HAVA TAŞIMACILIĞI İŞLETMELERİNİN KARLILIK ANALİZİ: TÜRKİYE ve AVRUPA SEKTÖR KARŞILAŞTIRMASI

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 4, 721 - 744, 10.12.2018

Servet Önal , Murat Mat , Sevim Ezgi Eroğlu

Öz

Türkiye, geçtiğimiz yıllarda hava taşımacılığı sektöründe göstermiş
olduğu gelişim ile uluslararası pazarda etkin bir konuma gelmiştir. Türkiye’deki
hava taşımacılığı şirketleri uluslararası piyasada yoğun biçimde rekabet
etmektedir.  Bu çalışmada, Türkiye’de hava
taşımacılığı sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin karlılıklarının Avrupa
hava taşımacılığı sektörü ile karşılaştırmalı olarak incelenmesi
amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda Borsa İstanbul’da işlem gören hava
taşımacılığı şirketlerinin ve bir Avrupa havayolu birliğine üye şirketlerin
karlılıkları 2012-2016 dönemi arasında karşılaştırmalı olarak analiz
edilmiştir. Araştırmada Türk hava taşımacılığı işletmelerinin ve bir Avrupa
havayolu birliğine üye olan ve ilgili dönemdeki finansal tabloları kurumsal web
sitelerinde yayınlanmış olan işletmelerin karlılıkları oran analizi yöntemiyle
incelenmiştir. Çalışmada, varlıkların karlılığı, öz kaynakların karlılığı,
satışların karlılığı ve faaliyet karlılığı oranları kullanılmıştır. Yapılan
analizler sonucunda genel olarak dalgalanmaların yaşanmasıyla birlikte Türkiye
sektör ortalamasının Avrupa sektör ortalamasına göre karlılık açısından daha
yüksek değerlere sahip olduğu görülmüştür. Ancak 2015 ve 2016 yıllarında Avrupa
hava taşımacılığı sektörü karlılıkları yükseliş gösterirken 2016 yılında Borsa
İstanbul’da işlem gören hava taşımacılığı işletmelerinin karlılıklarında ciddi
bir düşüş görülmektedir. Bu durumda, 2016
yılında Borsa İstanbul’da işlem gören hava taşımacılığı işletmelerinin artan
birim maliyetler nedeniyle satış karlılıklarının düşmesinin etkili olduğu
söylenebilir. Öte yandan, Avrupa hava taşımacılığı işletmeleri 2015 yılı
itibariyle maliyetlerde yaşanan düşüşlerle beraber karlılıklarını arttırdıkları
görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Finansal Analiz, Oran Analizi, Karlılık, Türk Hava Taşımacılığı Sektörü

Kaynakça

• http://www.iairgroup.com/phoenix.zhtml?c=240949&p=irol-reportsannual (Erişim Tarihi: 20.9.2017).
• www.celebiyatirimci.com (Erişim tarihi: 11.05.2017).
• http://www.tapportugal.com/Info/en/about-tap/tap-group/annual-reports (Erişim Tarihi: 20.9.2017).
• http://www.worldbank.org, World Bank Group Air Transport Fiscal Year 2015 Annual Report (Erişim Tarihi: 10.01.2018).
• Acar, M. (2003). Tarımsal İşletmelerde Finansal Performans Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20, 21-31.
• https://a4e.eu/ (Erişim Tarihi: 20.9.2017).
• https://ec.europa.eu/, Annual Analyses of the EU Air Transport Market 2016 (Erişim Tarihi: 10.01.2018).
• https://investor.ryanair.com/ (Erişim Tarihi: 20.9.2017).
• https://investor-relations.lufthansagroup.com/en/finanzberichte.html (Erişim Tarihi: 20.9.2017).
• https://www.icelandairgroup.is (Erişim Tarihi: 20.9.2017).
• Ayrıçay, Y. ve Türk V. E. (2014), Finansal Oranlar ve Firma Değeri İlişkisi: BİST’de Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ekim.Brigham, E.F. (1999) Finansal Yönetimin Temelleri, Çeviren: Ö. Akmut ve H. Sarıaslan, Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, Ankara.
• https://www.norwegian.com/uk/about/company/investor-relations/reports-and-presentations/annual-reports/ (Erişim Tarihi: 20.9.2017).
• investor.turkishairlines.com (Erişim Tarihi: 11.05.2017).
• http://corporate.easyjet.com/investors/reports-and-presentations/2017 (Erişim Tarihi: 20.9.2017).
• Kaçar E. (2015). Finansal Oranlar ile hisse Senedi Getirisi Arasındaki İlişkinin incelenmesi: İmalat Şirketleri Üzerine Bir Uygulama. Yüksek Lisans Projesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.Karan M. B. (2011). Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kaya, D. S. (2016), Havayolu Yolcu Taşımacılığı Sektörü, Türkiye İş Bankası İktisadi Araştırmalar Bölümü Sektör Raporu.
• Önen, V. (2017). Porter’ın Beş Güç Metodu İle Türkiye Havoyolu Yolcu Pazarı Rekabetçi Analizi, International Journal of Academic Value Studies, 3(9), 371-393.
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, Faaliyet Raporu (2016) http://web.shgm.gov.tr/tr/kurumsal/4006-faaliyet-raporlarimiz (Erişim Tarihi: 1.12.2017).
• www.iata.org, Annual Report 2016 (Erişim Tarihi: 20.9.2017).
• www.kap.gov.tr
• Akdoğan, N. ve Tenker N. (2007). Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri. Gazi Kitabevi.Akgüç, Ö. (2011). Mali Tablolar Analizi. İstanbul.
• https://investors.finnair.com/en/reports-and-presentations (Erişim Tarihi: 20.9.2017).
• www.pegasusyatirimciiliskileri.com (Erişim Tarihi: 11.05.2017).
• Yılmaz T. (2010). Sigorta sektöründe Rasyo Analizi Yöntemi ile Finansal Yapının Değerlendirilmesi ve İMKB’de işlem Gören Sigorta şirketleri Üzerine Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Yurdakul, M. ve İç, Y.T.. (2003). Türk Otomotiv Firmalarının Performans Ölçümü ve Analizine Yönelik TOPSİS Yöntemini Kullanan Bir Örnek, Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimimarlık Fakültesi Dergisi, 18(1), 1-18.
• Yücel T., Mandacı P. E. ve Kurt G. (2007), İşletmelerin Finansal Risk Yönetimi ve Türev Ürün Kullanımı: İMKB 100 Endeksinde Yer Alan İşletmelerde Bir Uygulama, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı: 36. 1-9.
• Çabuk, A. ve Lazol, İ. (2016). Mali Tablolar Analizi. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Çabuk, A., Karagül, A. A., Erol, C., Başar, A.B., Sevim, Ş., Sayılır, Ö. (2013). Finansal Tablolar Analizi, Açıköğretim Fakültesi Yayını, No: 2996, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• http://www.airfranceklm.com/en/finance (Erişim Tarihi: 20.9.2017).
• Çetiner, E. (2008). İşletmelerde Mali Analiz, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Çömlekçi, F., Yılancı, M., Erdoğan, N., Önce, S., Selimoğlu, S.K., Kaya, E. (2004). Muhasebe Denetimi ve Mali Analiz, Açıköğretim Fakültesi Yayını, No: 839, Anadolu Üniversitesi: Eskişehir.
• Elmas B. (2015). Finansal Tablolar Analizi, Nobel Akademik Yayıncılık.
• Göçer K. (2015). Mali Tablolar Analizi: Pendik Belediyesi Örneği, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 5(1), 139-161.