Türkiye’de Dini Yayıncılık Tarihi ve Eğitim Bağlamında Diyanet TV Gençlik Programları

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 21, 488 - 513, 31.05.2024

Gülşen Sayın

https://doi.org/10.37679/trta.1468161

Öz

Medyanın, kimlik ve kişilik oluşumuna etkisi, medyanın sunum biçimleri ve içeriği üzerindeki tartışmaları da beraberinde getirmektedir. Dinî yayıncılık bu etkileşim süreçlerinde daha belirgin bir yol çizmektedir. Dinî yayıncılık, dinî toplulukları bilgilendirmenin yanı sıra, dinî bilgiye erişimi artırarak dinî hoşgörüyü teşvik etme ve dinî birlik ve beraberliği güçlendirme potansiyeline sahip olduğu gibi ayrıştırıcı bir yaklaşım potansiyeline de sahiptir. Bu yönüyle dinî yayıncılığın etkili olabilmesi için doğru bilgiyi aktarırken tarafsızlık, açıklık ve saygı gibi prensiplere bağlı kalması önemlidir. Dinî bilginin medyadaki varoluş sürecinde dinî bilgi, medyanın kuralları ekseninde şekillenmek durumundadır. Dinî bilginin belirli bir kitleye dönük sunumu göz önünde bulundurulduğunda ise bu şekilleniş daha farklı bir boyuta ve en az iki yönüyle ele alınmaya muhtaçtır; dinî bilginin doğru kaynaklara dayanması ve hitap ettiği kitleye uygun bir sunum ile şekillenmesidir. Gençlerin dinî bilgi kazanımlarına yönelik pedagojik temeller sürece dahil olduğunda dinî bilginin günün şartlarına uygun bir cazibede sunum şekillerine ihtiyacın olduğunu belirtmek gerekir. Bu çalışmada Türkiye’de dinî yayıncılığın gelişimi ve Diyanet TV’nin kuruluşu ele alınmıştır. Tarihsel süreç ile ilgili betimsel bir yaklaşımla genel durum ortaya konulmuştur. Akabinde Diyanet TV’de gençleri hedef alarak yayınlanan programlar incelenmiştir. Buna göre; Diyanet TV arşivinde ve güncel program akışında gençlere yönelik toplamda 10 program yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Dini Yayıncılık, Televizyon, Diyanet TV, Gençlik Programları.

Teşekkür

Alana katkınız ve emeğinizden dolayı sizlere teşekkür ederim

History of Religious Broadcasting in Turkey and Diyanet TV Youth Programmes in the Context of Education

Öz

The influence of the media on identity and personality formation brings along debates on the forms of presentation and content of the media. Religious broadcasting draws a more distinct
path in these interaction processess. In addition to informing religious communities, religious broadcasting has the potential to promote religious tolerance and strengthen religious unity and solidarity by increasing access to religious knowledge, but it also has the potential for a divisive approach. In this respect, in order for religious broadcasting to be effective, it is important that it adheres to principles such as impartiality, openness and respect while conveying accurate information. In the process of existence of religious knowledge in the media, religious knowledge has to be shaped on the axis of the rules of the media. Considering the presentation of religious knowledge to a certain audience, this shaping needs to be addressed in a different dimension and at least two aspects; religious knowledge should be based on accurate sources and shaped with a presentation suitable for the audience it addressess. When the pedagogical foundations for the acquisition of religious knowledge by young people are included in the process, it should be noted that there is a need for the presentation of religious knowledge in an attractive way suitable for the conditions of the day. This study focuses on the development of religious broadcasting in Turkey and the establishment of Diyanet TV. The general situation was revealed with a descriptive approach about the historical process. Subsequently, the programmes broadcast on Diyanet TV targeting young people were examined. Accordingly, there are a total of 10 programmes for young people in the archive and current programme flow of Diyanet TV.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Religious Broadcasting, Television, Diyanet TV, Youth Programmes.

Kaynakça

• Akkaya, M. A. (2021). Bilgi Kaynağı ve Bilgiye Erişim Aracı Olarak İnternet Algısı: Kuşaklararası Yaklaşım Farklılığının Karşılaştırılması. Bilgi Yönetimi. https://doi.org/10.33721/by.947918
• Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. Prentice Hall.
• Çuhadar, M. (2019). Türkiye’de Kamu Hizmeti Yayıncılığı Açısından Dinî Temalı TV Programları ve Diyanet TV Program Türleri Üzerine Bir İnceleme. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 2(2), 237-266.
• DİB. (2014). Türkiye’de Dinî Hayat Araştırması.
• Dill, K. E. (2009a). Media Psychology. İçinde How Fantasy Becomes Reality: Seeing Through Media İnfluence (ss. 3-58).
• Dill, K. E. (2009b). The Social Psychology of Media Influence. İçinde How Fantasy Becomes Reality: Seeing Through Media İnfluence (ss. 141-220).
• Diyanet İşleri Başkanlığı. (2018a, Nisan 16). İlkeler ve Hedefler [Kurum]. diyanet.gov.tr. https://dinîyayinlar.diyanet.gov.tr/sayfa/51/ilkeler-ve-hedefler
• Diyanet İşleri Başkanlığı. (2018b, Ağustos 7). Televizyonumuz Yayın Hayatını Diyanet TV Olarak Sürdürecek. https://diyanet.tv/televizyonumuz-yayin-hayatini-diyanet-tv-olarak-surdurecek
• Diyanet İşleri Başkanlığı. (2024a). Dinî Yayınlar Genel Müdürlüğü Tarihçe. https://www2.diyanet.gov.tr/DinîYay%C4%B1nlarGenelMudurlugu/Sayfalar/
• Diyanet İşleri Başkanlığı. (2024b, Nisan 13). Arşiv [Kurum]. Diyanet TV. http://diyanet.tv/arsivD%C4%B1n%C4%B1Yay%C4%B1nlarTar%C4%B1hce.aspx
• Doğan, İ. (2021). Genç Yetişkinlerin Televizyondaki Dinî Programlara Yönelik Tutumları ve Güven Düzeylerinin Belirlenmesi: Ampirik Bir Araştırma. Erciyes İletişim Dergisi, 8(1), 277-293. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.800096
• Gençlerin Medya Kullanımı ve Dijital Okuryazarlık Araştırması. (2022). RTÜK. https://www.rtuk.gov.tr/Media/FM/Kamuoyu/genclerin_medya_kullanimi_ve_dijital_okuryazarlik_arastirmasi_.pdf
• Günaydın, F. (2021). Türkiye’de Televizyonun Aile Değerleri Üzerine Etkisi (Ordu Örneği) [Doktora Tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı.
• Hayta, N. (2019). Medya ve Din İlişkisi Bağlamında Türkiye’de Dinî Yayıncılık: “Prof. Dr. Nihat Hatipoğlu ile Dosta Doğru” Programı Örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı.
• İnanç Dünyası Jenerik Müzik (TRT Nostalji). (t.y.). Geliş tarihi 09 Nisan 2024, gönderen https://www.youtube.com/watch?v=qobeQr_3a7E
• Kaya, E. (2019). Türk Halk Dindarlığının Diyanet Medyasına Yansımaları. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 2(2), 267-286.
• Kocadaş, B. (2006). Kültür ve Medya. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1-8.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri (M. B. Selçuk Beşir Demir, Çev.; 2. bs). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Resmi Gazete. (1931, Kânunîsani). Sinemalar Hakkında. Resmi Gazete. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/1710.pdf
• Santrock, J. W. (2015). Yaşam boyu gelişim: Gelişim psikolojisi : Life-span development (Yüksel Galip, Ed.). Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.
• Sayın, G. (2021). Din Dersleri Öğretmenlerinin Dinî Bilgi Anlayişlari ve Bunun Din Öğretimine Yansimasi [Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstı̇tüsü.
• Televizyon İzleme Araştırmaları. (2024, Nisan 27). TİAK. http//tiak.com.tr//tablolar
• Televizyon İzleme Eğilimleri Araştırması. (2018). RTÜK. https://www.rtuk.gov.tr/Media/FM/Birimler/Kamuoyu/televizyonizlemeegilimleriarastirmasi2018.pdf
• Televizyon İzleme Ölçümü 2020 Yıllığı. (2021).
• TRT Kurumsal Tarihçe Dünden Bugüne. (t.y.). Geliş tarihi 12 Nisan 2024, gönderen https://www.trt.net.tr/kurumsal/tarihce
• TUİK. (2021, Aralık 22). Çocuklarda Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Cocuklarda-Bilisim-Teknolojileri-Kullanim-Arastirmasi-2021-41132
• VII. Dinî Yayınlar Kongresi—Gençliğe Yönelik Yayıncılık -. (2019). Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Vygotskij, L. Ss. (1978). Mind in Society: The Development of Higher Psychological Processess. Harvard university press.
• Yorulmaz, B. (2015). Sinema ve Din Eğitimi. DEM Yayınları Ensar Neşriyat.
• Zengin, F. (2014). Televizyon Dizilerinde Dinîn Temsili. İçinde M. Çamdereli, B. Önay Doğan, & N. Kocabay Şener (Ed.), Medya ve din (1. basım, ss.73-92). Köprü Kitapları.