fond. 523, Opis. 1, Listok. 37.
• AVREH, A. Ya., P. A. Stolıpin i Sudbı Reform v Rossii, Moskva 1991.
• BAHTURİNA, A. Yu., Okrainı Rossiiskoy İmperii: Gosudarstvennoye Upravlenie i Natsionalnaya Politika v Godı Pervoy Mirovoy Voinı (1914-1917 gg.), Moskva 2004.
• BALTOVSKİY, L. V., Politiçeskaya Doktrina Partii Konstitutsionnıh Demokratov, S. Peterburg 2009.
• BARYAG, “Evreiskiy Natisk na Finlandtsev”, Novoye Vremya, 26.1.1909, No. 11809, S. Peterburg 1909, s. 2.
• Bnesennıye na Razsmotrenie Gosudarstvennoy Dumı i Gosudarstvennago Soveta Proektı Zakonov ob Uravnenii v Pravah s Finlandskimi Grajdanami Drugih Russskih Poddannıh i o Proizvodstve Finlandskoyu Kaznoyu Platejey Gosudarstvennomu Kaznaçeistvu vzamen Otbıvaniya Finlandskimi Grajdanami Liçnoy Voinskoy Povinnosti s Prilojeniem Zakona o Poryadke İzdaniya Kasayuşihsiya Finlandii Zakonov i Postanovlenii Obşegosudarstvennago Znaçeniya, S. Peterburg 1910.
• BORRERO, Mauricio, Russia: A Reference Guide From The Renaissance To The Present, New York 2004.
• ÇALIŞKAN, Ülkü, Rusya İmparatorluğu’nda Anayasal Demokrat Partisi’nin Milliyetler Politikası (Kadet Partisi 1905-1917), Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2014.
• Finland and Russia International Conference in London February 26-March 1 1910, London 1911.
• Gosudarsvennaya Duma Stenografiçeskiye Otçetı Tretiy Sozıv Sessiya Pervaya Zasedaniya 31-60 (s 21 Fevralya po 5 Maya 1908 g.), Ç. 2, S. Peterburg 1908.
• Gosudarsvennaya Duma Stenografiçeskiye Otçetı Tretiy Sozıv Sessiya Tretya Zasedaniya 95-131 (s 26 Aprelya po 17 İyunya 1910 g.), Ç. 4, S. Peterburg 1910.
• Gosudarstvennaya Duma Stenografiçeskiye Otçetı Tretiy Sozıv Sessiya Piyataya Zasedaniya 1-41 (s 15 Oktabriya po 10 Dekabriya 1911 g.), Ç. 1, S. Peterburg 1911.
• Gosudarstvennaya Duma Ukazatel k Stenografiçeskim Otçetam (Ç. I-III) Tretiy Sozıv sessiya I 1907-1908 gg. Zasedaniya 1-98 (1 Noyabriya 1907 g-28 İyunya 1908 g.), S. Peterburg 1908.
• Gosudarstvennaya Duma Ukazatel k Stenografiçeskim Otçetam (Ç. I-IV) Tretiy Sozıv sessiya II 1908-1909 gg. Zasedaniya 1-126 (15 Oktyabriya 1908 g-28 İyunya 1909 g.), S. Peterburg 1909.
• Gosudarstvennaya Duma Ukazatel k Stenografiçeskim Otçetam (Ç. I-IV) Tretiy Sozıv sessiya III 1909-1910 gg. Zasedaniya 1-131 (10 Oktyabriya 1909 g-17 İyunya 1910 g.), S. Peterburg 1910.
• Gosudarstvennaya Duma Ukazatel k Stenografiçeskim Otçetam (Ç. I-III) Tretiy Sozıv sessiya IV 1910-1911 gg. Zasedaniya 1-113 (15 Oktyabriya 1910 g-13 Maya 1911 g.), S. Peterburg 1911.
• Gosudarstvennaya Duma Ukazatel k Stenografiçeskim Otçetam (Ç. I-IV) Tretiy Sozıv sessiya V 1911-1912 gg. Zasedaniya 1-153 (15 Oktyabriya 1911 g-9 İyunya 1912 g.), S. Peterburg 1912.
• HAKKİNEN, Kaysa, Seppo Tsetterberg, Finlandiya Vçera i Segodniya, perevod s Finskogo G. Muravina, Yaşkar Ola 1997.
• HOSKING, Geoffrey, Rusya ve Ruslar Erken Dönemden 21. Yüzyıla, terc. Kezban Acar, İstanbul 2011.
• HOSKING, Geoffrey A., The Russian Constitutional Experiment Government and Duma 1907-1914, Cambridge 1973.
• KANİŞEVA, N., “Konstitutsionno-Demokratiçeskaya Partiya”, Politiçeskiye Partii Rossii Konets XIX-Pervaya Tret XX Veka, Moskva 1996, s. 89-96.
• KONDRATENKO, D. P. Samoderjaviye, Liberalı i Natsionalnıy Vopros v Kontse XIX Naçale XX Veka, Kurov 2005.
• KURAT, Akdes Nimet, Rusya Tarihi Başlangıçtan 1917’ye Kadar, Ankara 1999.
• LUKYANOV, M. N., Rossiiskiy Liberalizm i Reforma 1907-1914, Perm 2001.
• MİHAİLOV, S. K., Yuridiçeskoye Polojeniye Finlandii, S. Peterburg 1901.
• MİLYUKOV, Pavel N., Vospominaniya, T. 2, Niyu York 1955.
• Natsionalistı v 3-ey Gosudarstvennoy Dume, S. Peterburg 1912.
• N-ov, Ya., “Finlandskaya Avtonomiya i Duma”, Novoye Vremya, 2.3.1909, No. 11843, S. Peterburg 1909, s. 2.
• O Paryadke İzdaniya Kasayuşihsiya Finlandii Zakonov i Postanovlenii Obşegosudarstvennago Znaçeniya Proekt Predsedatelya Soveta Ministrov i Ego Razsmotrenie v Gosdarstvennoy Dume i Gosudarstvennom Sovete, S. Peterburg 1911.
• Obzor Deyatelnosti Gosudarstvennoy Dumı Tretyago Sozıva 1907-1917 gg., Ç. 1-2, S. Peterburg 1912.
• Polnoye Sobraniye Zakonov Rossiiskoy İmperii, T. 19, S. Peterburg 1902.
• Polnoye Sobraniye Zakonov Rossiiskoy İmperii, T. 25, S. Peterburg 1908.
• Polnoye Sobraniye Zakonov Rossiiskoy İmperii, T. 32, Petrograd 1915.
• Protokolı Tsentralnogo Komiteta Konstitutsionno-Demokratiçeskoy Partii 1905-1911 gg., T. 1, Moskva 1994.
• ROMOV, Roman Borisoviç, Fraktsiya Pravıh v III Gosudarstvennoy Dume (1907-1912), Kandidat İstoriçeskih Nauk, Moskva 2003.
• Russkoye Gosudarstvo, Moskva 2002.
• SERGPEVSKİY, N. D., K Voprosu o Korennıh Zakonah V. K. Finlandskago, S. Peterburg 1899.
• STOCKDALE, M. K., “Miliukov, Nationality and National Identity”, P. N.Milyukov; İstorik, Politik, Diplomat (Materialı Mejdunarodnoy Nauçnoy Konferentsii Moskva 26-27 Maya 1999), Moskva 2000, s. 282-283.
• Svod Zakonov Rossiiskoy İmperii, K. 1, T. 1, S. Peterburg 1912.
• Syezdı i Konferentsii Konstitutsionno-Demokratiçeskoy Partii 1905-1907 gg., T. 1, Moskva 1997.
• Syezdı i Konferentsii Konstitutsionno-Demokratiçeskoy Partii 1908-1914 gg., T. 2, Moskva 2000.
• WALDRON, Peter, “Stolypin and Finland”, The Slavonic and East European Review, Vol. 63, No. 1, January 1985, s. 42-44.
• WATSON, Hugh Seton, The Decline of Imperial Russia 1855-1914, New York 1965.