Modern Azerbaycan Gazeteciliği: 1991'den Günümüze

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 21, 514 - 531, 31.05.2024

Khumar Jafarova Funda Erzurum

https://doi.org/10.37679/trta.1465289

Öz

Azerbaycan medya tarihi 22 Temmuz 1875’te “Ekinçi” gazetesiyle başlamıştır. O günden bugüne Azerbaycan medyası çeşitli gelişim süreçleri ve zorluklarla karşı karşıya kalmıştır. Yazılı kaynaklarda Azerbaycan medya tarihinin erken ve sonraki dönemlerine ait belli bilgilere ulaşmak mümkündür. Ancak Azerbaycan'ın 1991 yılındaki bağımsızlığından önceki son yıllarda ve bağımsızlık dönemindeki medya tarihiyle ilgili yazılı kaynaklar yok denecek kadar sınırlıdır. Bu makalenin amacı, Azerbaycan'ın son 30 yıllık medya tarihi ile ilgili kaynak eksikliğinin giderilmesine katkıda bulunmaktır. Bu sebeple çalışmada yüz yüze görüşme tekniğinden faydalanılmış olup örneklem olarak belirlenen meslek profesyonellerine yarı yapılandırılmış teknikle sorular yöneltilerek sözlü tarih çalışması gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda medyanın bağımsızlık mücadelesindeki rolünün göz ardı edilemeyecek kadar önemli olduğu, sansürün kaldırılmasının medyanın durumuna olumlu bir etkisi olmadığı aksine olumsuz sonuçlara neden olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca Azerbaycan medyasının yeni bilgi teknolojilerine alışma sürecinin sancılı olduğu, dijitalleşme sonucunda eğlenceli içeriklerin ön plana çıktığı sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Azerbeycan Medyası, Bağımsızlık Sonrası, Sözlü Tarih, Derinlemesine Görüşme, Sansürün Kaldırılması

Azerbaijan Media History: From Past to Present

Öz

Azerbaijani media has encountered various development processes and challengess. It is possible to access certain information about the early and following periods of Azerbaijani media history in written sourcess. However, written sources about the media history of Azerbaijan in the last years before its sovereignty in 1991 and during the sovereignty period are almost non-existent. The aim of this article is to contribute to eliminating the lack of resources regarding the media history of Azerbaijan over the last 30 yearss. For this reason, face-to-face interview technique was used in the study, and an oral history study was carried out by asking questions with a semi-structured technique to the professionals determined as a sample. In the consequences of the research, it was revealed that the role of the media in the struggle for sovereignty was too important to be ignored, and that the taking away of censorship did not have a positive effect on the situation of the media, on the contrary, it caused negative consequencess. It has also been concluded that the Azerbaijani media's adaptation process to new information technologies was painful, and as a result of digitalization, entertaining content comes to the fore.

Anahtar Kelimeler

Azerbaijani Media, Post Sovereignty, Oral History, Depth İnterview, Taking Away of Censorship

Kaynakça

• Aşırlı, A. (2010). Azerbaycan Basın Tarihi. 2. Bölüm.
• Aşırlı, A. (2023). Azerbaycan Medya Tarihi. Bakü.
• Aydın, N. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri: Etnoloji. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi. Volume: 2 Issue.
• Bağırzade, N. (2018). Bağımsızlık Sonrası Azerbaycan’da Yazılı Basının Tarihsel Gelişim Süreci. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi.
• Bayramoğlu, A. (1997). Şamahı’da Maarif ve Aydınlanma. Bakü: Maarif Yayınevi.
• Çokluk, Ö., Yılmaz, K. ve Oğuz, E. (2011). Nitel Bir Görüşme Yöntemi: Odak Grup Görüşmesi. Kuramsal Eğitimbilim, 4 (1): 95-107.
• Emharov, M. (2009). XX. Yüzyıl Azerbaycan Ulusal Kurtuluş Hareketi. Bakü: ADPU Yayınları.
• Enserov, V. (2013). Azerbaycan’da Özel Radyo ve Televizyon Yayıncılığı, AJIT-e: Online Academic Journal of Information Tecknology, 4 (11), 71-90.
• Ganiyev, H. (2019). Azerbaycan Tarihi. Bakü: Bilim ve Eğitim.
• Gasımlı, M. (2006). Haydar Aliyev-İstiklale Giden Yol. Bakü: Doğu-Batı.
• Genberli, R. (2001). Azerbaycan’da Bitmeyen Geçiş Süreci ve Medya Çıkmazı. Avrasya Dosyası Üç Aylık İlişkiler ve Statejik Araştırmalar Dergisi, 7(1):197-220.
• Görsel-İşitsel Konsey. (2023). Sorguya Cevap.
• Halidoğlu, Ss. (2018). Birinci Dünya Savaşı Yıllarında Azerbaycan Basını. Bakü: Kanun.
• Hüseynov, A. (1973). Azerbaycan Basının Maddi-Teknik Bazasının Yaranması ve Gelişimi Tarihinden. 1920-1941’li Yıllar. Bakü: ADU’nun Elmi Eserleri. Sayı 3.
• Hüseynov, E. (2005). Azerbaycan Basınında Haber Kaynakları. Ankara. Yüksek Lisans Tezi.
• İsgenderli, Ss. (2007). Televizyon ve Radyonun Hukuki Düzenlenmesi, TV Plyus Dergisi. Sayı 6.
• İsmayılov; Hudiyev. (2020). Ali Bey Hüseynzade'nin Mirasına İlişkin Belge Akışının Gelişimi ve Bunun Bilgi Kaynaklarına Yansıması. Bakü Üniversitesi Haberleri. Sayı 2.
• Kasımov, R. (2018). Azerbaycan Halk Cumhuriyeti-Osmanlı İlişkileri. Bakü: Mütercim.
• Memmedov, V. (1977). Gazete Ekinçi. Bakü: Azerbaycan Devlet Yayınevi.
• Musayeva, Z. (2000). Kitle İletişim Araçları ve İnsan Hakları, İnsan Hakları Serisi–XV, Bakü: İnam Plüralizm Merkezi Yayınları
• Orucov, A. (2006). Azerbaycan Dilinin Açıklayıcı Sözlüğü. 2. Cilt. Bakü: Doğu-Batı.
• Pirizade, N. (2019). On Dokuzuncu Yüzyıldan Günümüze Azerbaycan Basını: Öncüller, Ardıllar ve Önemli Dönüm Noktaları, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi.
• Selimov, H. (1999). AHC Daha Kendi Geleceyi Karşısındadır. Azatlık Gazetesi 31: 8.
• Sencer, M; Sencer, Y. (1978). Toplumsal Araştırmalarda Yöntembilim. Ankara: Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü.
• Şahverdiyev, A. (2006). Azerbaycan Basın Tarihi. Bakü: Tehsil.
• Veliyev, Ş. (2012). Yaddaş Sayfaları. Bakü: Bilim ve Eğitim.
• Veliyev, T. (2014). 20. Yüzyıl Azerbaycan Tarihi. 2. cilt. Bakü: Apostroff.