Stefan Zweig’ın Karmaşık Duygular Eserinde Erkeklik Algısı ve Benlik Yorumlaması

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 23, 53 - 64, 27.01.2022

Esma Nur Çetinkaya Karadağ

https://doi.org/10.33207/trkede.901404

Öz

Stefan Zweig’ın 1927 yılında yayımlanan Karmaşık Duygular novellası baba ve oğul çatışmasını, orta sınıf bir aileye mensup genç bir adamın taşradan kente gittiğinde yaşadığı bocalamayı, kadın ve erkek ilişkilerinin belirsizliğini ve insanların topluma uyum sağlamak için gerçek eğilimlerini bastırarak bir benlik oluşturduklarını anlatır. Eserin anlatıcısı Profesör Roland, kendi hayatını anlatan biyografik kitabı görünce içsel bir yolculuğa çıkar. Ona göre biyografik bir anlatı, insan için tarihlere ve olaylara bağlı kalarak lineer bir hikâye oluşturabilir; çünkü insan özünün karmaşıklığı bu lineerliği kabul etmez. Entelektüel portresi ve öz portresi arasındaki farkı biraz naif biraz da alaycı karşılayan profesör, okuyucuyu bu farkı anlattığı bir hikâyeye sürükler. Bu çalışmanın amacı, damgalanan bir bireyin toplumla uzlaşabilmek için bazı savunma mekanizmaları kullandığını, eril söylemin erkekleri de baskı altına alan gücünü, insan benliğinin çok katmanlı bir yapısı olduğunu, kentin marjinal bireyler için hem güvenli hem de güvensiz bir zemin oluşturabildiğini sosyolojik bir perspektifle göstermektir. Bu perspektifi, Erving Goffman’ın damga, Anthony Giddens’ın modern çağda benlik yaratımı, Anna Freud’un savunma mekanizmaları örnekleri, Michel Foucault’nun cüzzamlı kavramı, Zygmunt Bauman’ın kent ve yabancı arasında kurduğu akışkan ilişki ve son olarak Engin Geçtan’ın varoluşçu psikiyatri üzerine yazdıkları ile harmanlayarak sosyolojik bir sonuca varmaktır.

Anahtar Kelimeler

benlik, erkeklik, damga, kent, modern

Kaynakça

• BAUMAN, Zygmunt (2019). Akışkan Aşk. (Çev. Işık Ergüden) İstanbul: Alfa Yayınları.
• BAUMAN, Zygmunt (2018). Parçalanmış Hayat. (Çev. İsmail Türkmen) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• BEACHY, Robert (2014). Gay Berlin: Birthplace of a Modern Identity, New York: Knopf.
• FOUCAULT, Michel (2006). Deliliğin Tarihi, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay) Ankara: İmge Kitabevi.
• FOUCAULT, Michel (2007). Cinselliğin Tarihi, (Çev. Hülya Uğur Tanrıöver) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• FREUD, Anna (2011). Ben ve Savunma Mekanizmaları. (Çev. Yeşim Erim) İstanbul: Metis Yayınları.
• GEÇTAN, Engin (2016). Hayat, İstanbul: Metis Yayınları.
• GIDDENS, Anthony (2019). Modernite ve Bireysel Kimlik. (Çev. Ümit Tatlıcan) İstanbul: Say Yayınları.
• GOFFMAN, Erving (2020). Damga, Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar. (Çev. Ş. Geniş, L. Ünsaldı, S.N. Ağırnaslı) İstanbul: Heretik Yayınları.
• MAY, Rollo (2019). Yaratma Cesareti. (Çev. Alper Oysal) İstanbul: Metis Yayınları.
• REN, ZengJia vd. (2019). Maintaining “mianzi” and “lizi”: Understanding the Reasons For Formality Marriages between Gay Men and Lesbians. Transcultural Psychiatry, 56 (1), 213-232.
• RICH, Adrienne (1980). Compulsory Heterosexuality and Lesbian Existence. Signs: Journal of Women in Culture and Society, 5 (4), 631-660. DOI: 10.1177/1363461518799517.
• WEBER, Max (2011). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, (Çev. Milay Köktürk) Ankara: Bilge Su Yayıncılık.
• ZWEIG, Stefan (2020). Karmaşık Duygular. (Çev. İlknur İgan) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.