Global Climate Issues and Virtual Reality Narratives: an Assessment on 360 Degree Documentary Movies

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 17, 174 - 199, 31.01.2023

Ümmühan Molo , Seher Şeylan

https://doi.org/10.37679/trta.1207395

Cited By: 2

Öz

The global climate problem is one of the most fundamental problems of our age. This problem, which manifests itself with a different environmental disaster every day, points to effects that are difficult to return, and this situation characterizes our age as the “Anthropocene Age”. The Anthropocene Era also means the end of the “Holocene” age, which made the earth possible for life. Although taking significant steps on the subject does not end today's climate problems, it is extremely important in making the future livable. Steps such as providing information and raising awareness are important at this point, and thus, it tries to draw attention to the subject by taking the role of communication tools and technological innovations. Virtual reality, which is a current technological concept, and cinema, which is a communication tool, create a new unity in conveying climate problems. In this direction, the study deals with how environmental disasters caused by climate change find their place in 360 degree VR (Virtual Reality) docu- mentary productions. The main purpose of the study is to reveal what kind of role the expe- rience-oriented VR technology plays in raising awareness on the subject and how it cooperates with documentary productions. For this purpose, the series consisting of four documentaries named This is Climate Change (Danfung Dennis & Eric Strauss, 2018), shot with 360-degree VR technique, is analyzed by descriptive analysis method. As a result of the examination, it is seen that the feeling of being there created by the documentary film and VR technology in the audience has the effects of embodying, embracing and witnessing. This narrative form, in which the distance between the audience and the film disappears, creates a new language and conveys environmental disasters caused by climate problems with the features of “at that moment” and “being there” 

Anahtar Kelimeler

Virtual Reality, 360 Degree Film, Documentary, Embodiment, Climate Issues

Küresel İklim Sorunları ve Sanal Gerçeklik Anlatıları: 360 Derece Belgesel Filmler Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Küresel iklim sorunu çağımızın en temel sorunlarından biridir. Her geçen gün farklı bir çevresel felaketle kendisini gösteren bu sorun, geri dönüşü zor etkilere işaret etmekte ve bu durum çağımızı “Antroposen Çağı” olarak nitelemektedir. Antroposen Çağı, yeryüzünü yaşama olanaklı kılan “Holosen” çağının sona erişi anlamına da gelmektedir. Konuya ilişkin kayda değer adımlar atmak bugünün iklim sorunlarını sona erdirmese de geleceği yaşanabilir kılma noktasında son derece önemlidir. Bilgi verme, farkındalık yaratma gibi adımlar gelinen noktada önem taşımakta ve böylece, iletişim araçları ile teknolojik yenilikler aracı rolü üstlenerek konuya dikkat çekmeye çalışmaktadır. Güncel bir teknolojik kavram olan sanal gerçeklik ve bir iletişim aracı olan sinema, iklim sorunlarını aktarmada yeni bir birliktelik yaratmaktadır. Bu doğrultuda çalışmada, iklim değişiminden kaynaklı çevresel felaketlerin 360 derece SG (Sanal Gerçeklik) belgesel yapımlarında kendisine nasıl yer bulduğunu konu edinmektedir. Deneyim odaklı SG teknolojisinin, konuya dair farkındalık kazandırmada ne tür bir rol üstlendiği ve belgesel yapımlarla nasıl bir birliktelik kurduğunu ortaya koymak çalışmanın temel amacıdır. Bu amaç doğrultusunda 360 derece SG tekniğiyle çekilmiş This is Climate Change (Danfung Dennis ve Eric Strauss, 2018) isimli dört belgeselden oluşan seri, betimsel analiz yöntemiyle incelenmektedir. İnceleme sonucunda belgesel film ile sanal gerçeklik teknolojisinin seyircide meydana getirdiği orada olma hissinin, “bedenleşme”, “sarmalanma” ve “tanık olma” etkileri ortaya koyduğu görülmektedir. Seyirci ile film arasındaki mesafenin ortadan kalktığı bu anlatı biçimi, yeni bir dil yaratmakta ve iklim sorunlarından kaynaklı çevresel felaketleri “o an” ve “orada olma” özellikleriyle aktarmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Sanal Gerçeklik, 360 Derece Film, Belgesel, Bedenselleşme, İklim Sorunu, Virtual Reality, 360 Degree Film, Documentary, Embodiment, Climate Issues

Kaynakça

• Ağın, B. (2020). Post-Hümanizm, Kavram, Kuram, Bilimkurgu. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Altun, A. ve Çelikcan, P. (2017). Belgesel Sinema Aracılığıyla Kadın Emeğinin Görünür Kılınması: Külkedisi Değiliz! Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, (26),179-201.
• Ahn, S. J., Bailenson, J. N., & Park, D. (2014). Short and Long Term Effects of Embodied Experiences in Immersive Virtual Environments on Environmental Locus of Control and Behavior. Computers in Human Behavior, (39), 235-245. https:// doi.org/10.1016/j.chb.2014.07.025
• Arda, Ö. (2019). Doğanın Temsili ve Döngüsüne Bakış Bağlamında Belgesel Film: Honeyland ve Kamilet Üzerine Bir İnceleme. Social Sciences, 14(6), 2863-2884.
• Ardenne, P. (2019). Ecological Art-Ongoing, Reality, Becoming. Reiss J. (Ed.). Theory and practice in the anthropocene. United States: Vernon Press, 51-64.
• Aydın, A. (2020). Merleau-Ponty’nin Bedenlenme Fenomenolojisi Bilinç ve Beden Bütünlüğü. Kilikya Felsefe Dergisi, (1), 77-90.
• Balkan, G. (2019). Gerçeklik’ten Dolaysız Sanal Gerçeklik Algısı’na Geçiş Üzerine Bir Deneme. The Journal of Social Sciences, 36(36), 386–399. https://doi. org/10.16990/SOBIDER.4917
• Baltacı, A. (2019). Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Bang, E., & Yildirim, C. (2018, July). Virtually Empathetic?: Examining the Effects of Virtual Reality Storytelling on Empathy. In International Conference on Virtual, Augmented and Mixed Reality. Springer, Cham, 290-298.
• Bendell, J. (2018). Deep Adaptation: A Map for Navigating Climate Tragedy. Iflas, Occasional Paper 2. https://www.lifeworth.com/deepadaptation.pdf
• Berg, B. L., ve Lune, H. (2019). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (A. Arı, Çev.). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Bilgi, L. (2020). Ölü Ozanlar Derneği Bağlamında Sinema ve Özgürlük. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, 28(28), 107-114. Burbules, N.C. 2004. Rethinking the Virtual. Computing in Education: Theory & Practice 7 (1), 89–107.
• Castree, N., Adams, W. M., Barry, J., Brockington, D., Büscher, B., Corbera, E., ... & Wynne, B. (2014). Changing the Intellectual Climate. Nature Climate Change, 4(9), 763-768.
• Chakrabarty, D. (2009). The Climate of History: Four Theses. Critical Inquiry, 35(2), 197- 222.
• Crutzen P. & Wacklawek, S. (2014). Atmospheric Chemistry and Climate in the Anthropocene. Chem Didact Ecol Metrol, 19 (1-2), 9-28. https://doi.org/10.1515/ cdem-2014-0001
• Çakıroğlu, E. (2022). Antroposen Çağında Ekolojik Sanat: David Buckland, Terike Haapoja ve Mel Chin’in Ekolojik Sanat Projeleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23 (1), 24-39. Doi: 10.17494/ogusbd.985661
• Dağdelen, C. (2021). Post-Hümanizm, Transhümanizm Hareketi’nden Posthümanizm’e. Konya: Tılsım Yayınevi.
• Denson, S. ve Leyda, J. (2021). Post-Sinema: 21. Yüzyıl Sinemasının Kuramsallaştırılması. (P. Fontini, Çev.). İstanbul: NotaBene Yayınları.
• Edelman, G. M. (2005). Wider Than the Sky: A Revolutionary View of Consciousness. London: Penguin.
• Ferro, M. (1995). Sinema ve Tarih (T. Ilgaz ve H. Tufan, Çev.). İstanbul: Kesit Yayıncılık.
• Frumkin, H., Hess, J., Luber, G., Malilay, J., & McGeehin, M. (2008). Climate Change: The Public Health Response. American Journal of Public Health, 98(3), 435-445
• Giddens, A. (2010). Modernite ve Bireysel-Kimlik: Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum (Çev. Ümit Tatlıcan). İstanbul: Say Yayınları
• Glynne, A. (2011). Belgeseller. (Z. Mertoğlu ve N. I. Çeper. Çev.). İstanbul: Kalkedon Yayınları
• Graham, E. (2021). Sekülerötesi İmgelemde İnsanötesinin Tezahürü, Posthümanizm içinde. Sayı 7. Pasajlar Sosyal Bilimler Dergisi, 49-71
• Hardt, J. N. (2018). Security Studies and the Discourse on the Anthropocene: Shortcomings, Châllenges and Opportunities. The Anthropocene Debate and Political Science, 85-102
• Hargrove, A., Sommer, J. M., & Jones, J. J. (2020). Virtual Reality and Embodied Experience Induce Similar Levels of Empathy Change: Experimental Evidence. Computers in Human Behavior Reports, 2, 100038.
• James, W. (1890). The Principles of Psychology. New York, NY: Holt.
• Jerald, J. (2016). The VR Book: Human-Centered Design for Virtual Reality. Computing Machinery and Morgan & Claypool Publishers.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• Kurtoğlu, R. (2013). Küresel Hegemonya Savaşları İklim Su Gıda. İstanbul: Karma Kitaplar.
• Lewis, S. L., ve Maslin, M. A. (2015). Defining the Anthropocene. Nature, 519(7542), 171- 180.
• Low-Beer, A. (1989). Empathy and History. Teaching History, (55), 8-12.
• Matamala-Gomez, M., Donegan, T., Bottiroli, S., Sandrini, G., Sanchez-Vives, M. V., & Tassorelli, C. (2019). Immersive Virtual Reality and Virtual Embodiment for Pain Relief. Frontiers in Human Neuroscience, 13 (279). Doi: 10.3389/fnhum. 2019.00279
• Mauser, W. (2006). Global Change Research in the Anthropocene: Introductory Remarks. In Earth System Science in the Anthropocene. Springer, Berlin, Heidelberg, 3-4.
• Nakamura, L. (2020). Feeling Good About Feeling Bad: Virtuous Virtual Reality and the Automation of Racial Empathy. Journal of Visual Culture, 19(1), 47-64. https:// doi.org/10.1177/1470412920906259.
• Neuman, W.L. (2010). Toplumsal Araştırma Yöntemleri I. (S. Özge, Çev.). İstanbul: Yayınodası Nielsen, L. T., Møller, M. B., Hartmeyer, S. D., Ljung, T. C., Nilsson, N. C., Nordahl, R., & Serafin, S. (2016). Missing the Point: An Exploration of How to Guide Users Attention During Cinematic Virtual Reality. In Proceedings of the 22nd ACM Conference on Virtual Reality Software and Technology, 229-232.
• Nunes, T. A., & Lee, H. (2019). Humanitarian Documentary: A Comparison Study between VR and Non-VR Productions. Journal of Multimedia Information System, 6(4), 309-316. https://doi.org/10.33851/jmis.2019.6.4.309
• Oğuzcan, D. (2016). Bağımsız Türk Sinemasında Derin Ekoloji Felsefesi: Koca Dünya Filmi Üzerine Bir İnceleme. SineFilozofi, Özel Sayı (2), 164-182.
• Özkantar, M.Ö. (2021) Türk ve Amerikan Sinemalarında Milliyetçi Söylem ve İdeolojinin Karşılaştırmalı Analizi: Kara Murat ve Rambo Filmlerine Dair Bir İnceleme. Anadolu 8. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, Diyarbakır.
• Pembecioğlu, N. (2005). Başlarken: Neden Belgesel Film. (N. Pembecioğlu, Ed.), Belgesel Film Üstüne Yazılar içinde, Babil Yayıncılık. 1-10.
• Popat, S. (2016). Missing in Action: Embodied Experience and Virtual Reality. Theatre Journal,68(3). 357-378.
• Rabiger, M. (2020). Bir Belgeseli Gerçekleştirmek (Ç. Asatekin ve F. Şahin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Robins, K. (2013). Görmenin Kültür ve Politikası. (N. Türkoğlu, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Russell, W. B. (2012). Teaching with Film: A Research Study of Secondary Social Studies Teachers Use of Film. Journal of Social Studies Education Research, 3(1), 1-14.
• Sanchez-Vives, M. V., & Slater, M. (2005). From Presence to Consciousness Through Virtual Reality. Nature Reviews Neuroscience, 6(4), 332-339.
• Sarıöz Gökten, Y., Koçak, E. & Gökten, K. (2022). Antroposen Krizini Aşmak: Co2 Emisyonunu Etkileyen Değişkenler Üzerine Bir Panel Veri Analizi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (26), 1013-1035. Shilling, C., & Mellor, P. A. (2007). Cultures of Embodied Experience: Technology, Religion and Body Pedagogics. The Sociological Review, 55(3), 531-549.
• Shin, D. H. (2017). The Role of Affordance in The Experience of Virtual Reality Learning: Technological and Affective Affordances in Virtual Reality. Telematics and Informatics, 34(8), 1826-1836. https://doi.org/10.1016/j.tele.2017.05.013
• Shin, D. (2018). Empathy and Embodied Experience in Virtual Environment: To What Extent Can Virtual Reality Stimulate Empathy and Embodied Experience? Computers in Human Behavior, 64-73.
• Shin, D. (2018). Empathy and Embodied Experience in Virtual Environment: To What Extent Can Virtual Reality Stimulate Empathy and Embodied Experience?. Computers in Human Behavior, (78), 64-73.
• Sümer, Ö., Akin, A. L. A. K., & Tekin, A. (2020). Antropojen ve Antroposen Kavramlarının Tarihsel Gelişimine Yerbilimsel Bir Bakış. Türkiye Jeoloji Bülteni, 63(1), 1-20.
• Şiray, B. (2022). Maddi Olmayanın Sürükleyici Deneyimi. ARTS: Artuklu Sanat ve Beşeri Bilimler Dergisi, (8), 266-277.
• Taburoğlu, Ö. (2021). İnsanötesi Manzarada Distopik Meyiller, Posthümanizm içinde. Pasajlar Sosyal Bilimler Dergisi, 99-109.
• Uğur, A. (2021). Antroposen: İklim Krizi mi Yoksa Uygarlık Krizi mi?. Reflektif Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 557-579.
• Ünal, B. (2019). Antroposen ve Yeni Dünya Tasarıları. Fine Arts, 14(3), 186-199.
• Van Kerrebroeck, H., Brengman, M., & Willems, K. (2017). Escaping the Crowd: An Experimental Study on the Impact of a Virtual Reality Experience in a Shopping Mall. Computers in Human Behavior, (77), 437-450.
• Wiederhold, B. K. (2020). Embodiment Empowers Empathy in Virtual Reality. CyberpsychoÜmmühan logy, Behavior, and Social Networking, 23(11), 725-726.
• Yaslıkaya, R. (2015). Ekolojik Paradigmada Bir Kavşak: Çevreci Sinema. International Journal Of Science Culture And Sport, 3(11), 410–428.
• Yazgünoğlu, K. (2021). Öte-İnsan Bedenleri: Nesneler, Ekolojiler ve Moleküller, Posthümanizm içinde. 3(7). Pasajlar Sosyal Bilimler Dergisi, 113-128.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.