GÖRSEL KÜLTÜR NESNESİ OLARAK ERZURUM ARKEOLOJİ MÜZESİNDE BULUNAN ÜÇ ADET GELENEKSEL GİYSİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2017, Cilt: 21 Sayı: 3, 602 - 624, 17.12.2017

Safiye Sari

Öz

Görsel kültürün çeşitliliğini ve
sürekliliğini sağlayan kültür nesnesi giysi örnekleri, Türkiye'nin her
bölgesinde olduğu gibi Erzurum ve civarında da oldukça zengindir. İklim, din,
yaş, statü gibi sebeplerle yöre halkının giyinme biçimleri ve türleri üzerinde
çeşitlilik gösteren geleneksel giysiler, Erzurum kültürünün araştırılmasında,
korunmasında ve yaşatılmasında önemli bir köprü görevi üstlenmiştir. Bu
çalışmanın amacı; görsel kültür nesnesi olan geleneksel kadın giysilerinden olan
üç adet üçetek entarinin, benzer ve farklı yönlerinin incelenerek elde edilen
bulgular ışığında Erzurum ve civarının kültürel yapısına katkıda bulunmaktır.
Türk giyim kültüründe görülen geleneksel giysi formlarının Erzurum ve civarında
giyilen geleneksel giysi formlarıyla olan yapısal benzerlikleri (küçük
farklılıklara rağmen), çalışmanın sonuçlarına yansıyan en önemli bulguları
arasındadır. 

Araştırma, tarama modeli türlerinden
biri olan örnek olay tarama modelinde bir çalışmadır. Bu model ile yapılan
araştırmalar sayesinde konu ile ilgili daha ayrıntılı bilgiler elde
edilebilmektedir. Bu kapsamda, Erzurum Arkeoloji müzesinde bulunan üç adet
geleneksel giysi, Model ve Süsleme özellikleri açısından araştırmacı tarafından
geliştirilen inceleme formları ile incelemesi yapılmış, ayrıca yine kalıp
çizimlerinin 1/5 ölçekte araştırmacı tarafından elde ve dijital ortamda
çizildiği giysi kalıplarıyla konu ayrıntılı olarak incelenmiş ve sonuçlar
tablolar eşliğinde okuyucuya sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Görsel Kültür, Erzurum, Erzurum Arkeoloji Müzesi

Kaynakça

• Artun, E. (1996). “Çukurova Üniversitesinde Halk Kültürü ile İlgili Yapılan Çalışmalar” 1. Türk Halk Kültürü Folklor Araştırma Sonuçları Sempozyumu Bildirileri 1, KB Yay. Ankara, s.12-25
• Artun, E. (2006). “Adana Ve Osmaniye Halk Kültüründe Giyim- Kuşam Geleneği”, Halk Kültüründe Giyim-Kuşam ve Süslenme Uluslararası Sempozyumu, 15-17 Aralık, s.1-19).
• Artun, E. (2008). Halk Kültürlerinin Gelecek Kuşaklara Taşınması. Halk Kültürü Araştırmaları, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Aykut, A. (2013). “Güncel Sistemden Estetik Eğitimine Bir Öneri: Görsel Kültür Kuramı”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/9 Summer 2013, p. 705-714, ANKARA-TURKEY.
• Çelik, A. (1996). “Erzurum’da Kadın Giyiminin Tarihi Süreci İçinde Ehram ve Dokumacılığı”, Atauni Güzel Sanatlar Enstitüsü, Sayı 3, s. 1- 25.
• Dağıstan Özdemir, M. (2005). “Türkiye’de Kültürel Mirasın Korunmasına Kısa Bir Bakış”, Planlama 2005/1, TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını Journal of the Chamber of City Planners Unıon Of Chambers Of Turkısh Engıneers And Archıtects, s. 20-25.
• Görünür, L., Ögel, S. (2006). “Osmanlı Kaftanları İle Entarilerinin Farkları Ve Kullanılışları”, İTÜ Dergisi/ Sosyal Bilimler Cilt:3, Sayı:1, 59-68 Aralık 2006.
• Günay, U. (1999). "Osmanlı İmparatorluğu ve Türk Halk Kültürü" Osmanlı Kültür ve Sanat”, C.9 Yeni Türkiye Yayınları, Ankara.
• Hancı, H. (2009). Seyyahların Gözüyle Erzurum (1254-1937), Er-Vak yayınları, 1. Baskı.
• Mamur, N. (2012). “Görsel Kültürün Çağdaş Sanat uygulamalarında Sorgulanması”, Sanat ve Tasarım Dergisi, http://dergipark.ulakbim.gov.tr/sanatvetasarim/article/view/5000136928/5000125866
• Sari, S. (2017). “Kimlik - Etnik Kimlik Üzerinden Zengin Bir Tasarım Dilinin İnşası”, Turkish Studies Dergisi, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/13, p. …-…DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11714 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY. (Basım Sürecinde).
• Sökmen, S. (2015). “Bitlis Etnografya Müzesinde Bulunan Geleneksel Giysiler”, SDÜ ART E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi Kasım/Aralık’15 Cilt:8 Sayı:16 ISSN 1308, 2698, s. 370-390.
• Şar, E. ve Sağkol, T. (2013). “Eğitim Fakültelerinde Müze Eğitimi Dersi Gerekliliği Üzerine”, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 20 (2013-2) s. 83-90.
• Kolaç, E. (2009). “ Somut Olmayan Kültürel Mirası Koruma, Bilinç ve Duyarlılık Oluşturmada Türkçe Eğitiminin Önemi”, Millî Folklor, 2009, Yıl 21, Sayı 82, s.19-3. http://www.millifolklor.com.
• Komsuoğlu, Ş, İmer, A, Seçkinöz, M, Alparslan, S, Etike, S. ( 1986 ). Resim II Moda Resmi ve Giyim Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Öztürk, İ., (1994). “Etnografik Eserlerin Müzecilik ve Koleksiyonculuk Açısından Önemi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 9.171-177.
• Özkasım, H. ve Ögel, S. (2005). “Türkiye’de Müzeciliğin Gelişimi” İTÜ dergisi/b sosyal bilimler Cilt:2, Sayı:1, 96-102 Aralık 2005 İTÜ Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Taşkışla, 34437, Taksim, İstanbul. S.97.
• Parsa, A. F. (2008). “Görselleri Okuma Değerlendirme ve Yaratma Süreci”, Fotoğrafya Dergisi, Sayı 20, 5 Şubat 2011 tarihinde http:// www.fotografya.gen.tr/cnd/index.php?id=248,0,0,1,0,0
• Vardar, N.A., ( 1996) “Müze ve Müzecilik Kültürü” Kuruluşunun 150.Yılında Türk Müzeciliği Sempozyumu III, Bildiriler, ss. 16-21.