ÖMER SEYFETTİN HİKAYELERİNDE AŞIRI BATILILAŞMA SONUCU OLARAK TOPLUMSAL AMNEZİ VE GÜNDELİK HAYAT GÖRÜNÜMLERİ

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 2, 331 - 350, 18.08.2019

Yeliz Okay

Öz

Batı ile karşılaşma
sürecinin başlangıcından itibaren Türk aydını, bu karşılaşmaların  toplumsal yapı ve birey üzerindeki olumlu ve
olumsuz tesirini sorgulamıştır. Aydının siyasal, düşünsel olarak durduğu  yer bu sorgulamalara getirdiği yorumların
belirleyicisi olmuştur. Bu anlamda Ömer Seyfettin, şair, yazar ve düşünür
kimliği ile sosyopolitik belleğinin ve tanıklıklarının şekillendirdiği
düşünceleri ile Batı’nın ve aşırı batılılaşma yanlısı aydının ve bireyin yol
açtığı kültürel bellek amnezisi üzerine düşünmüş ve gerek öykülerinde gerekse
fikir yazılarında eleştirel bir tutumla okuru 
karşı karşıya olduğu tehlikeye karşı uyarmıştır. Özellikle aşırı
Batılaşmanın yol açtığı toplumsal bellek yitiminin neticesi olan yabancılaşma
ve gündelik hayattaki görünümlerini geniş kitlelere öyküleri aracılığı aktaran
yazar hem bireyi hem de sosyal yapıda meydana gelen değişim ya da çözülmeyi
belirginleştirerek bellek yitimini durdurmayı bir anlamda gündelik hayatı
belirleyen milli kültürel kodlara kitlesel yönelimi sağlamayı hedeflemiştir. Bu
çalışmada Ömer Seyfettin’in altını çizdiği aşırı batılılaşma sonrası meydana
gelen toplumsal bellek yitimi ve yabancılaşmanın gündelik hayata yansıması ve
aile içi görünümleri üzerinde durularak, yazarın toplumu hayatın her alanında yeniden
şekillendirme idealinin aile hayatı ve bireye yansıması üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Aşırı Batılılaşma, toplumsal amnezi, toplumsal değişme

Kaynakça

• KAYNAKLARAsmann, J.(2015). Kültürel Bellek. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Berkes, N.(2008). Türkiye’de Çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Berkes, N.(2015). Türk Düşününde Batı Sorunu. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Connerton, P.(1999). Toplumsal Nasıl Anımsar?. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Connerton, P.(2011). Modernite Nasıl Unutturur?. İstanbul: Sel Yayıncılık
• Çetinsaya, G.(2002). “Halide Edip Adıvar”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Modernleşme ve Batıcılık. Cilt:1 Mehmet Alkan(Ed). (ss:88-93).İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çetinsaya, G.(2012) “Kalemiye’den Mülkiye’ye”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi. Cilt:1 Mehmet Alkan(Ed). (ss:54-71).İstanbul: İletişim Yayınları.
• Eğribel, E.-Özcan, U. “Türkiye’de Batıcılaşmanın Serüveni: Modernleşme Kürselleşme Serüveni İçinde ‘İki Tanzimat’ Değerlendirmesi”, Ertan Eğribel-Ufuk Özcan(Ed). Türkiye’de Modernleşme: Batılılaşma Yerine Kürselleşmenin İkamesi. (ss:43-50). İstanbul: Doğu Kitabevi
• Halbwachs, M.(2016). Hafızanın Toplumsal Çerçeveleri. Ankara: Heretik Yayınları.
• Harrington, A.(2019). “Sosyal Dünyanın Edebiyat Yoluyla Kavranması: Robert Musil’in Niteliksiz Adam Romanı Üzerine Düşünceler”, Köksal Alver(Ed). Edebiyat Sosyolojisi. (ss:129-122). İstanbul: İz Yayıncılık
• Kaçmazoğlu, B.(2012) Türk Sosyolojisinde Temalar 3. İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Kaçmazoğlu, B.(2013) Türk Sosyoloji Tarihi II: II. Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e. İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Mardin, Ş.(1992) Türk Modernleşmesi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Okay, O.(2005). Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Okay, Orhan.(2012). Batı Medeniyeti Karşısında Ahmet Midhat Efendi. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Ömer Seyfettin(2009). Bütün Hikâyeleri. (Ed. Nazım Hikmet Polat). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Ömer Seyfettin(2016). Tarih Ezelî Bir Tekerrürdür.(Ed. Nazım Hikmet Polat). İstanbul: Ötüken Yayınları
• Ömer Seyfettin(2017). Harem. (Ed: Nazım Hikmet Polat). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Polat, Nazım Hikmet.(2017). “İnceleme: Harem Hakkında”, (ss:17-51). Ömer Seyfettin. Harem, Ötüken Yayınları. İstanbul.
• Sezer, B.(2012). “Batıcılaşma Seminer Notları”, Ertan Eğribel-Ufuk Özcan(Ed). Türkiye’de Modernleşme: Batılılaşma Yerine Kürselleşmenin İkamesi. (ss:9-42). İstanbul: Doğu Kitabevi
• Sezer, B.(2015). Sosyolojinin Ana Başlıkları. İstanbul: Doğu Kitabevi.