Doğa Eğitimi İle Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Düzeylerindeki Değişimin ve Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 1, 17 - 27, 01.03.2014

Fatime Balkan Kıyıcı Elif Atabek Yiğit Emine Selcen Darçın

Öz

Bu çalışmada, TÜBİTAK tarafından desteklenen bir çevre projesi ile gerçekleştirilen doğa eğitiminin öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerindeki değişimine etkisi ve doğa eğitimi ile ilgili görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma tek grup öntest - sontest deneysel desende tasarlanmıştır. Araştırma katılımcılarını farklı üniversitelerin eğitim fakültelerinden ve eğitim fakültelerinin farklı bölümlerinden katılan 20 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Veri toplamak amacıyla ön test ve son test olarak çevre okuryazarlığı testi ve etkinliklerin gerçekleştirilmesinden sonra uygulanan açık uçlu sorulardan oluşan bir form kullanılmıştır. Nicel olarak elde edilen verilerin analizinde ön test ve son test puanlarının karşılaştırılabilmesi amacıyla eşleştirilmiş örneklemler t-testi kullanılmıştır. Açık uçlu sorulardan elde edilen nitel verilerin analizinde ise içerik analizi yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; çevre okuryazarlığının ele alınan boyutları ile ilgili katılımcıların son test puanlarında artış olduğu görülmektedir. Bu artış çevresel algı puanlarında anlamlı düzeydedir. Katılımcıların doğa eğitimi ile; çevre konusunda farkındalık sağlama, çevre bilincini geliştirme, mesleki gelişimlerine katkı sağlama ve teorik bilgilerin uygulamasını görme gibi kazanımlar elde ettikleri belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Çevre eğitimi, çevre okuryazarlığı, doğa eğitimi, öğretmen adayı

Kaynakça

• Akkurt, N. D.(2007). Aktif Öğrenme Tekniklerinin Lise 1. Sınıf Öğrencilerinin Ekoloji ve Çevre Kirliliği Konusunu Öğrenme Başarılarına ve Çevreye Yönelik Tutumlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Altın, B.N. & Oruç, S. (2008). Çocukluk Döneminde Doğa Sporlarının Çevre Eğitiminde Kullanımı , Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(35), 10-18.
• Bilgi, M.G. (2008). Ortaöğretim Kurumlarında Coğrafya Dersi Kapsamındaki Çevre Konularının Öğretiminde Aktif Öğretim Yöntemlerinin Rolü. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Cappellaro, E.,Ünal Çoban, G.,Akpınar,E.,Yıldız, E. ve Ergin,Ö. (2011). Yetişkinler İçin Yapılan Uygulamalı Çevre Eğitimine Bir Örnek: Su Farkındalığı Eğitimi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(2).
• Diekmann, A. & Peter P. (1998). “Environmental Behavior.” Rationality and Society, 10(1), 79-103.
• Erdoğan M. (2011), Ekoloji Temelli Yaz Doğa Eğitimi Programının İIkögretim Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Bilgi, Duyuşsal Eğilimler ve Sorumlu Davranışlarına Etkisi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4).
• Erentay, N. & Erdoğan, M. (2009). 22 Adımda Doğa Eğitimi. ODTU Yayıncılık, Ankara.
• Güler,T. (2009). Ekoloji Temelli Bir Çevre Eğitiminin Öğretmenlerin Çevre Eğitimine Karşı Görüşlerine Etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(151).
• İstanbullu, R.A. (2008). Investigation Of Environmental Literacy Of Sixth Grades At A Private School. Unpublished Master Thesis, ODTÜ, Ankara.
• Karataş, A. & Aslan, G. (2012). İlköğretim Öğrencilerine Çevre Bilincinin Kazandırılmasında Çevre Eğitiminin Rolü: Ekoloji Temelli Yaz Kampı Projesi Örneği, Journal of World of Turks, 4(2).
• Keleş, Ö., Uzun,N. & Varnacı, (2010). Öğretmen Adaylarinin Çevre Bilinci, Çevresel Tutum, Düşünce Ve Davranişlarinin Doğa Eğitimi Projesine Bağli Değişimin Ve Kaliciliğinin Değerlendirilmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 384-401.
• Kışoğlu, M., Gürbüz, H., Sülün, A., Alaş, A. & Erkol, M. (2010). Çevre Okuryazarlığı ve Çevre Okuryazarlığı İle İlgili Türkiye’de Yapılan Çalışmaların Değerlendirilmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 2 (3), 772-791.
• Kışoğlu,M. (2009). Öğrenci Merkezli Öğretimin Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlığı Düzeyine Etkisinin Araştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Kibert, N., C.(2000) An Analysis of The Correlations Between The Attitude, Behavior, and Knowledge Components of Environmental Literacy in Undergraduate University Students. Unpublished Master Thesis, The Graduate School Of The University Of Florida, University Of Florida.
• Kuhlemeier, H., Huub V.D.B. & Nijs L.(1999). Environmental Knowledge, Attitudes and Behavior in Dutch Secondary Education. Journal of Environmental Education. 30(2), 4-14.
• Makki, M. H., Abd-El-Khalic, F., & Boujaoude, S. (2003). Lebanese Secondary School Students’ Environmental Knowledge and Attitudes, Environmental Education Research, 9(1), 21- 33.
• Nelson, W.A., (1996). Environmental Literacy and Residential Outdoor Education Programs. Unpublished Doctoral Dissertion, Department of Educational Management, University of La Verne.
• Ozaner, S. (2004). Türkiye’de Okul Dışı Çevre Eğitimi Ne Durumda? Neler Yapılmalı? V.Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi & Biyologlar Derneği, Bolu.
• Ökesli, T. F. (2008). Relationship Between Primary School Students’ Environmental Literacy And Selected Variables In Bodrum. Unpublished Master Thesis, Middle East Technical University, Ankara.
• Pallant, J. (2001). SPSS survival manual.Maidenhead, PA. Open University Press.
• Sevinç,V., Balkan Kiyici, F., Sevinç Altaş, S., & Altınöz, N. (2010). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi, International Conferance New Horizons in Education, KKTC.
• Soran, H., Morgil, F.İ., Yücel, S., Atav, E. & Işık, S. (2000). Biyoloji Öğrencilerinin Çevre Konularına Olan İlgilerinin Araştırılması Ve Kimya Öğrencileri İle Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 128-139.
• Şahin, N.F., Cerrah, L., Saka, A. & Şahin, B., (2004). Yüksek Öğretimde Öğrenci Merkezli Çevre Eğitimi Dersine Yönelik Bir Uygulama. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 113-128.
• Şimşekli, Y. (2001). Bursa’da “Uygulamalı Çevre Eğitimi” Projesine Seçilen Okullarda Yapılan Etkinliklerin Okul Yöneticisi ve Görevli Öğretmenlerin Katkısı Yönünden Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 73–84.
• Şimşekli, Y., (2004). Çevre Bilincinin Geliştirilmesine Yönelik Çevre Eğitimi Etkinliklerine İlköğretim Okullarının Duyarlılığı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1),83-92.
• Tekbıyık, A., Şeyihoğlu, A., Sezen Vekli, G. ve Birinci Konur, K. (2013). Aktif Öğrenmeye Dayalı Bir Yaz Bilim Kampının Öğrenciler Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi, International Journal Of Social Science. 6(1); 1383-1406.
• Tuncer, G. T., Ertepınar, H. & Şahin, E. (2008). Çevre Okuryazarlığı: Geleceğin Öğretmenleri Sürdürülebilir Bir Gelecek İçin Hazır mı?. 8. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Bolu.
• Tuncer, G., Tekkaya, G., Sungur, S., Çakıroğlu, J. & Şahin, E. (2008). Environmental literacy of future teachers as a key for sustainable future. XIII. IOSTE, September 21-26, İzmir.
• Yılmaz, A., Morgil, İ., Aktuğ, P. & Göbekli, İ. (2002). Ortaöğretim Ve Üniversite Öğrencilerinin Çevre, Çevre Kavramları Ve Sorunları Konusundaki Bilgileri Ve Öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 156-162.