TARİHİ İPEK YOLU VE TARİH BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN BU YOL HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2017, Cilt: 21 Sayı: 1, 145 - 176, 18.04.2017

Hasan Işık

Öz

Tarih öncesi dönemlerde hayata geçerek 16. yüzyıla kadar önemini ve canlılığını koruyan İpek Yolu’nun günümüzde çeşitli sebeplerden dolayı yeniden canlandırılmasına yönelik faaliyetlerde bulunulmaktadır. İpek Yolu’nun yeniden canlandırılması ile ilişkili olarak son zamanlarda gerek Avrupa’da gerekse ABD de ve bölgemizde bu yol üzerine çeşitli sempozyumlar, sergiler, projeler, dersler gibi çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Benzer çalışmaların yapıldığı Türkiye’de ayrıca İpek Yolu’nun ünite ismi olarak da 2005 yılından itibaren ortaokul 2. sınıf sosyal bilgiler dersinde yer aldığı görülmektedir. Bu yolun yeniden dünyada gündeme gelmesi ve Türk tarihindeki önemi göz önüne alındığında İpek Yolu konusunun Türkiye’deki üniversitelerde ilgili bölümlerde ele alınması gerektiği düşünülmektedir. Bu düşünceden hareketle İpek Yolu’nun ekonomik, siyasi/tarihi ve kültürel alanlar ile ilgili Türkiye’deki tarih öğrencilerinin bilgi düzeylerinin tespitine yönelik bu çalışma gerçekleştirilmiştir. Literatür taraması sonucunda bu üç alan altında elde edilen içerik göz önüne alınarak hazırlanan ölçek, öğrencilerin İpek Yolu konusunda bilgi düzeylerinin belirlenmesi amacıyla tarih bölümü öğrencilerine uygulanmıştır. Çalışmadan elde edilecek verilerin Türkiye ölçeğinde İpek Yolu ile ilgili gerçekleştirilecek eğitim, proje vb çalışmalara katkıda bulunması amaçlanmıştır.  Bilgi testi ölçeğinin sonucuna göre uygulamanın yapıldığı üç üniversitenin öğrencilerinin İpek Yolu konusunda en iyi kültür alanında başarılı oldukları daha sonra ise sırasıyla ekonomik ve siyasi/tarihi şeklinde başarı gösterdikleri gözlemlenmiştir.

 

Kaynakça

• AKBULUT, G. (2016) “21. Yüzyıl’ın Eko-Politik Ürünü: Demir İpek Yolu”, Uluslar arası İpek Yolu’nun Yükselişi ve Türk Dünyası Konferansı Bildiri Kitabı, 1. Cilt, Ankara, Türk Yurdu Yayınları.
• AKKAYMAK, M. (2009) "Avrupa-Asya Ulaştırma Koridorları ve Yeniden Canlanan İpek Yolu", İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ocak.).
• ALİZADE, R. (2016) “Büyük İpek Yolu’nun Göktürk Ve Uygur Devletleri Tarihindeki Yeri” Uluslar arası İpek Yolu’nun Yükselişi ve Türk Dünyası Konferansı Bildiri Kitabı, 1. Cilt, Ankara, Türk Yurdu Yayınları.
• ALYILMAZ, C. (2014) “İpek Yolu ve Orhun Yazıtları”, Ankara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 24, S. 181-192.
• ATASOY, F. (2010) "Küreselleşme Çağında Yeniden İpek Yolu", Bir Kültür Koridoru Olarak İpek Yolu Sempozyumu, UNESCO TMK-Kültür ve Turizm Bakanlığı, 16 Ekim 2010 Antalya.
• BEDİRHAN, Y. (1994) Ortaçağ’da İpek Yolu Hâkimiyeti ve Türk Yurtları, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• BEKDEMİ, Ü. (2016) “İpek Yolu’nun Otobanlaştırılması Projesi”, Uluslar arası İpek Yolu’nun Yükselişi ve Türk Dünyası Konferansı Bildiri Kitabı, 1. Cilt, Ankara, Türk Yurdu Yayınları, sayfa. 85.
• BİK, H. M. (2012) Tarihte İpek Yolunda Ortaya Çıkan Dinler, Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı Dinler Tarihi Bilim Dalı, Konya.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., KILIÇ Ç, E., AKGÜN, Ö. E., KARADENİZ, Ş., DEMİREl, F. (2008) Bilimsel Araştırma Yöntemleri,. Pegem A.Yayınları, Ankara.
• CHRİSTİAN, D. (2000) “Silk Roads or Steppe Roads? The Silk Roads in World History.” Journal of World History , N. 111, pp.1–26.
• ÇAKMAK, M. A., HAMARAT, E. (2016) “İpek Yolu Tarihinin Öğretiminde ABD Merkezli Bazı Yaklaşımlar: Teknoloji, Proje Ve Müze”, Kastamonu Eğitim Dergisi. S. 24 (1), s. 421-430.
• ÇOKLUK, Ö., ŞEKERCİOĞLU, G., BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları, Pegem Akademi Yayınları, Ankara
• FOLTZ, R. C. (2006) Antik Dönemden 15. Yüzyıla Kadar Karayolu Ticareti ve Kültürel Etkileşim, (Çev. Aydın Aslan), Medrese Yayınları, İstanbul.
• DEMİRLER, M. (2015) Tarihi İpek Yolu’nun Yeniden Canlandırılması Ve Türkiye Ekonomisine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• DÜĞEN, T. (2011) "21. Yüzyılda İpek Yolu", 21. Yüzyıl Dergisi, S. 35., s. 46-52.
• GÖKÇE, M. (2016), “İpek Yolu’nun İşleyişinde Kök Türklerin Rolü”, III. Uluslar arası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu Bildiri Kitabı, 25-27 May 2016, Bakü, s. 201-204.
• GÖKÇE, M., IŞIK, H. (2016) “Orta Asya Enerji Nakil Hatları Yeni İpek Yolu Mu?” Uluslar arası İpek Yolu’nun Yükselişi ve Türk Dünyası Konferansı Bildiri Kitabı, 1. Cilt, Ankara, Türk Yurdu Yayınları.
• GUMILEV, L. N. (2002) Muhayyel Hükümdarlığın İzinde, Selenge Yayınları, İstanbul.
• HEYD, W. (2000). Yakın-Doğu Ticaret Tarihi 1, (Çev. Enver Ziya Karal), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara..
• IŞIK, H., GÖKÇE, M. (2016) “İpek Yolu’nun Sosyal Bilgiler Derslerinde Bir Tema Olarak Kullanılmasının Önemi”, Turkish History Education Journal (TUHED), S. 5(1), s. 241-262.
• İNALCIK, H. (2000) Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi 1. 1300-1600, (Çev. Halil Berktay), Eren Yayıncılık, İstanbul.
• KAFESOĞLU, İ. (1995). Türk Milli Kültürü. Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
• KARASAR, N. (2008) Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayınları, Ankara.
• KIRPIK, G. (2012) “Haçlılar ve İpek Yolu”, Bilig Dergisi, S. 61, s. 173-200.
• KOCA, S. (2002) “Eski Türklerde Sosyal ve Ekonomik Hayat”, Türkler, III. Cilt, Ed. Salim Koca vd., Ankara, Semih Ofset, s. 15-37.
• KÜÇÜKYILDIZ, C. (2012) “Modern İpek Yolunda Bakü-Tiflis-Kars Kesintisiz Demiryolu Hattı Projesi”, Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, S. 16 (4), s. 59-64.
• MEB (2016), Sosyal Bilgiler Dersi 6 ve 7. Sınıflar Öğretim Programı ve Klavuzu, (http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx), (Erişim Tarihi: 21.11.2016).
• MOHAMMADİ, A. (2016) “Tarihi İpek Yolu’nun Tekrar Canlanması (Afganistan-Orta Asya Hattı)”, Uluslar arası İpek Yolu’nun Yükselişi ve Türk Dünyası Konferansı Bildiri Kitabı, 1. Cilt, Ankara, Türk Yurdu Yayınları.
• MOMYNKULOV, Z. (2016) “Yeni İpek Yolu Üzerinde Ulaşım Projelerinin Önemi”, Uluslar arası İpek Yolu’nun Yükselişi ve Türk Dünyası Konferansı Bildiri Kitabı, 1. Cilt, Ankara, Türk Yurdu Yayınları.
• MUSTAFAYEV, Ş. (2014) “Orta Asya’da İpek Yolu Anıtları ve UNESCO’NUN İpek Yolu Programı””, 3-6 Ekim 2013 Uluslar arası İpek Yolunda Türk Dünyası Ortak Kültür Mirası Konferansı Bildiri Kitabı, Ankara.
• ÖZARSLAN, M. (2014) “İpek Yolu’nda Halk Aşıkları ve Halk Hikayeleri”, 3-6 Ekim 2013, Uluslar arası İpek Yolunda Türk Dünyası Ortak Kültür Mirası Konferansı Bildiri Kitabı, Ankara.
• SÖNMEZ, V., ALACAPINAR, F. G. (2011) Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Anı Yayıncılık, Ankara.
• TAŞAĞIL, A. (2002) “Soğd Maddesi”, İslam Ansiklopedisi, Diyanet Vakfı Yayınları,, cilt: 37; Ankara.
• TAŞAĞIL, A. (2008) "İpek Yolunun Tarihi Temelleri", Dünden Bugüne İpek Yolu: Beklentiler ve Gerçekler, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• TAŞAĞIL, A. (2015) İpek Yolu, Kollektif: Türk Kültürüne Hizmet Vakfı, Türk Dünyası Belediyeler Birliği, Tika Yayınları, Ankara.
• TEZCAN, M. (2014) “İpek Yolu’nun İran Güzergâhı Ve İpek Yolu Ticaretine İran Engellemesi”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, S. 3/1, s. 96-123.
• TOK, G. (2000) “Doğu’dan Batı’ya Ticaret – İpek Yolu”, Bilim ve Teknik, Tübitak, S. 394, s. 66-71.
• TOPRAK, A. (2008) Doğu - Batı Kültürel Etkileşiminde İpek Yolu (Başlangıçtan Göktürk Dönemi Sonuna Kadar ), Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı, Ankara.
• UHLIG, H. (2000), İpek Yolu – Çin ve Roma Arasında Eski Dünya Kültürü, (Çev.: Alev Kırım), Okyanus Yayınları, İstanbul.
• UZUNÇARŞILI, İ. H. (1984). Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu-Karakoyunlu Devletleri. TTK Yayınları, Ankara.
• VAİSSİERE, E. D. L. (2005) “İpek Yolu’nun Bilinmeyen Efendileri Sogdlar”, (Çev. A. Ufuk Kılıç), Toplumsal Tarih Dergisi, S. 135, s. 70-75.
• YAKICI, A. (2014) “İpek Yolu’nda Masalların Yolculuğu”, 3-6 Ekim 2013, Uluslar Arası İpek Yolunda Türk Dünyası Ortak Kültür Mirası Konferansı Bildiri Kitabı, Ankara,
• YERELİ, A. B. (2014), “Yeniden Canlanan İpek Yolu’nda Ekonomik Stratejiler”, ”, 3-6 Ekim 2013, Uluslar Arası İpek Yolunda Türk Dünyası Ortak Kültür Mirası Konferansı Bildiri Kitabı, Ankara.
• YILDIZDAĞ, C. (2005), VII.-X. Yy.’larda İpek Yolu Ticaretinin Türk Tarihine Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Ortaçağ Tarihi Program, İstanbul.