THE THIRD WAY DISCOURSE IN KADRO JOURNAL

Yıl 2014, Cilt: 182 Sayı: 182, 265 - 294, 01.03.2014

Mehmet Işık Şakir Eşitti

Öz

In a time when search for a new order and politics was intense both in Turkey and the World, the Kadro Journal, which had been published just after the Great Depression of 1929, was an important publication which contributed much to Turkish intellectual life. The Journal, the aim of which was to introduce and emit the Turkish Revolution, had totally 36 issues between 1932-34. In this study, the discourse on “The Third Way”, which was mainly used in the Kadro Journal and had great similarities to 1960s’ “The World System Theory”, “The Third World Socialism” and “The Dependency School”, was analyzed. In the analysis, it was found that the Kadro Journal consisted a strong discourse on “The Third Way” which emphasizes national independence movements in general and specifically Turkish National Independence Movement. The discourse that was established in search for a developmental “third way” has a central discussion about the disagreement between the imperialist nations and the colonial nations in other words “us and they”. The discourse, which expressed a natural contrast between Turkey and the colonial/semi-colonial nations as Turkey, “we”, and the imperialist nations who exploited us for years, “they”, established the contrasts, which could be possible if the colonial nations had first political then economic national independence movements, in such a deep and uncompromising way.

Anahtar Kelimeler

Kadro Journal, Statism, the third way discourse, Turkish Revolution, collonial, Kemalism, revolution

KADRO DERGİSİNDE ÜÇÜNCÜ YOL SÖYLEMİ

Öz

Hem dünyada hem de Türkiye’de yeni düzen ve politika arayışlarının oldukça yoğun olduğu bir dönemde, 1929 Ekonomik Buhranının hemen sonrasında yayımlanmaya başlayan Kadro dergisi, Türk fikir hayatına büyük katkılar sağlayan önemli yayın organlarından birisidir. Türk Devrimi’ni açıklamak ve onun ideolojisini savunmak üzere yayın hayatına başlayan dergi, 1932-1934 yılları arasında toplam 36 sayı olarak yayımlanmıştır. Bu çalışmada, Kadro dergisinde geliştirilen başlıca söylemlerden birisi olan ve 1960'lı yıllarda yaygınlık kazanan “bağımlılık okulu”, “dünya sistemi teorisi”, "üçüncü dünya sosyalizmi" gibi akımlarla büyük benzerlikler taşıyan “Üçüncü Yol” söylemi analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda, Kadro dergisinde genelde milli kurtuluş hareketlerine, özelde ise Türk milli kurtuluş hareketine yaslanan oldukça güçlü bir “üçüncü yol” söyleminin geliştirildiği saptanmıştır. Kalkınmacı bir "üçüncü yol" arayışının sonucu olarak geliştirilen bu söylemde, emperyalist/metropol ülkeler ile müstemleke ülkeler arasında var olduğu ifade edilen çatışma, başka bir ifade ile “biz ve onlar” karşıtlığının, merkezi önemde olduğu ortaya konulmuştur. Türkiye ve Türkiye gibi müstemleke ve yarı müstemleke ülkelerle yani “biz”le; “biz”i yıllardır sömüren emperyalist/metropol ülkeler yani “onlar” arasında doğal bir tezat bulunduğu, bu tezadın ancak sömürge durumundaki ülkelerin, “biz”in, önce siyasi ardından da iktisadi bağımsızlığını kazanmak üzere milli kurtuluş hareketlerine girişmeleri ile mümkün olacağı ifade edilen Kadrocu söylemde, karşıtlıklar oldukça derin ve uzlaşmaz şekilde kurulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kadro Dergisi, Devletçilik, üçüncü yol söylemi, Türk Devrimi, müstemleke, Kemalizm, İnkılâp

Kaynakça

• ALEMDAR, K. (1978). “Basında Kadro Dergisi ve Kadro Hareketi ile İlgili Bazı Düşünceler”, Alpar, C. (der.). Kadro Tıpkı Basım, içinde. Ankara: AİTİA Y., 21-42
• AYDEMİR, Ş.S. (2011). İnkılâp ve Kadro, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Aydemir, Ş.S. (1932). “Bergsonizm yahut Bir Korkunun Felsefi İfadesi”, Kadro Dergisi, S. 11/Kasım, 45-48
• AYDEMİR, Ş.S. (1932a). “Millî Kurtuluş Hareketlerinin Ana Prensipleri”, Kadro Dergisi, S. 8/ Ağustos, 6-12.
• Aydemir, Ş.S. (1932b). “İnkılâp Heyecanı”, Kadro Dergisi, S. 2/ Şubat, 5-8
• AYDEMİR, Ş.S. (1932c). “Kronikler: Kadro ve Elmuhadenet”, Kadro Dergisi, S. 6/Haziran, 46-48
• AYDEMİR, Ş.S. (1932d). “İnkılâp Bitti mi?”, Kadro Dergisi, S. 3/Mart, 5-10
• AYDEMİR, Ş.S. (1933). “Beynelmilel Fikir Hareketleri arasında Türk Nasyonalizmi (3) Türk Nasyonalizmi”, Kadro Dergisi, S. 20/ Ağustos, 4-11
• AYDEMİR, Ş.S. (1934). “Biz Avrupa’nın Hayranı Değil Mirasçısıyız”, Kadro Dergisi, S. 29/ Mayıs, 43-46.
• AYDEMİR, Ş.S. (1934a). “Yeni Devletin İktisadi Fonksiyonları”, Kadro Dergisi, S. 29/Haziran, 5-14
• AYDEMİR, Ş.S. (1934b). “Kadro ve Die Tat”, Kadro Dergisi, S. 6/Haziran, 5-9
• AYDEMİR, Ş.S. (1934c) “Sosyal Milliyetçiliğin Zaferi”, Kadro Dergisi, S.35- 35/Kasım-Aralık, 8-22
• AYDEMİR, Ş.S. (1934d). “Programlı Devletçilik”, Kadro Dergisi, S. 34/Ekim, 5-13
• AYDEMİR, Ş.S. (1934e). “Fransız İhtilalinin Mezarı Başında”, Kadro Dergisi, S. 32/ Ağustos, 5-11
• AYDEMİR, Ş.S. (1934f). “İş Kanunu Yeni Cemiyetin Temel Kanunlarından Biridir”, Kadro Dergisi, S. 29/Mayıs, 5-15.
• BASTOW, S., & MARTİN, J. (2003). Third Way Discourse: European Ideologies in the Twentieth Century. Edinburgh University Press.
• BELGE, B.A. (1932). “Milli Kurtuluş Hareketleri ve Bunların İnkılap Nazariyeleri”, Kadro Dergisi, S. 9/Eylül, 38-42
• BELGE, B.A. (1932a). “İnkılâbımızın Sesi”, Kadro Dergisi, S. 11/Kasım, 33-37
• BELGE, B.A. (1932b). “Makine Medeniyeti”, Kadro Dergisi, S. 7/Temmuz, 26-31
• BELGE, B.A. (1932c). “Çökmekte Olan Cihan Nizamı”, Kadro Dergisi, S. 1/Ocak, 21-27
• BELGE, B.A. (1932d). “Faşizm ve Türk Millî Kurtuluş Hareketi”, Kadro Dergisi, S. 8/Ağustos, 36-39
• Belge, B.A. (1932e). “Cihan Buhranı Bitti mi?”, Kadro Dergisi, S. 10/Ekim, 28-39
• BELGE, B.A. (1933). “Milli Kurtuluş İnkılâbının Cihanşümul Ehemmiyetini Anlayan Anlayana”, Kadro Dergisi, S. 18/Haziran, 37-42
• BELGE, B.A. (1933a). “Milli Kurtuluş Davasını Tarih, Mikado'ya yahut Mussolini'ye Vermemiştir”, Kadro Dergisi, S.24/Aralık, 42-46
• CARETTO, G. (1985) “1930'larda Kemalizm-Faşizm-Komünizm Üzerine Polemikler, I-II”, Tarih ve Toplum, Sayı:17–18.
• ÇETİN, T., & Oğuz, F. (2011). The Political Economy of Regulation in Turkey, New York: Springer.
• DAVİSON, A. & PARLA, T., (2004). Corporatist Ideology in Kemalist Turkey: Progress or Order?, New York: Syracuse University Press.
• Demirci, F. (2006). Kadro Hareketi ve Kadrocular, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 15, 35-53.
• DURSUN, Ç. (2002). İdeoloji ve Özne: Türk İslam Sentezi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ERTAN, T. F. (1994) Kadrocular ve Kadro Hareketi, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Milli Kütüphane Basımevi
• GÜNEŞ, B.S. (2010). Kadro Hareketi: III. Yol Söylemleri; Ulusçu Sol Yaklaşım, Yurt ve Dünya Dergisi, S.1, 33-46.,
• HARRİS, G. (2002). “The Communists and The Kadro Movement Shaping ideology in Ataturk’s Turkey”. İstanbul: The Isis Pres
• İNUĞUR, N. (1992). Türk Basın Tarihi: 1919-1989, İstanbul: Gazeteciler Cemiyeti Y.
• İLHAN, O.A. (2011). Cumhuriyet İdeolojisinin Oluşmasında Kadro Dergisi ve Kadro Hareketinin Rolü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KARAOSMANOĞLU, Y.K. (1932). “Ankara, Moskova, Roma”, Kadro Dergisi, S.10/Ekim, 40-43
• KARAOSMANOĞLU, Y.K. (1932a). “Ankara, Moskova, Roma”, Kadro Dergisi, S.11/Kasım, 38-40
• KARAOSMANOĞLU, Y.K. (1932b). “Ankara, Moskova, Roma”, Kadro Dergisi, S.12/Aralık, 33-35
• KARAÖMERLİOĞLU, M.A. (2001). “Bağımlılık Kuramı, Dünya Sistemi Teorisi ve Osmanlı/ Türkiye Çalışmaları”, Toplum ve Bilim, Sayı: 91.
• KAZANCI, M. (2009). Özgün ve Yerli Bir Hareket Olarak Kadro ve İdeolojisi, Journal of History School, S.3, 41-58
• KURUÇ, B. (1987). Mustafa Kemal Döneminde Ekonomi, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• ÖRMECİ, O. (2011). “The 'Kadro' Movement: an Intellectual Movement in The Early Republican Period (1932-1934)”, International Review of Turkish Studies, 1(1), Spring 2011, 20-37
• ÖZDEMİR, H. (1986). Kalkınmada Bir Strateji Arayışı Yön Hareketi, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• SEZGİN, Ö. (1978). Kadro Hareketi. Alpar, C. (der.). Kadro Tıpkı Basım, içinde. Ankara: AİTİA Y., 11-20
• TEKELİ, İ. ve S. İlkin. (2003). Bir Cumhuriyet Öyküsü, Kadrocuları ve Kadro’yu Anlamak, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Y.
• TEKELİ, İ. ve S. İlkin. (2008). Kadro ve Kadrocuların Öyküsü, T. Bora ve M. Gültekin (ed.). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt8: Sol, içinde. İstanbul: