INCLUDING THE ELDERLY IN THE WORLD OF CHILDREN: "SCHOOL BASED INTERGENERATIONAL SOLIDARITY MODELS"

Yıl 2015, Cilt: 19 Sayı: 1, 275 - 296, 01.02.2015

Filiz Yıldırım

Öz

With the life span extension, in many countries undergoing demographic aging stage, being old has started to be discussed more saliently. Moreover, in relation with the needs of the elderly, many aging related problems such as loneliness, poorness, disability, cronical diseases and care have gained currency more frequently. In some studies conducted in our country, it was shown that economic, social and cultural changes lead to some ruptures in the family unity and consequently, in intergenerational relationships and also that being aged is percieved as problem-focused. It was also mentioned that due to many factors such as the lack of ability to carry out daily activities and look after themselves independently, some negative attitudes develop towards old people in the society. Solution proposals to this problem, which is also considered to result in intergenerational conflicts, remain ineffective. Although contemproray political approaches towards elderliness differ from each other depending on societies, the common and the most important point recognised among them is "intergenerational solidarity". In international level, more effective solution proposals to consolidate intergenerational solidarity have been implemented. Among those take place "school based models", which prescribe especially children/young people's and elderly people's coming together. In this study, how children can come together with old people, their sharing and the knowledge and skills they can obtain from this sharing are discussed in connection with some evidence-based practices conducted in other countries. It can be claimed that implementation of such sample models after being adapted to our culture and education system can make contribution to the formation of a "positive perception" towards old and young generations and consequently, to the "strengthening of intergenerational relationships".

Anahtar Kelimeler

Child, intergenerational solidarity, model, school, elderly.

ÇOCUKLARIN DÜNYASINA YAŞLILARI DAHİL ETMEK: “OKUL TEMELLİ KUŞAKLARARASI DAYANIŞMA MODELLERİ”

Öz

Demografik yaşlanma sürecinden geçen pek çok ülkede yaşam süresinin geçmişe oranla çarpıcı bir biçimde uzaması ile birlikte yaşlılık olgusu daha görünür bir biçimde tartışılmaya başlanmıştır. Ayrıca yaşlıların ihtiyaçlarına bağlı olarak yalnızlık, yoksulluk, engellilik, kronik hastalıklar, bakım gibi daha pek çok açıdan yaşlılığa özgü sorunlar sıklıkla gündeme gelmeye başlamıştır. Ülkemizde yapılan bazı araştırmalarda ekonomik, sosyal ve kültürel değişmelerin ailenin birliği ve dolaylı olarak da kuşaklararası ilişkiler açısından kırılmalara neden olduğu, özellikle yaşlanmanın sorun odaklı algılandığı belirtilmektedir. Hatta günlük yaşam ve kendine bakım aktivitelerinin yaşlılar tarafından bağımsız bir biçimde gerçekleştirilememesi gibi pek çok faktöre bağlı olarak yaşlılara olumsuz tutum geliştirildiği ifade edilmektedir. Kuşaklararası çatışmaya da neden olduğu belirtilen bu soruna ilişkin çözüm önerileri ise yetersiz kalmaktadır. Günümüz politikalarının yaşlılık olgusuna ilişkin yaklaşımı her topluma göre farklı olmakla birlikte hepsinde ortak ve önemli olduğu anlaşılan şey “kuşaklararası dayanışma”dır. Dünyada kuşaklararası dayanışmayı güçlendirmeye yönelik daha etkili çözüm önerileri hayata geçirilmiş durumdadır. Bunlar arasında özellikle çocukların/gençlerin ve yaşlıların biraraya gelmesini sağlayan “Okul temelli dayanışma modelleri” yer almaktadır. Bu çalışmada çocukların yaşlı kuşak ile nasıl biraraya gelebilecekleri, karşılıklı paylaşımları ve bu paylaşımlardan kazanabilecekleri bilgi ve beceriler dünyada uygulanan bazı kanıt temelli uygulamalar üzerinden tartışılmaktadır. Bu örnek modellerin kültürümüze ve eğitim sistemimize uyarlanarak uygulanmasının, ülkemizde yaşlı ve genç kuşağa yönelik “olumlu algı” oluşturulmasına ve dolayısıyla “kuşaklararası ilişkilerin güçlendirilmesi”ne katkı sağlayacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, kuşaklararası dayanışma, model, okul, yaşlı.

Kaynakça

• ADIBELLİ, D., TÜRKOĞLU, N. ve KILIÇ, D. (2013). “Öğrenci Hemşirelerin Yaşlılığa İlişkin Görüşleri ve Yaşlılığa Karşı Tutumları”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, S. 6(1), 1‐8.
• AYKAN, H. & WOLF, D.A. (2000). “Traditionality, Modernity, and Household Composition”, Research on Aging, S. 22(4), 359‐421.
• BARAN, A. (2005). Yaşlı ve Aile İlişkileri Araştırması: Ankara Örneği, T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü: Ankara.
• BC CARE PROVIDERS ASSOCIATION, (2009). “Creating Caring Communities”, http://www.bccare.ca/file/BCCPA‐Intergenerational‐Toolkit.pdf 10 September, 2014, from
• BENGTSON, V. L. & ROBERTS, R.E.L. (1991). “Intergenerational Solidarity in Aging Families: An Example of Formal Theory Construction”, Journal of Marriage and The Family, S. 53, 856‐ 870.
• CANGÖZ, B. (2008). “Yaşlılık Sadece Kayıp Mı? Bir Ayrıcalık Mı?”, Türk Geriatri Dergisi, 11(3): 143‐150.
• ÇOPUR, Z., ERKAL, S., ve ŞAFAK, Ş. (2007). “Annelerin 12 Yaş Üzeri Çocuklarıyla İlişkilerinde Yaşadıkları Çatışmaların İncelenmesi”, Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E‐Dergisi, http://www.sdergi. hacettepe.edu.tr/arsiv.htm adresinden 12.05.2014 tarihinde indirilmiştir.
• EUROPEAN COMMISSION (2012). “Active Ageing Report”, Retrieved September, 11 archives/ebs/ebs_378_en.pdf. from
• http://ec.europa.eu/public_opinion/
• ELLIS, S.W. & GRANVILLE, G. (1999). “Intergenerational Solidarity: Bridging The Gap Through Mentoring Programmes”, Mentoring & Tutoring: Partnership in Learning, 7(3), 181‐194.
• FRICK, K.D., CARLSON, M.C., GLASS, T.A., MCGILL, S., REBOK, G.W., SIMPSON, C. & FRIED, L.P. (2004). “Modeled Cost‐Effectiveness of the Experience Corps Baltimore Based on A Pilot Rrandomized Trial”, Journal of Urban Health: Bulletin of the New York Academy of Medicine, S. 81 (1), 106‐117.
• GÖÇER, Ş. ve CEYHAN, O. (2012). “Kayseri İli Hacılar İlçe Merkezinde Yaşlılarla Yaşayan Bireylerin Yaşlılık ve Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi”, 5. Akademik Geriatri Kongresi, s.181‐184, 23‐ 27 Mayıs 2012, Cornelia Diamond Hotel, Antalya.
• GÖKÇE‐KUTSAL, Y. (2007). “Yaşlanan Dünyanın Yaşlanan İnsanları”, Yaşlıyız Yaşam Doluyuz Sempozyumu, 23 Mart 2011, http://www.geriatri. org.tr/Sempozyum Kitap2011/3.pdf adresinden 18.10.2014 tarihinde indirilmiştir.
• GÜVEN, Ş.D., UCAKAN‐MUZ, G. ve EFE‐ERTÜRK, N. (2012). “Üniversite Öğrencilerinin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumları ve Bu Tutumların Bazı Değişkenlerle İlişkisi”, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, S. 15(2), 99‐105.
• HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ NÜFUS ETÜTLERİ ENSTİTÜSÜ, (2009). “Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması”, http://www.hips.hacettepe.edu.tr /tnsa2008/data/TNSA‐2008_ana_Rapor‐tr.pdf adresinden 16.10.2014 tarihinde indirilmiştir.
• JARROTT, S.E., SCHEPISI, I., BARNETT, B., BAKER, K., GIGLIOTTI, C., LEBO, C., MAYS, L., PORTER, R., TRAYLOR, R. & VILE, S. (2007). “Tried and True: A Guide to Successfull Intergenerational Activities at Shared Site Programs”, Retrieved 12 October, 2014, from https://s3.amazonaws. com/pushbullet‐uploads/ujzNDwQrsR2‐ lwTZVh9XzpO2KpViVzhCua55IiDV0Dyg/tried%20and%20true.pdf.
• JEWISH COUNCIL OF YOUNKEYS‐WESTCHESTER COMMUNITY PARTNERS, (2014). “Program Summaries 2013‐2014”, Retrieved 16 November, 2014 from http://www.jcy‐wcp.com/images/2013‐2014_ Program_Summaries_‐_MH.pdf.
• KALAYCIOĞLU, S. (2012). ”Kuşaklararası Dayanışma ve Aktif Yaşlanma”, 18‐24 Mart Yaşlılara Saygı Haftası: Kuşaklararası Dayanışma ve Aktif Yaşlanma Sempozyum Bildirileri, s. 51‐58, 20‐21 Mart 2012, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara Üniversitesi Yaşlılık Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi, Ankara.
• KAPLAN, M.S. (2001). “School‐Based Intergenerational Programs”, UNESCO Institute for Education: Hamburg, Germany, Retrieved 10 February, schoolbasedip.pdf. from
• http://www.unesco.org/education/uie/pdf/
• KULAKÇI, H. (2010). “Hemşirelik Lisans Programı Birinci ve Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yaşlılık ve Yaşlanmaya İlişkin Düşüncelerinin ve Görüşlerinin Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, S. 3(1), 15‐22.
• LLOYD, J. (2008). “The States of Intergenerational Relations Today: A Research and Discussion Paper”, Retrieved 16 August, 2014, from http://www.ilcuk.org.uk/images/uploads/publication‐ pdfs/pdf_pdf_66.pdf.
• MOLONEY, O. (2007). “He+Art: A Partcipatory Arts and Health Strategy for Sligo 2007‐2012”, Retrieved 16 November, 2014, from http://www.sligoarts.ie/media/Arts%20and%20Health%20Strategy%20f or%20Sligo%202007_2012.pdf.
• NEW YORK CITY DEPARTMENT FOR THE AGING, (2010). “Good Practices in Intergenerational Programming: Models Advancing Policy Practice http://www.nyc.gov/html/dfta/downloads/pdf/publications/good_practi Retrieved ces.pdf. 15 April, 2014, from
• NEWMAN, S., MORRIS, G., & STREETMAN, H. (2012). Elder‐Child Interaction Analysis: An Observation Instrument for Classrooms Involving Older Adults as Mentor, Tutors, or Resource Persons. In “Intergenerational Programs: Understanding What We Have Created (Edt: Valerie S. Kuehne)”, pp. 129‐148, Routledge, Taylor and Francis Group: New York and East Sussex.
• ÖZDEMİR, Ö. (2009). “Üniversitede Öğrenim Gören Hemşirelik Öğrencilerinin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumları”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• PARISI, J.M., REBOK, G.W., CARLSON, M.C. FRIED, L.P., SEEMAN, T.E., TAN, E.J., TANNER, E.K. & PIFERI, R.L. (2009). “Can The Wisdom of Aging Be Activated and Make A Difference Societally?”, Educational Gerontology, 35(10): 867‐879.
• SOYUER, F., ÜNALAN, D., GÜLESER, N. & ELMALI, F. (2010). “Sağlık Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumları ve Bu Tutumların Bazı Demografik Değişkenlerle İlişkisi”, Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, S. 3(2), 20‐25.
• SURLIS, M. (2012). “A Window of Wonder: An Insight into Intergenerational Learning in The Irish Second‐Level Education System”, Adult Learner: The Irish Journal of Adult and Community Education, 27‐43.
• T.C. AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI, (2013). “Toplum Kalkınmasında Gönül Elçileri Projesi: Gönül Elçileri Çalışma Rehberi”, Retrieved 23 November, 2014, from http://www.gonulelcileri.gov. tr/GirisModulu/fckeditor/userfiles/aile_bakanligi_CalismaRehberi_son.pd.
• THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION, (2012). “Council Decleration on the European Year for Active Ageing and Solidarity between Generations (2012): The Way Forward”. The Council of the European Union: http://register.consilium.europa.eu/doc/srv?l=EN&f=ST%2017468%2020 12%20INIT. Retrieved 16 November, 2014, from
• TOKGÖZ, N. (2011). Antalya ve Çevresinde Yaşayan 60 Yaş Üstü Yaşlıların Kuşaklararası İlişkileri: Kalitatif Çalışma, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Antalya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya. TUFAN, İ. (2008). “Bağımsız Yaşam ve Sınırları”, http://www.itgevakif.com/pdfs/Bag%C4%B1ms%C4%B1zYasam_itufan_s icher.pdf adresinden 12.05.2014 tarihinde indirilmiştir.
• TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU, (2012). “İstatistiklerle Kadın, 2012”, Türkiye İstatistik Kurumu: Ankara.
• TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU, (2014). “İstatistiklerle Aile, 2013”. Haber Bülteni, Sayı: 16053, 09 Mayıs 2014, http://www.tuik.gov.tr/ PreHaberBultenleri.do?id=16053 indirilmiştir. adresinden 10.04.2014 tarihinde
• ÜNALAN, D., SOYUER, F. ve ELMALI, F. (2012). “Geriatri Merkezi Çalışanlarında Yaşlı Tutumunun Değerlendirilmesi”, Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi, S. 2(3), 115‐120.
• VEFİKULUÇAY, D. (2008). “Üniversitede Öğrenim Gören Öğrencilerin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumları”, Yayınlanmış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• YILMAZ, E. ve ÖZKAN, S. (2010). “Hemşirelik Öğrencilerinin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumları”, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, S. 3(2), 35‐53.