Private Security Practice at the Universities From the Perspective of Administrative Law

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 1, 143 - 177, 28.02.2025

Miraç Çelik

Öz

One of the reasons of existence and most fundamental duties of the state is to ensure the public safety. In this context, police force has been an activity undertaken exclusively by the state, for many years. However, with the effects of the liberal thoughts, there has been a significant transformation regarding the functions and duties of the state. Accordingly, with the legal regulations, the way to allow private persons undertake the police force is cleared. Thus, private security became an important actor for ensuring the public safety. Today, university securities are mostly provided by private securities. Along with it's compliance with the constitution and the "non transferability of the police force powers" principle, the power of the private security should be examined in detail. To question the acts of private securities, which may constitute breach of fundamental rights and liberties, in the universities, where even police force can enter in limited situations, is a must that cannot be ignored. Thus, in this study, it is aimed to realize this mentioned questioning, to compare the current situation and practice and to remark the problematic points and propose a solution.

Anahtar Kelimeler

Police power, Devolution of police power, Security services, Private security, University security

İdare Hukuku Perspektifinden Üniversitelerdeki Özel Güvenlik Uygulaması

Öz

Devletin varlık sebeplerinden ve en temel görevlerinden biri kamusal güvenliğin sağlanmasıdır. Kolluk faaliyeti, bu anlamda, uzun yıllar boyunca münhasıran devlet tarafından yürütülen bir faaliyet olma niteliğini korumuştur. Ne var ki, liberal anlayışın da etkisiyle, devletin işlev ve görevlerinde son yıllarda önemli bir dönüşüm yaşanmıştır. Bu doğrultuda, gerçekleştirilen yasal düzenlemelerle, kolluk faaliyetlerinin özel kişilere gördürülmesinin yolu açılmıştır. Özel güvenlik, böylelikle, kamusal güvenliğin sağlanması noktasında önemli bir aktör konumuna getirilmiştir. Günümüzde üniversite güvenliği de büyük ölçüde özel güvenlik eliyle sağlanmaktadır. Bu durumun Anayasa’ya ve “kolluk yetkilerinin devredilmezliği” ilkesine uygunluğu bir yana özel güvenliğin sahip olduğu yetkilerin neler olduğu detaylıca irdelenmelidir. Polisin dahi ancak sınırlı durumlarda girebildiği üniversite kampüslerinde özel güvenlik görevlilerin temel hak ve özgürlüklere müdahale niteliği taşıyan uygulamalarının hukukiliğini sorgulamak göz ardı edilmemesi gereken bir zarurettir. İşte bu çalışma da, özü itibariyle, bahsi geçen sorgulamayı gerçekleştirme; mevcut hukuki durum ile uygulamadaki durumu karşılaştırma ve sorunlu noktalara dikkat çekip çözüm önerisi sunma amacına yönelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kolluk, Kolluk yetkisinin devredilmezliği, Güvenlik hizmetleri, Özel güvenlik, Üniversite güvenliği

Kaynakça

• Akalın HŞ, Türkçe Sözlük (Türk Dil Kurumu Yayınları 2011).
• Aldemir H, Adli-Önleme Arama ve Elkoyma, (Bilge Yayınevi 2012).
• Ayaydın C, ‘5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’ (2004) 2 (Özel Sayı) Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof.Dr. Erden Kuntalp’e Armağan) (Cilt 2) 113-268.
• Aydın M, Arama ve El Koyma (Seçkin Yayınları 2012).
• Bahadır O ve Kıldan İT, ‘Özel Güvenlik Görevlilerinin Zor Kullanma Yetkisi’ (2013) (3) Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi 274-310.
• Bulut Y ve Kara M, ‘Özel Güvenliğin Kuvvet (Zor) Kullanma Yetkisi ve Biber Gazı’, 3. Ulusal Özel Güvenlik Sempozyumu (Bildiriler Kitabı) (Fıstık Basın Yayım Yayınları 2013).
• Çöpoğlu HS, Ceza Muhakemesi Hukukunda Arama ve Elkoyma (Adalet Yayınevi 2023).
• Dalkılıç EE, ‘İdarenin Denetim Yetkisinin Özel Kişilere Devrine Anayasa Mahkemesi’nin Yaklaşımı’ (2013) 2 Ankara Barosu Dergisi 105-123.
• Dönmezer S ve Erman S, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku (Cilt 2) (Der Yayınları 2019).
• Duran L, ‘Anayasa Mahkemesine Göre Türkiye’nin Hukuk Düzeni (II)’ (1986) 19 (2) Amme İdaresi Dergisi 3-28.
• Duran L, Türkiye Yönetiminde Karmaşa (Çağdaş Yayınları 1988).
• Erdağ Aİ, ‘Kolluğun Durdurma ve Kimlik Sorma Yetkisi’ (2010) (4) Ankara Barosu Dergisi 37-60.
• Ergut F, Modern Devlet ve Polis (İletişim Yayınları 2012).
• Geleri A, Önleyici Polislik (Seçkin Yayınları 2003).
• Gleizal JJ, Domenach JG ve Journes C, Batı Demokrasilerinde Polis (Temiz Yayınları 2000).
• Gözler K, İdare Hukuku (Cilt 2) (Ekin Kitabevi 2009).
• Gülcü M, Özel Güvenlik Hukuku (Kardeşler Matbaacılık, 2004).
• Günday M, İdare Hukuku (İmaj Yayınevi 2017).
• Hünler A, ‘İç Güvenlik Hizmetlerinde Özelleştirme ve 5188 Sayılı Kanun’ (Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi 2010).
• Karahanoğulları O, İdare Hukuku (Turhan Kitabevi 2022).
• Karahanoğulları O, İdarenin Hukukla Kavranması: Yasallık ve İdari İşlemler (Yargı Kararlarına Dayalı Bir İnceleme) (Turhan Kitabevi 2012).
• Karahanoğulları O, Kamu Hizmeti (Turhan Kitabevi 2004).
• Kılıç A, ‘Üst ve Eşya Aramasına İlişkin Düzenlemelerin Anayasaya Uygunluğu’ (2023) (56) Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 403-420.
• Kıratlı M, Koruyucu İdari Hizmetler (Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları 1973).
• Kızılyel S, Temel Hak ve Özgürlüklerin Kısıtlanmasında Kamu Güvenliği Ölçütü (Beta Yayınları 2014).
• Kocasakal Ü, ‘Özel Güvenlik Görevlilerinin Silah Kullanma ve Diğer Bazı Zorlayıcı Önlemlere Başvurma Yetkisi’, Yıldızhan Yayla’ya Armağan (Galatasaray Üniversitesi Yayınları 2003).
• Kunter N ve Yenisey F, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku (Arıkan Yayınları 2005).
• Neocleous M, Güvenlik Şiddet ve Savaş (Dipnot Yayınları 2012).
• Oğuzman MK, Seliçi Ö ve Oktay Özdemir S, Eşya Hukuku (Filiz Kitabevi 2021).
• Onar SS, İdare Hukukunun Umumi Esasları (Cilt 3) (İsmail Akgün Matbaası 1966).
• Özay İH, ‘Anayasa: Özgürlükler ve İdari Kolluk Etkinlikleri’ (2002) 18 (1) Anayasa Yargısı Dergisi.
• Özay İH, Günışığında Yönetim (Filiz Kitabevi Yayınları 2017).
• Özbek VÖ, Doğan K ve Bacaksız P, Ceza Muhakemesi Hukuku (Seçkin Yayınları 2023).
• Poggi G, Devlet: Doğası, Gelişimi ve Geleceği (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 2007).
• Sever DÇ, ‘Kamusal Faaliyetlerin Özel Kişilere Gördürülmesi: Özel Güvenlik ve Özel Sağlık’ (Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi 2013).
• Sever DÇ, ‘Kolluk Yetkilerinin Devredilmezliği İlkesi Açısından Özel Güvenlik’, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan (Cilt 3) (Beta Yayıncılık 2011) 3279-3309.
• Toroslu N ve Feyzioğlu M, Ceza Muhakemesi Hukuku (Savaş Yayınları 2013).
• Ünsal F, ‘Özel Güvenliğin Kolluk Hizmetlerindeki Konumu’ (2004) (42) Polis Dergisi.
• Yıldız Akgül Ş, İdari Faaliyetlerin Devri Bağlamında Özel Güvenlik (Adalet Yayınevi 2011).