Kısa Dalga Savaştan Soğuk Savaşa, Uluslararası Radyo Yayıncılığı

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 9, 146 - 161, 23.01.2020

Cenk Demirkıran

Öz

Radyonun icadının ardından düzenli radyo yayınlarının ortaya çıktığı 20’li yılların sonuna doğru uluslararası radyo yayıncılığı da başlamıştır. İlk düzenli uluslararası yayınlar sömürgeci devletlerin yurt dışında yaşayan yurttaşlarına ve sömürgelerine yönelikti.

Uluslararası radyo yayıncılığı 30’lu yıllarda kısa dalga savaşına dönüşmüştür. Bu dönem radyo, uluslararası bağlamda ideolojik ve diplomatik bir araç hâline gelmiştir. Kısa Dalga Savaş, İkinci Dünya Savaşı’nda sınır ötesine yapılan korsan radyoculuğu da kapsayarak genişlemiştir. İkinci Dünya Savaşı sonrasında oluşan iki kutuplu dünya soğuk savaş dönemini başlatmıştır. Uluslararası radyo yayıncılığı bu kez soğuk savaşın bir aracı olmuştur. Uluslararası siyasetin Doğu ve Batı blokları olarak keskinleştiği bu dönemde her iki blok da uluslararası radyoları aracılığıyla propaganda yayınları yapmıştır. Sovyetler Birliği’nin dağılması ve Demirperde ülkelerindeki rejim değişikliğiyle uluslararası radyo yayınları yeni bir döneme daha girmiştir. Bu çalışmada uluslararası radyo yayıncılığı, soğuk savaş döneminin sonuna kadar ana hatlarıyla ele alınmaya çalışılmıştır. Bu amaçla literatür taraması yapılmış, uluslararası radyo yayıncılığının tarihsel süreçteki rolü incelenmiştir. Sonuç olarak uluslararası radyo yayıncılığının devletler tarafından ideolojik ve diplomatik bir araç olarak kullanıldığı, günümüzde teknolojisi değişse de benzer nedenlerle hâlâ devam ettiği ortaya konulmuştur. Ayrıca kısa dalgayı dijital yayıncılıkla birleştirerek günlük yaşama entegre etmeye çalışan yeni sisteme de değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kısa Dalga Savaş, Uluslararası Radyo, Soğuk Savaş

From Short Wave War to Cold War, Transnational Radio Broadcasting

Öz

After the invention of the radio, transnational radio broadcasting started in the late 20’s that regular radio broadcasts emerged. First regular transnational broadcasts were intended to expats and colonies.

Transnational radio broadcasting turned into Short Wave War in 30s. During this period, radio became an ideological and diplomatic instrument in the international context. The Short Wave War expanded during the Second World War, including pirate radio broadcasting across the border. The bipolar World, formed after the Second World War started the Cold War period. This time, transnational radio broadcasting has become an instrument of the Cold War. In this period when international politics became sharp as the East and West blocs, both blocs made propaganda broadcasts through their transnational radios. With the dissolution of the Soviet Union and the regime change in the Iron Curtain countries, transnational radio broadcasts entered a new era. In this study, transnational radio broadcasting has been tried to be outlined until the end of the Cold War period. For this purpose, literature was searched and the role of transnational radio broadcasting in historical process was examined. As a result, it has been shown that transnational radio broadcasting is used as an ideological and diplomatic tool by the states and it is still continuing for similar reasons even though its technology changes today. In addition, the new system that tries to integrate shortwave with digital broadcasting into daily life is also mentioned.

Anahtar Kelimeler

Short Wave War, Transnational Radio, Cold War

Kaynakça

• About Usb. https://pressroom.rferl.org/about-us (Erişim Tarihi: 20.10.2019).
• Berg, S. J. (2008). Broadcasting On The Short Waves 1945 To Today. Jefferson, North Carolina. London: McFarland Company&Inc., Publishers.
• Binder, D. (1994, 28 Ağutos). “Ideas &Trends; Shortwave Radio: More Preachers, Less Propaganda”, https://www.nytimes.com/1994/08/28/weekinreview/ideas-trends-shortwave-radio-more-preachers-less-propaganda.html, (Erişim Tarihi: 03.11.2019).
• Browne, R. D. (1982). International Radio Broadcasting. New York: Traeger Publishers.
• BBC New. (2010, 18 Haziran). “De Gaulle’ün BBC’deki Konuşması Yetmiş Yaşında”, https://www.bbc.com/turkce/haberler/2010/06/100618_de_gaulle_bbc, (Erişim Tarihi: 26.10.2019).
• Graves, N. H. (1941). War On The Short Wave. New York: The Foreign Policy Association.
• History. https://pressroom.rferl.org/history, (Erişim Tarihi: 20.10.2019).
• İnceoğlu Giritli, Yasemin (2010). Uluslararası Medya. İstanbul: Der.
• İyonosfer. http://ionolab.org/index.php?page=ionosphere&language=tr, (Erişim Tarihi: 28.10.2019).
• Jeanneney, J. N. (1998). Başlangıcından Günümüze Medya Tarihi. Esra Atuk (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
• Kern, S. (2011). Kablosuz Dünya. David Crowley & Paul Heyer (Ed.). İletişim Tarihi içinde (s.189-194). Berkay Ersöz (Çev.). Ankara: Siyasal.
• McLuhan, M. (2011). Radyoyu Anlamak. David Crowley & Paul Heyer (Ed.). İletişim Tarihi içinde (s. 349-357). Berkay Ersöz (Çev.). Ankara: Siyasal.
• RFE/RL Returns To Bulgaria, (2019, 21 Ocak). https://pressroom.rferl.org/a/rferl-returns-to-bulgaria/29722317.html, (Erişim Tarihi: 20.10.2019).
• Romania Wakes Up To RFE/RL. (2019, 14 Ocak). https://pressroom.rferl.org/a/romania-wakes-up-to-rferl/29708938.html, (Erişim Tarihi: 20.10.2019).
• Trinkner, B. (2014). Bolshevik voices: radio broadcasting in the Soviet Union, 1917-1991. Theses and Dissertations. 545. https://rdw.rowan.edu/etd/545, (Erişim Tarihi: 05.11.2019).
• Türkiye’nin Sesi Radyosu. “1937’den Günümüze Türkiye’nin Sesi Radyosu”, http://www.turkiyeninsesiradyosu.com/?r=site/content&id=32 (Erişim Tarihi: 18.10.2019).
• Wasburn, P. C. (1985). International Radio Broadcasting: Some Considerations For Political Sociology. Journal of Political and Military Sociology, Vol. 13 (Spring), 33-51.