TEACHERS’ PERCEIVED AWARENESS LEVELS REGARDING LEARNING STRATEGIES

Yıl 2013, Cilt: 171 Sayı: 171, 113 - 135, 01.01.2013

Etem Yeşilyurt

Öz

This study was conducted in order to identify teachers’ perceived awareness levels toward learning strategies. This research utilized survey method and the population of the study consisted of 193 teachers randomly selected among those employed at primary schools in central province and towns of Kulp in Diyarbakır and in the central province and towns of Hazan in Bitlis. Data were obtained by the instrument adapted to Turkish by Bayındır (2006) called “The Learning Strategies of Awareness Inventory”. For analysis of the data, SPSS 16.0 software is used. Data were analyzed through frequency, percentage, mean average, standard deviation, independent samples t-test, and one-way ANOVA. In the light of the findings obtained, it was revealed that teachers perceived awareness level regarding learning strategies is above the average but, their perceived awareness level about learning strategies is not high and it is not at the desired level. When demographic variables are taken into consideration, it was found that except field of study variable, other demographic variables such as gender, graduated faculty, length of service does not result in significant difference in teachers’ views about their perceived awareness level regarding learning strategies. Several suggestions were made based on the results of the study.

Anahtar Kelimeler

Learning strategies, the use of learning strategies, teaching of the learning strategies, teachers

ÖĞRETMENLERİN ÖĞRENME STRATEJİLERİNE İLİŞKİN ALGILADIKLARI FARKINDALIK DÜZEYİ

Öz

Bu araştırma, öğretmenlerin öğrenme stratejilerine ilişkin algıladıkları farkındalık düzeyini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tarama modelinin kullanıldığı araştırmanın evrenini, 2011-2012 akademik yılında D.Bakır ili Kulp ilçe merkezi ve köyleri ile Bitlis ili Hizan ilçe merkezi ve köylerinde ilköğretim kademesinde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Örnekleme yöntemi olarak “basit rastlanstısal (tesadüfi) örnekleme yöntemi” kullanılmış olup, araştırmanın örneklemini 193 öğretmen teşkil etmektedir. Veriler, Bayındır (2006) tarafından Türkçeye uyarlanan “Öğrenme Stratejilerinin Farkındalık Düzeyi Envanteri” ile elde edilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde SPSS 16.0 paket programı kullanılmıştır. Frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, bağımsız örneklemler t testi ve tek yönlü varyans analizi ile veriler çözümlenmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda, öğretmenlerin öğrenme stratejilerine ilişkin algıladıkları farkındalık düzeyinin ortalamanın üstünde olduğu, ancak bu konuda genel olarak üst düzeyde ve istenilen seviyede farkındalık sahibi olmadıkları sonucu ortaya çıkmıştır. Demografik değişkenler dikkate alındığında branş değişkeni dışında, cinsiyet, mezun olunan fakülte ve mesleki kıdem değişkenlerine göre öğretmenlerin öğrenme stratejilerine ilişkin algıladıkları farkındalık düzeyi hakkında elde edilen görüşler arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Ulaşılan sonuçlar doğrultusunda çeşitli öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğrenme stratejileri, öğrenme stratejilerinin kullanımı, öğrenme stratejilerinin öğretimi, öğretmenler

Kaynakça

• AÇIKGÖZ, K. (2007). Etkili öğrenme ve öğretme, İzmir, Biliş Yayınları.
• Ak, B. (2006). SPSS Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Ş. Ka- laycı (Ed.) Hipotez Testi (ss. 63-69), Ankara, Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• AKILLILAR, T., & Uslu, Z. (2011). Almanca bölümü öğrencilerinin uygula- dıkları dil öğrenme stratejileri, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(40), 24-37.
• ANTALYALI, Ö. L. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknik- leri, Ş. Kalaycı (Ed.) Varyans analizi (ss. 130-183), Ankara, Asil Yayın Dağ. Ltd. Şti.
• ARSAL, Z., & Özen, R. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının öğrenme stra- tejileri ve öğrenme biçimi tercihlerinin incelenmesi, AİBÜ, Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 151-164.
• AY, A. (2006). The vocabulary learning strategies employed by ninth graders and relations with their personal characteristics, Yayımlanmamış Yük- sek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• AYDEMİR, Ö. (2007). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin İngilizce der- sinde kullandıkları öğrenme stratejileri ve başarı başarısızlık yüklemeleri, Ya- yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• AZİZ, A. (2008). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri ve teknikleri, An- kara, Nobel Yayın Dağıtım.
• BALCI, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler, Ankara, Pegem A Yayıncılık.
• BAYINDIR, N. (2006). Öğrenme stratejilerinin öğretimi ve bilişsel süreçle- re yansıması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bi- limleri Enstitüsü.
• BAYKARA, K. (2011). Öğretmen adaylarının bilişüstü öğrenme stratejileri ile öğretmen yeterlik algıları üzerine bir çalışma, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(2011), 80-92.
• BOZKURT, N. (2007). Lise-1 Tarih dersinde uygulanan farklı öğrenme stratejilerinin öğrencilerin başarılarına ve öğrenilenlerin kalıcılığına etkisi, Ya- yımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, Anka- ra, Pegem A Yayıncılık.
• CARNS, A. W., & Carns, M. R. (1991). Teaching study skills, cognitive strategies and metacognitive skills through self-diagnosed learning styles, School Counselor, 38(5), 341-46.
• CESUR, M. O., & Fer, S. (2007). Dil öğrenme stratejileri envanterinin ge- çerlik ve güvenirlik çalışması nedir, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, IV(II), 49-74.
• ÇAĞLAYAN, H. S., Şirin, E. F., & Yıldız, Ö. (2008). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin genel öğrenme stratejilerini kullanma düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi,Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(2), 45-62.
• ÇAPA, Y., Çakıroğlu, J., & Sarıkaya, H. (2005). The development and validation of a Turkish version of teachers’ sense of efficacy scale, Education and Science, 30(137), 74-81.
• ÇELİKKAYA, T. (2010). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kullandıkları öğrenme stratejileri, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 65- 84.
• ÇELİKKAYA, T., & Kuş, Z. (2010). Sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin öğ- renme stratejilerini kullanma durumları, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, (29), 321- 336.
• DEMİREL, Ö. (2007). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştir- me, Ankara, Pegem A Yayıncılık.
• DEMİRGİL, H. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Ş. Kalaycı (Ed.) Parametrik olmayan hipotez testleri (ss. 83-112), Ankara, Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• DERMAN, A., & Afyon, A. (2011). İlköğretim 7. sınıflarda fen bilgisi ders- lerinde kullanılan farklı öğrenme stratejileri, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, (31), 35-51.
• DİKBAŞ Y., & Kaf Hasırcı, Ö. (2008). Öğrenme stratejileri öğretiminin ve ders işlenişinde kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 69-76.
• EFE, N., Özturan Sağırlı, M., Ünlü, İ., & Kaşkaya, A. (2009). Öğrenme stra- tejilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi, Erzincan Eğitim Fakültesi Der- gisi, 11(2), 227-238.
• ELLEZ, M., & Güngör, A. (2005). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin matematik dersi strateji kullanım düzeyleri, XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongre- si Bildirileri (s.351–361), Denizli, Pamukkale Üniversitesi.
• ERDEM, A. R. (2005). Öğrenmede etkili yollar: Öğrenme stratejileri ve öğretimi, İlköğretim-Online, 4(1), 1-6.
• ERTEKİN, S. Z. (2006). A study on correlation betwee the learning strategies of the 4th and 5th graders and those in the textbook, Yayımlanma- mış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• GAGNE, R. M. (1988). Essentials of learning for instruction, New Jersey, Prentice Hall, İnc.
• GÜVEN, M. (2004). Öğrenme stilleri ile öğrenme stratejileri arasındaki ilişki, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Ensti- tüsü.
• HAMURCU, H. (2002). Okulöncesi öğretmen adaylarının kullandıkları öğ- renme stratejileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (23), 127- 134.
• HASRA, K. (2007). Beyin temelli öğrenme yaklaşımıyla öğrenme strateji- lerinin öğretiminin öğrencilerin okuduğunu anlama becerisi üzerindeki etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitü- sü.
• HWANG, Y. S., & Vrongıstıons, K. (2002). Elemantary in-sevice teachers’ self-regulated learning strategies related to their academic achievements, Journal of Instructional Psychology, 29(3), 147-153.
• İFLİZOĞLU SABAN, A., & Tümkaya, S. (2008). Öğretmen adaylarının öğ- renme stratejileri ile sosyo-demografik özellikler ve akademik başarıları arasın- daki ilişkinin incelenmesi, Ege Eğitim Dergisi, 9(1), 1-22.
• KALKAN, M. (2011). Denizcilik eğitiminde etkin öğrenme ortamı oluş- turmada bireysel öğrenme stratejilerinin önemi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 65-82.
• KARAKIŞ, Ö., & Çelenk, S. (2007). Farklı fakültelerde öğrenim gören öğ- rencilerin genel öğrenme stratejilerini kullanma düzeyleri “A.İ.B.Ü. Örneği”, AİBÜ, Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 26-46.
• KARAKIŞ, Ö., Gürcan, Z., & Demirtaş, Z. (2009). Eğitim fakültesi öğrenci- lerinin öğrenme stratejilerini kullanma düzeyleri, XVIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 1-3 Ekim, İzmir.
• KARASAR, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
• KOCABAŞ, A., & Sever, Z. (2011). Öğrencilerin kullandığı müziği öğrenme stratejilerinin bazı psikososyal değişkenler bakımından analizi, Dokuz Eylül Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(4), 9-23.
• LYNCH, D. J. (2006). Motivational factors, learning strategies and resource management as predictors of course grades, College Student Journal, 40(2), 423-428.
• MAYER, R. E. (1987). Educational psychology: A cognitive approach, Little: Brown and Company Limited.
• MELTZER, L., Katzir-Cohen, T., & Miller, L. (2001). The impact of effort and strategy use on academic performance: Student and teacher perceptions. Learning Disability Quarterly, 24(2), 85-86.
• MONTAQUE, M., & Boss, C. (1990). Cognitive and metacognitive characteristics of eight grade student’s mathematical problem solving, Learning and Individual Differences, 2(3), 371-388.
• OFLAZ, A. (2008). Almanca öğretmen adaylarının dil öğreniminde kullan- dıkları öğrenme stratejileri, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(3), 278- 300.
• ÖZDEMİR, Ö. (2004). Lise öğrencilerinin kullandıkları öğrenme stratejile- ri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• ÖZER, B. (2002). İlköğretim ve ortaöğretim okullarının eğitim programla- rında öğretim stratejileri, Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(1), 17-32.
• ÖZKAL, N., & Çetingöz, D. (2006). Akademik başarı, cinsiyet, tutum ve öğrenme stratejilerinin kullanımı, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (46), 259-275
• ÖZTÜRK, B. (1995) Genel öğrenme stratejilerinin öğrenciler tarafından kullanılma durumları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ÖZTÜRKMEN, B. (2006). Ortaöğretim öğrencilerinin çoklu zekâ kuramına göre zekâ alanlarıyla öğrenme stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Ga- ziantep Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• PRESSLEY, M., & Harris, K. R. (1990). What we really know about strategy ınstruction, Educational Leadership, 48(1), 31-34.
• SARIBAYRAKDAR, S. (2006). Ortaöğretim tarih derslerinde öğrencilerin kullandıkları öğrenme stratejileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• SENEMOĞLU, N. (2002). Gelişim, öğrenme ve öğretim kuramdan uygu- lamaya, Ankara, Gazi Kitapevi.
• SÖNMEZ, V. (2008). Öğretim ilke ve yöntemleri, Ankara, Anı Yayıncılık.
• Subaşı, G. (2000). Etkili öğrenme: Öğrenme stratejileri. Milli Eğitim, http://yayim.meb.gov.tr/ yayimlar/146/subasi.htm, Erişim Tarihi: 10.05.2012.
• SÜNBÜL, A. M. (1998). Öğrenme stratejilerinin öğrenci erişi ve tutumla- rına etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilim- ler Enstitüsü.
• ŞAHİN, H., & Çakar, E. (2011). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğrenme stratejileri ve akademik güdülenme düzeylerinin akademik başarılarına etkisi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(3), 519-540.
• TAŞÇI G., Altun, A., & Soran, H. (2008). Biyoloji öğretmen adaylarının öğ- renme stratejilerinin belirlenmesi üzerine nitel bir çalışma, Hacettepe Üniversi- tesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (35), 284-296.
• TAŞÇI, G., & Soran, H. (2012). Yükseköğretim biyoloji öğrencilerinin öğ- renme stratejileri ve bilişsel yapılarının incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (42), 394-405.
• TAŞDEMİR, M., & Tay, B. (2007). Fen bilgisi öğretiminde öğrencilerin öğ- renme stratejilerini kullanmalarının akademik başarıya etkileri, Uludağ Üniver- sitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XX (1), 173-187
• TAŞPINAR, M. (2010). Kuramdan uygulamaya öğretim ilke ve yöntemleri, Ankara, Data Yayınları.
• TAVŞANCIL, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi, Anka- ra, Nobel Yayınları.
• TAY, B. (2002). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler der- sinde sınıf ortamında kullandıkları öğrenme stratejileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TAY, B. (2005). Sosyal bilgiler ders kitaplarında öğrenme stratejileri, Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 209-225.
• TAY, B., & Yaygın, B. (2008). 4. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde sınıf ortamında kullandıkları öğrenme stratejileri, Ahi Evran Üniversitesi Kırşe- hir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(3), 73-88.
• TOK, H., Özgan, H., & Döş, B. (2010). Uzaktan eğitim sınıfında başarının pozitif yordayıcısı olarak bilişötesi farkındalık stratejisi ve öğrenme stratejileri- nin değerlendirilmesi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 123-134.
• TOMAL, N. (2008). Ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin coğrafya dersinde öğrenme stratejilerini kullanma durumları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (16), 113-127.
• TUNÇER, B. K., & Güven, B. (2007). Öğrenme stratejileri kullanımının öğ- rencilerin akademik başarıları, hatırda tutma düzeyleri ve derse ilişkin tutumla- rı üzerindeki etkisi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, IV(II), 1- 20.
• VURAL, L. (2011). Öğretmen adaylarının çalışmalarında yaşadıkları öğ- renme sorunları ve kullandıkları öğrenme stratejileri, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (2011), 46-65.
• WOLTERS, A. C. (1999). The relation between high school students’ motivational regulation and their use of learning strategies, effort and classroom performance, Learning and Individual Differences,, 11(3), 281-299.
• Yıldız Duban, N. (2006). İlköğretim 5. sınıf fen bilgisi dersinde öğrencilere kazandırılan öğrenme stratejilerinin öğrencilerin akademik başarıları üzerindeki etkisi, Eurasian Journal of Educational Research, (22),111-120.
• YILMAZ, H. A. & Sünbül, M. (2000) Öğretimde planlama ve değerlendir- me, Konya, Mikro Yayınları.