Lise Öğrencilerinin Siber Duyarlılık, İnternet Bağımlılığı ve İnsani Değerlerinin İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 261 - 283, 04.07.2017

İsa Kılınç , Şemseddin Gündüz

https://doi.org/10.24315/trkefd.304497

Cited By: 8

Öz

Bu araştırmanın amacı, lise öğrencilerinin sahip
oldukları insani değerler ile internet bağımlılığı ve siber zorbalığa
duyarlılık arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Çalışmada nicel araştırma
yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda Kişisel Bilgi Formu ile birlikte İnternet
Bağımlılığı, İnsani Değerler ve Siber Zorbalığa İlişkin Duyarlılık ölçekleri
aynı anda uygulanmıştır. Araştırmanın evrenini farklı
illerde öğrenim gören lise öğrencileri oluştururken, çeşitli lise türlerinden
rastgele seçilen 774 öğrenci araştırmanın örneklemi içerisinde yer almıştır. Araştırma
sonucu, internet bağımlılık puanı yüksek olan
öğrencilerin insani değerler puanının düşük olduğu tespit edilmiş, ancak
internet bağımlılığı ile siber zorbalığa duyarlılık arasında anlamlı bir
ilişkinin olmadığı görülmüştür. Siber zorbalığa duyarlılığın insani değerlerle
kısmen ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Kız öğrencilerin siber zorbalığa
duyarlıklarının erkek öğrencilerden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Ayrıca ailesiyle yaşayan öğrencilerin yurtta kalan öğrencilere göre sahip
oldukları insani değerlerin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

internet bağımlılığı, siber zorbalığa duyarlılık, insani değerler

Kaynakça

• Arıcak, O. T. (2009), “Psychiatric Symptomatology as a Predictor of Cyberbullying among University Students”, Eurasian Journal Of Educational Research, Vol.34, s.167-184. Ayas, T., Çakır, Ö. ve Horzum, M.B. (2011). “Ergenler İçin Bilgisayar Bağımlılığı Ölçeği”. Kastamonu Eğitim Dergisi. Mayıs 2011 Cilt:19 No:2 439-448 Baker, Ö.E. ve F. Kavşut. (2007), “Akran zorbalığının yeni yüzü: Siber zorbalık”. Eurasian Journal of Educational Research, 27, 31-42. Bayezid, G. (2000), “Bastırma Duyarlılık Ölçeğini Türk kültürüne uyarlama çalışması”. Düşünen Adam, 13(2), 99- 106. Bayraktar, F. (2001). “İnternet Kullanımının Ergen Gelişimindeki Rolü”. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi. Caplan, S.E. (2005). “A Social Skill Account of Problematic Internet Use”. Journal of Communication,55(4), 721- 736. Çakır-Balta, Ö., Horzum, M. B., 2008. “Web Tabanlı Öğretim Ortamındaki Öğrencilerin İnternet Bağımlılığını Etkileyen Faktörler”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(1), 187-205. Çavdar T. (1983). "İşsizliğin Sosyal Etkileri". Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi. Cilt:5. ss.1170–1177. İletişim Yay. İstanbul. Çetin B., Peker, A., Eroğlu, Y., ve Çitemel, N. (2011). “Siber zorbalığın bir yordayıcısı olarak ilişkilerleilgili bilişsel çarpıtmalar: Ergenler için bir ön çalışma”. International Online Journal of Educational Sciences, 3(3), 1064-1080. Davis, R.A.(2001). “A Cognitive-Behavioral Model For Pathological Internet Us (PIU)”. Computers in Human Behavior, 17(2), 187-195. Dilmaç B., Yiğit, R. (2011). “Ortaöğretimde Öğrencilerinin Sahip Oldukları İnsani Değerler İle Akademik Erteleme Davranışlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2011; 31:159-178. Dilmaç B. (2007). “Bir Grup Fen Lisesi Öğrencisine Verilen İnsani Değerler Eğitiminin İnsani Değerler Ölçeği İle Sınanması”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dilmaç, B. (1999). “İlköğretim Öğrencilerine İnsani Değerler Eğitimi Verilmesi ve Ahlaki Olgunluk Ölçeği İle Eğitimin Sınanması”. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Durmuş, C. (1996). “Değerlerin meslek grupları açısından incelenmesi”, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eftekin, P. (2015). “Ergenlik Dönemindeki Öğrencilerin İnternet Bağımlılığı ve Anne Baba Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri Erdur-Baker, Ö., Kavşut, F., (2007). “Akran Zorbalığının Yeni Yüzü: Siber Zorbalık”. Eurasian Journal Of Educational Research, 27, 31-42. Gençer S.L. (2011). “Ortaöğretim Öğrencilerinin İnternet Bağımlılık Durumlarının İnternet Kullanım Profilleri ve Demografik Özelliklere Göre Farklılıklarının İncelenmesi”.Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta. Gezgin D. M. ve Çuhadar C. (2012). “Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin Siber Zorbalığa İlişkin Duyarlılık Düzeylerinin İncelenmesi”. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi 2 (2) Güngör, E. (1998). “Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar: Ahlak Psikolojisi”. Ahlaki Değerler ve Ahlaki Gelişme. Ötüken Yay. İstanbul. İnan, A. (2010). “İlköğretim II. Kademe ve Ortaöğretim Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığı”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum. Karasar, N. (2011). “Bilimsel araştırma yöntemi”. (22. Baskı).Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Keskin, Y. (2008). “Türkiye’de Sosyal Bilgiler Programlarında Değerler Eğitimi: Tarihsel Gelişim,1998 ve 2004Programlarının Etkililiğinin Araştırılması”. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Mishna, F., A. McLuckie ve M. Saini, (2009), “Real World Dangers In An Online Reality: A Qualitative Study Examining Online Relationships And Cyberabuse”, Social Work Research,Vol.33, s.107-118. Özdemir, M. ve Akar, F. (2011). “Lise öğrencilerinin siber-zorbalığa ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. Cilt 17(4), 605-626. Özkan, R. ve Soylu, A.(2014). “Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Benimsedikleri Temel İnsani Değerler (Niğde İl Örneği”) International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/2 Winter 2014, p. 1253- 1265 Schwartz, S. H. (1994), “Are There Universal Aspects in the Structure and Contents of Human Values?”,Journal of Social Issues, Vol. 50, pp. 19-45 Şahin, N. (2014). “Ergenlik Problemleri ve Baş Etme Yöntemleri ile İnternet Bağımlılığı Arasındaki İlişki” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi. Şahin, Y. L., Haseski, H. İ., Erol, O., Yılmaz, E. (2014), “Lise Öğrencilerinin İnternet Bağımlılık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi: Balıkesir İli Örneği”, Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi: Cilt 4, Sayı 1. http://ebad-jesr.com/ Erişim Tarihi: 04.06.2015 Tanrıkulu, T., Kınay, H. & Arıcak, O. T. (2011). “Siber Zorbalığa İlişkin Duyarlılık Ölçeği”.İzmir XI. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı. ss.338-339. Temel, Z. F. ve Aksoy, A. B. (2001). “Ergen ve Gelişimi”. Nobel Yay. Ankara. Ulusoy, K. (2007). “Lise Tarih Programında Yer Alan Geleneksel Ve Demokratik Değerlere Yönelik Öğrenci Tutumlarının Ve Görüşlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi”. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). “Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri”. Ankara: Seçkin Yayıncılık Yılmaz, H. (2010). “An Examination Of Preservice Teachers’ Perceptions About Cyberbullying”. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 6 (4), 263-270. Young, K.S. (1996). “Internet Addiction: The Emergence Of A New Clinical Disorder”. Cyper Psychology & Behaviour, 1(3), 237-244. Young, K. (2007). “Cognitive Behavior Therapy with Internet Addicts: Treatment Outcomes and Implications”. CyberPsychology and Behavior, 10(5), 671-679. Young, K. (1999), “Internet Addiction: Symptoms, Evaluation, And Treatment. Innovations in Clinical Practice” Volume 17, T. L. Jackson (Eds.), Sarasota, FL: Professional Resource Press. Young, K. S., Rogers, R. C., (1998). “The Relationship Between Depression and Internet Addiction”. CyberPsychology & Behavior, 1, 25-28.