An Evaluation of the Introduction of the Ottoman Steamer Service to the Port of Batumi

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 24, 75 - 92, 29.07.2022

Şeyma Dereci

https://doi.org/10.33207/trkede.1033396

Cited By: 1

Öz

Batum Limanı’nda Osmanlı Vapur Seferlerinin Başlamasına Dair Bir Değerlendirme

Öz

ÖZ: XIX. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı sularında buharlı gemiler dönemi başlamıştı. Bu dönemde deniz seferlerinde yaşanan teknik değişimler ve Osmanlı sularında yabancı devletlere ait deniz seferlerinin artması üzerine bu değişime uyum sağlamak ve yabancı vapur şirketlerine karşı rekabet etmek amacıyla, 1840’lı yıllarda devlet eliyle Osmanlı vapur işletmeciliğinin temelleri atılmıştır. Osmanlı’nın diğer sahillerinde olduğu gibi Karadeniz sahillerinde de seyrüsefer yapan yabancı vapur şirketleri Batum Limanı’na düzenli seferler düzenlemeye, yolcu ve yük taşımaya başlamışlardı. Batum’a vapur seferlerinin düzenlenmesi bölgede gerek ekonomik menfaatler gerek egemenlik hakları açısından Osmanlı için endişe vericiydi. Buna karşılık Osmanlı yönetimi, egemenlik haklarını gözetmeye ve korumaya yönelik birtakım tedbirler ve politikalar uygulamıştır. Burada Osmanlı merkezi yönetiminin yabancı vapur şirketleri rekabetine karşı yolcu taşıma ve sahillerinde seyrüsefer yapma koşullarını kendi denetimine almak suretiyle korumacı bir politikaya yönelme çabası ön plana çıkmaktadır. Bu doğrultuda çalışmamızda Osmanlı’nın Batum Limanı’nda vapur seferlerine başlamasında izlediği himayeci ve korumacı politika üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Batum Limanı, Osmanlı Devleti, buharlı gemi

Kaynakça

• Ahmed Cevdet Paşa (1991), Tezâkir 1-12, Yay. haz. Cavit Baysun, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• AKYILDIZ, A. (2014), “Şirket-i Hayriye Hakkında Bazı Değerlendirmeler”, Osmanlı İstanbulu, I. Uluslararası Osmanlı İstanbulu Sempozyumu Bildirileri, Ed. Feridun M. Emecen, Emrah Safa Gürkan, 29 Mayıs Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 355-360.
• AKYILDIZ, A. (2010), “Şirket-i Hayriye”, TDV İslam Ansiklopedisi, XXXIX, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 201-203.
• BAY, A. (2016), “Limanı Olan Bir Kasabadan Liman Kentine: Batum Şehri (1830-1905)”, Türkiyat Mecmuası. XXVI/1, 61-80.
• BEYDİLLİ, K. (1991), “Karadeniz'in Kapalılığı Karşısında Avrupa Küçük Devletleri ve ‘Mîrî’ Ticaret Teşebbüsü”, Belleten, LV/214'ten ayrıbasım, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 687-755.
• BOSTAN, İ. (1992), “Batum”, TDV İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 210-211.
• ÇAĞA, T. (1978), “Türkiye’de Deniz kabotajı Tekeli”, Lozan’ın 50. Yılına Armağan, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 197-223.
• DEMİR, T. (2005), “Osmanlı İmparatorluğu’nda Deniz Posta Taşımacılığı ve Vapur Kumpanyaları”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM, 17, 281-298.
• GÜCÜM, K. (2015), İmparatorluğun ‘Liberal’ Yılları (1856-1870), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• EKİNCİ, İ. (2006a), “Osmanlı Devleti’nde Marmara’da Kabotaj Tartışmaları”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, VIII/1, 99-121.