Ortaokul Öğrencilerinin Görsel Sanatlar Dersi Kavramına İlişkin Metaforik Algıları

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 2, 0 - 0, 11.07.2016

Başak Fidan Mustafa Fidan

Öz

Bu araştırmanın amacı ortaokul 6. sınıf öğrencilerinin görsel sanatlar dersi kavramına ilişkin ürettikleri metaforları ortaya çıkarmaktır. Araştırmaya Batı Karadeniz’de bir ilde bulunan 2014-2015 eğitim-öğretim yılında üç farklı ortaokulda öğrenim gören 265 altıncı sınıf öğrencisi gönüllü olarak katılmıştır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden olgubilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Araştırma verileri, öğrencilerin “Görsel sanatlar dersi… gibidir; çünkü …” cümlesini tamamlamaları ile elde edilmiştir. Elde edilen veriler, içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir ve istatistiksel olarak verilerin frekans ve yüzde dağılımları yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin görsel sanatlar kavramına ilişkin ürettikleri toplam 85 farklı metafor, yedi alt temada (yaşamın bir ifadesi olarak, tedavi edici olarak, olumsuz duyguların bir ifadesi olarak, eğlence ve zevk aracı olarak, duyguların bir ifadesi olarak, yetenek ve yaratıcılık ifadesi olarak, çeşitlilik ifadesi olarak) toplanmıştır. Araştırmada genel olarak öğrencilerin derse yönelik algıları olumlu olmasına karşın, alt temalar ayrı ayrı düşünüldüğünde ise öğrencilerin görsel sanatlar dersi kavramına ilişkin daha çok olumsuz yönde metaforlara sahip olduğu görülmüştür. En sık tekrarlanan metaforlar ise sırasıyla; “hayaller”, “özgürlük”, “hayat” ve “sıkılma” şeklindedir.

Kaynakça

• Ada, S. (2013). Öğrencilerin matematik dersine ve matematik öğretmenine yönelik algılarının metaforlar yardımıyla belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akkaya, A. ve Karadağ, R. (2012). Türkçe dersine ilişkin ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin geliştirdikleri metaforlar. 11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, 24-26 Mayıs 2012, Recep Tayyip Üniversitesi, Rize.
• Anderson, T. (2003). Art education for life. The International Journal of Art Design Education, 22 (1), 58-66.
• Artut, K. (2013). Sanat eğitimi kuramları ve yöntemleri (Genişletilmiş 7.baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Aslan, E. B. (2011). İlköğretim 1.kademe görsel sanatlar uygulamalarında motivasyonun yeri ve önemi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aslantaş, S. (2014). Görsel sanatlar dersine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 185-196.
• Aydın, İ. H. (2006). Bir felsefî metafor “yolda olmak”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 6(4), 9-22.
• Buyurgan, S. ve Buyurgan, U. (2007). Sanat eğitimi ve öğretimi. Ankara: Pegem Yayınları.
• Fidan, M. (2014). Öğretmen adaylarının teknoloji ve sosyal ağ kavramlarına ilişkin metaforik algıları, The Journal of Academic Social Science Studies, 25 (1), 483-496.
• Fisher, R. (1995). Teaching children to think. UK: Stanley Thornes (Publishers) Ltd.
• Güler, M.P.D. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji dersine ilişkin metaforik tanımlamaları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 41(11), 53-63. [Çevrim-içi: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/esosder/article/download/ 5000068508/5000063570], Erişim tarihi: 28.07.2015
• Güneş, A. (2015). Examining secondary school students’ attitudes towards visual arts course. Bilgisayar ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(5), 166-182.
• Gençaydın, Z., (1990). Sanat eğitiminin düşünsel temelleri, ortaöğretim kurumlarında resim-iş öğretimi ve sorunları. Ankara: Şafak Matbaası.
• Güven, B. ve Güven, S. (2009). İlköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde metafor oluşturma becerilerine ilişkin nicel bir inceleme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17 (2), 503-512.
• Johnson, M. (1987). The body in the mind: The bodily basis of meaning, imagination, and reason. Chicago: University of Chicago Press.
• Hartzell, G. (2004). The metaphor is the message. School Library Journal, 48 (6), 33.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). Yeni insan ve insanlar. İstanbul: Evrim Basın Yayın Dağıtım.
• Kalyoncu, R. (2012). Görsel sanatlar öğretmeni adaylarının “öğretmenlik” kavramına ilişkin metaforları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(9), 471-484.
• Kalyoncu, R. ve Liman, S. (2013). Öğretmenlerin “görsel sanatlar dersi” ve “görsel sanatlar öğretmeni” kavramlarına ilişkin metaforları. E-Journal of New World Sciences Academy, 8(1), 115-130.
• Kırışoğlu, O. T. (2005). Sanatta eğitim görmek öğrenmek yaratmak. Ankara, Pegem A Yayıncılık.
• Knowles, E. & Kerkman, D. (2007). An investigation of students’ attitude and motivation toward online learning. Student Motivation, 2, 70-80.
• Lakoff, G. & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. Chicago, IL: University of Chicago Press.
• Lakoff, G. (2009). The political mind: A cognitive scientist’s guide to your brain and its politics. New York, NY: Penguin Books.
• MEB (2013). İlkokul ve ortaokul görsel sanatlar dersi öğretim programı (1-8.sınıflar)
• Mellou, E. (1995). Creativity: The imagination condition. Early Child Development and Care, 114 (1), 97-106.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis. Thousand Oaks, CA: Sage Publication.
• Morgan, G. (1998). Yönetim ve örgüt teorilerinde metafor. İstanbul: Mess Yayınları.
• Nalinci, G. Z. (2014). Görsel sanatlar dersi öğretim programının yaratıcılık açısından değerlendirilmesi. Ulakbilge, 2 (3), 1-18.
• Oflaz, G. (2011). İlköğretim öğrencilerinin ‘matematik’ ve ‘matematik öğretmeni’ kavramlarına ilişkin metaforik algıları. II. International Conference on New Trends in Education and Their Implications 27-29 April, 2011 Antalya-Turkey.
• Orhun F. B. (2005). Resim-iş dersine ilişkin tutumların ölçülmesi. Pamukkale Üniversitesi EğitimFakültesi Dergisi, 18, 19-29.
• Piaget, J. (1972). The moral judgement of the child (M.Gabain, Çev.). London: Routledege&Kegan Paul Ltd. (Kitabın orjinali 1932 yılında basıldı).
• Rogers, C. R. & Freiberg, H. J. (1994). Freedom to learn (3rd Ed). Columbus, OH: Merrill/Macmillan.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 135-155.
• Saban, A., Koçbeker, B. N. ve Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6, 461–522.
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 7(2), 281-326.
• Sackmann, S. (1989). The role of metaphors in organization transformation. Human Relations, 42, 463-485.
• Sağırkaya, P. (2013). Resim eğitiminin 7-11 yaş arası çocukların duygusal (psiko-sosyal) zekâ gelişimlerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Samli, A. C. (2011). From imagination to innovation: New product development for quality of life. New York: Springer.
• San, İ. (2003). Sanat eğitimi kuramları. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• San, İ. (2004). Sanat ve eğitim. Ankara: Ütopya Yayıncılık.
• Schutz, P. A. & Pekrun, R. (2007).Introduction to emotion in education. In P. A. Schutz, &R. Pekrun (Eds.), Emotion in education (pp. 3–10). San Diego, CA: Academic Press.
• Soysal, D. ve Afacan, O. (2012). İlköğretim öğrencilerinin “fen ve teknoloji dersi” ve “fen ve teknoloji öğretmeni” kavramlarına yönelik metafor durumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 287-306.
• Şahin, B. (2013). Öğretmen adaylarının “matematik öğretmeni”, “matematik” ve “matematik dersi” kavramlarına ilişkin sahip oldukları metaforik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 313-321.
• Schmid, T. (2005). A theory of creativity: An innate capacity. In T. Schmid (Ed.), Promoting health through creativity for professionals in health, arts and education. London & Philadelphia: Whurr Publishers.
• Vygotsky, L. S. (2004). Imagination and creativity in childhood. Journal of Russian and East European Psychology, 42 (1), 7-97.
• Yalçın, M. O. (2013). Lise öğrencilerinin matematik dersine ilişkin mecazları, tutumları ve başarı düzeyleri arasındakı ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9.baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yob, I. M. (2003) Thinking constructively with metaphors. Studies in Philosophy and Education. 22, 127–138.