Yöneticilere Dönük Nefret Eylem ve Söylemlerinin Kaynak Bağımlılığı Teorisi Kapsamında Değerlendirilmesi

Yıl 2022, , 384 - 407, 31.05.2022

Orkun Şen , Uğur Keskin

https://doi.org/10.37679/trta.1099446

Öz

Kaynak bağımlılığı teorisi örgütsel alandaki örgütlerin çevreleriyle olan ilişkilerinin açıklanmasına yönelik ihtiyaca yanıt verme iddiasıyla ortaya çıkmıştır. Teori kapsamındaki çalışmalarda, örgüt dışı ve örgüt içi ilişkiler ön plana çıkarılmış, her iki türden ilişki biçimlerinde de “güç” ve onun kullanım biçimlerine odaklanılmıştır. Güç eksenli teorik yaklaşımlar, yöneticilere yönelen nefret eylem ve söylemlerini de açıklama bakımından güçlü bir arka plan teşkil etmektedir. Zira yöneticilere yöneltilen ve bununla da yetinilmeyip medya platformlarına taşınan baskılar, kamu vicdanında birtakım yargıların oluşmasına zemin hazırlamaktadır. Yöneticileri hedef tahtasına koyan nefret algısı da bu zemin üzerine inşa edilmektedir. İnşa edilen algının odağında yer alan yönetici ise çoğunlukla görevini bırakmak zorunda kalmaktadır. Yöneticilerin, üst taraftan gelen baskılar nedeniyle görevinden ayrılması ya da doğrudan doğruya görevden alınması örnekleriyle sıkça karşılaşılmaktadır. Daha az oranda karşılaşılan bir diğer mekanizma ise alt taraftan gelerek yöneticiyi makamından edebilmektedir. Bu mekanizma, İngilizce literatürde “defenestrasyon” kavramıyla ifade edilmesine karşın kavramın Türkçede doğrudan bir karşılığı bulunmamaktadır. Söz konusu nedenden dolayı bu makalede, İngilizce yayın yapan medya organlarında yer aldığı şekliyle defenestrasyon kavramı üzerinde durularak çeşitli örnekler üzerinden anlatımlar yapılmıştır. Nitel bir inceleme olarak ele alınan bu çalışma, durum çalışması araştırma desenine uygun olarak yapılandırılmıştır. Bu yöntem doğrultusunda hareket edilerek yöneticilere dönük nefret eylemleri ve söylemlerine (defenestrasyon) ilişkin açıklama, çıkarsama yorumlamalarda bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kaynak Bağımlılığı Teorisi, Defenestrasyon, Nefret Söylemi, Medya., Yönetici

Teşekkür

Dergi çalışanlarına ve editöryal ekibe selamlarımızla..

Evaluation of Hate Actions and Discourses Against Managers in the Scope of Resource Dependence Theory

Öz

Resource dependency theory emerged with the claim of responding to the need for explaining the relations of organizations in the organizational field with their environment. In the studies within the scope of the theory, external and intra-organizational relations were emphasized, and in both types of relations, "power" and its use were focused. Poweroriented theoretical approaches also constitute a strong background in terms of explaining hateful acts and discourses directed at administrators. Because the pressures directed at the administrators and carried to the media platforms by not being satisfied with this, pave the way for the formation of certain judgments in the public conscience. The perception of hatred, which puts managers on the target board, is built on this ground. The manager, who is at the center of the constructed perception, often has to leave his job. Examples of executives leaving their positions or being dismissed directly due to pressure from the top are frequently encountered. Another mechanism, which is encountered less frequently, can come from the lower side and remove the manager from his office. Although this mechanism is expressed with the concept of "defenestration" in the English literature, the concept does not have a direct equivalent in Turkish. For this reason, in this article, the concept of defenestration as it takes place in the media organs broadcasting in English is emphasized and explanations are made through various examples. Considered as a qualitative study, this study was structured in accordance with the case study research design. Acting in line with this method, explanations and inferences were made regarding the hate acts and discourses (defenestration) directed against the administrators.

Anahtar Kelimeler

Resource Dependency Theory, Defenestration, Hate Speech, Media, Executive

Kaynakça

• Adorno, T. W. (2011). Toplum Üzerine Yazılar, Çev. M. Yılmaz Öner, Belge Yayınları, İstanbul.
• Adorno, T. W. (2012). Kültür Endüstrisi – Kültür Yönetimi, Çev. Mustafa Ünler, Mustafa Tüzer ve Elçin Gen, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Adorno T. W. ve Horkheimer, M. (2014). Teori ve Pratik Üzerine Bir Tartışma (1956), Çev. Orhan Kılç, Metis Yayınları, İstanbul.
• Akgül Durakçay, F. ve Gün Güneş Gülal, A. (2017). Fransa’da yükselen nefret söylemi ve nefret suçu: tematik bir çözümleme, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(6), s. 126-145.
• Avşar, B. ve Varış, M. (2022). Sosyal medyada nefret söylemi. TRT Akademi, 7(14), s. 349-359.
• Balamir Bektaş, R., Karacan, E. ve Alhan, A. (2015). Gruplar arası ilişkiler, nefret söylemine yönelik tutum ve algılanan nefret davranışı. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), s. 35-58.
• Binark, M. (2010). “Nefret söyleminin yeni medya ortamında dolaşıma girmesi ve türetilmesi”. Haz. Tuğrul Çomu, Yeni medyada nefret söylemi içinde, Kalkedon Yayınları, İstanbul.
• Bleich, E. (2011). The rise of hate speech and hat ecrime laws in liberal democracies. Journal of Ethnic and Migration Studies, 37(6), s. 917-934.
• Bouthoul, G. (1997). Politika Sanatı, Çev. Sabahattin Eyüboğlu ve Vedat Günyol, Cem Yayınevi, İstanbul.
• Brittanica. ( - ). Defenestration of Prague. Brittanica.com. Erişim tarihi: 22.03.2022.
• Cambridge Dictionary. ( - ). Defenestration. Dictionary.cambridge.org. Erişim tarihi: 22.03.2022.
• Crawford, W. (1995). Those installation, demonstration, possibile defenestration blues or is your demo disc a demon?. CD_ROM Professional, 8(7).
• Çelik, E. (2013). Nefret söylemi ifade özgürlüğünün neresinde?. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 4(2), s. 205-240. Davis, G. F. ve Cobb, J. A. (2010). Resource dependence theory: past and future. Research in the Sociology of Organizations, 28, s. 21-42.
• Davis, G. F. ve Powell, W. W. (1992). “Organization-environment relations”. Ed. M. Dunnette, Handbook of industrial and organizational psychology içinde, Consulting Psychologists Press, Palo Alto, CA.
• Eren, Erol 1998, Yönetim ve Organizasyon, Beta Yayınları, İstanbul.
• Financial Review. (2017). The defenestration of Australian public policy and politics. afr.com.
• Financial Times. (2015). Piech is a specialist in corporate defenestration at Volkswagen. ft.com.
• Financial Times. (2021). Pressure grows on EU and UK to solve Northern Ireland trade dispute. ft.com.
• Finnigan, J. (1995). Doğru İşe Doğru Eleman, (Çev. Mehmet Kılıç), Rota Yayınları, İstanbul.
• Foucault, M. (1992). Hapishanenin doğuşu. Çev. Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Kitabevi, Ankara.
• Foucault, M. (2000) Psikoloji ve Ruhsal Hastalık, (Çev. Muhsin Hesapçıoğlu), Birey Yayıncılık, İstanbul.
• Foucault, M. (2000b). Deliliğin Tarihi, Çev. Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Kitabevi, Ankara.
• Giddens, Anthony (1999), Max Weber Düşüncesinde Siyaset ve Sosyoloji, (Çev. Ahmet Çiğdem), Vadi Yayınları, Ankara.
• Göregenli, M. (2013). “Temel kavramlar: Önyargılar, özcü inançlar ve ayrımcılık”. Ed. M. Çınar, Medya ve nefret söylemi içinde, Hrant Dink Vakfı yayınları, İstanbul.
• Guenon, R. (1992). Maddî İktidar ve Manevî Otorite, Çev, Birsel Uzma, İz Yayıncılık, İstanbul.
• Gustave Le Bon (2020). Kitleler Psikolojisi, Çev. Filiz Karaküçük, Karbon Kitaplar, İstanbul.
• Gürler, C. (2010). Nefret suçları ve iş hayatı. Ankara Barosu Dergisi, 68(1), s. 259-274.
• Janis, I. L. (1982). Groupthink: Psychological Studies of Policy Decisions and Fiascoes, Houghton Mifflin, Boston.
• Johnson, B. L. (1995). Resource dependence theory: a political economy model of organizations. Educational resource, University of Utah, Salt Lake City, USA.
• Karadeniz, S. (2012). Nefret söylemi kapsamında halkı kin ve düşmanlığa tahrik suçu. Yüksek lisans tezi. Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Maier, C. (2006). Merhaba Tembellik İşyerinde Olabildiğince Az Çalışmanın Yolları ve Gerekliliği, (Çev. Renan Akman), Merkez Kitapçılık Yayıncılık, İstanbul.
• Meydan, C. H. (2017). “Kaynak bağımlılığı kuramı”. Der. H. Cenk Sözen ve H. Nejat Basım, Örgüt Kuramları içinde, Beta Basım, İstanbul.
• Morgan, G. (1998). Örgüt ve Yönetim Teorilerinde Metafor, Çev. Gündüz Bulut, MESS Yayınları, İstanbul.
• Özkiraz, A. (2003). Modernleşme Teorileri ve Postmodern Durum, 1. Baskı, Çizgi Kitabevi, Konya.
• Özsoy, S. ve Yıldız, K. (2013). Türkiye’deki spor basınında nefret söylemi. International Journal Social Science Research, 2(2), s. 46-60.
• Özulu, S. (2015). “Nefret dili ve siyaset”. Ed. M. Akpınar, Nefret söylemi ve siyaset içinde, Ufuk Yayınları, İstanbul.
• Pfeffer, J. ve Leblebici, H. (1973). Executive recruitment and the development of interfirm organizations. Adminitrative Science Quarterly, 18(4), s. 449-461.
• Pfeffer, J. ve Moore, W. L. (1980). Avarage tenure of academic department heads: The effects of paradigm, size and departmental demography. Administrative Science Quartertly, 25(3), s. 387-406.
• Pfeffer, J. ve Salancik, G. R. (1977). Organizational context and the characretistics and tenure of hospital administrators. Academy of Management Journal, 20(1), s. 74-88.
• Pfeffer, J. ve Salancik, G. R. (1978). The external control of organizations: a resource dependence perspective. Harper and Row, New York.
• Russell, B. (2004). Politik İdealler, Çev. Göksel Zeybek, İlya Yayınevi, İzmir.
• Salancik, G. R. ve Pfeffer, J. (1980). Effects of ownership and performance on executive tenure in U.S. Corporations. Academy of Management Journal, 23(4), s. 653-664.
• Salancik, G. R., Staw, B. M. Ve Pondy, L. R. (1980). Administrative tunover as a response to unmanaged organizational interdependence. Academy of Management Journal, 23(3), s. 422-437.
• Sayılar, Y. (2013). “Kaynak bağımlılığı kuramı”. Ed. D. Taşcı ve E. Erdemir, Örgüt Kuramı içinde, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2949, Eskişehir.
• Singh, P. J., Power, D. ve Sum, C. C. (2011). A resource dependence theory perspective of ISO 9000 in managing organizational environment. Journal of Operations Management, 29, s. 49-64.
• Strathern, P. (2016). 90 Dakikada Foucault, (Çev. Dilara Dilmen), Zeplin Kitap, İstanbul. Talbot, G. H. (2019). Widening the overton window-while avoiding defenestration. Clinical Infectious Diseases, 70(11), pp. 2442-2443.
• Türk Dil Kurumu. Büyük Türkçe Sözlük, nefret kavramı.
• Teber, S. (2001). İnsanın Hiçleşme Serüvenine Giriş, Papirüs Yayınevi, İstanbul.
• The Economist. (2006). United States: the Summers also sets; a defenestration at Harvard. Vol. 378, Iss. 8466: 51.
• The Economist. (2014). Culture, media and sport; Maria Miller. Vol. 411, Iss. 8882.
• Thompson, J. D. (1967). Organizations in Action. McGraw-Hill, New York.
• Ulrich, D. Ve Barney, J. B. (1984). Perspectives in organizations: Resource dependence, efficiency and population. Academy of Management Review, 9, s. 471-481.
• Üsdiken, B. (1992). The impact of environmental change on the characteristics of top management teams. British Journal of Management, 3(4), s. 207-219.
• Üsdiken, B. (2010). “Çevresel baskı ve talepler karşısında örgütler: Kaynak bağımlılığı yaklaşımı”. Der. A. Selami Sargut ve Şükrü Özen, Örgüt Kuramları içinde, İmge Kitabevi, Ankara.
• Vakkasoğlu, V. (2013). Önce Alkışladılar Sonra Öldürdüler, Nesil Yayınları, İstanbul.
• Vardal, Z. B. (2015). Nefret söylemi ve yeni medya. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2(1), s. 132-156.
• Venkatraman, L. ve Tucker-Kellogg, L. (2013). The CD47-binding peptide of thrompospondin-1 includes defenestration of liver sinusoidal endothelial cells. Liver International, 34(4), p. 647.
• Weber, A. (2009). Nefret söylemi el kitabı. Avrupa Konseyi Yayınları.
• Xiaoying, L. vd. (2018). Autophagic degradation of caaveolin-1 promotes liver sinusoidal endothelial cells defenestration. Cell Death and Disease, 9, p. 1-17.
• Yanık, A. (2017). Sosyal medyada yükselen nefret söyleminin temelleri. Global Media Journal TR Edition, 8(15), s. 364-383.