İnsanlık tarihi yazı ile
başlatılır. Yazılı dönemden önceki zamanlar ve insanların yaşamı hakkındaki
bilgilere ise arkeolojik bulgular, insanların mağara duvarlarına yapmış olduğu resimler
vb. deliller sayesinde ulaşabiliyoruz. Tarihin erken çağlarından itibaren kaya
resimleri ya da petroglifler, kaya yüzeylerine veya mağara duvarlarına
yapılmıştır. Bunlardan bazıları dövme ve kazıma tekniği ile yapılırken,
bazıları da çizme ve boyama tekniği ile yapılmışlardır. Yazılı kültürün ilk
aşamasını oluşturan petrogliflere ve damgalara Türk kültürünün hâkim olduğu
hemen bütün coğrafyalarda rastlamak mümkündür. Moğolistan’dan başlayıp Kazakistan,
Kırgızistan, Özbekistan, Doğu Avrupa, Kafkaslar, Anadolu, İran vb. tarih
boyunca Türklerin yayılmış olduğu coğrafyalarda sıkça karşılaşılan kaya üstü
resimleri, bilim adamları arasında sıkça tartışılan konular arasındadır.
Birbirinden binlerce km uzaklıkta ve farklı coğrafyalarda ortaya çıkan bu
petrogliflerde ve damgalarda üslup birliği, yapım tekniği ve yapıldığı yerler
bakımından büyük bir benzerlik hâkimdir. Bu benzerlik bize, kaya resimlerinin aynı
kökten geldiğini, aynı kültür dairesinden çıktıklarını ve farklı coğrafyalara
çeşitli göç yollarıyla ulaştıklarını göstermektedir. Anadolu bozkırının giriş
kapısı olan Doğu Anadolu Bölgesi ve Erzurum, kaya resimleri bakımından Türkiye’nin
zengin bir bölgesini oluşturmaktadır. Bölgemizde daha önce çalışmaları yapılan
Karayazı Cunni Mağarası, ve Şenkaya’da yeni tespiti yapılan kaya üstü panoları,
yazısız devirlerden önceki ve sonraki Anadolu Türk tarihi hakkında çeşitli
bilgiler verecek özellikler taşımaktadırlar. Bölgede yapılacak kapsamlı yüzey araştırmaları
ve çalışmalar sayesinde konunun daha iyi aydınlatılacağını düşünmekteyiz.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 10 Temmuz 2015 |
Gönderilme Tarihi | 10 Ocak 2015 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 5 Sayı: 10 |