SURİYELİ ÇOCUKLARIN EĞİTİME ERİŞİMİ ÖNÜNDEKİ ENGELLER: ANKARA İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 25 Sayı: 3, 941 - 972, 13.12.2021

Mithat Büyükhan , Erdal Tanas Karagöl

Öz

Türkiye, Türkiye’de yaşayan Suriyelilerin insani ihtiyaçlarını karşılamak, temel insani hizmetlere erişimlerini sağlamak için büyük bir çaba göstermektedir. Ancak bazı etkenlerden dolayı Suriyelilerin insani hizmetlere erişiminde sorunlar yaşanmaktadır. Suriyelilerin erişimde sorun yaşadığı insani hizmetlerden biri de eğitim hizmetleridir. Türkiye genelinde zorunlu eğitim çağında olan Suriyeli çocukların yaklaşık % 37’si, Ankara’da ise yaklaşık % 40’ı eğitime erişim sorunu yaşamaktadır. Bu araştırma Ankara’da yaşayan Suriyeli çocukların eğitime erişim sorunu yaşamasına neden olan etkenlerin aileler arasında yaşanma yaygınlığını belirlemeyi, eğitime etkisini açıklamayı, söz konusu etkenleri ortadan kaldıracak ya da olumsuz etkilerini azaltacak önerilerle Suriyeli çocukların eğitime erişim oranının artmasına katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Araştırmanın yöntemi karma yöntemdir. Araştırma kapsamında zorunlu eğitim çağında olan çocuğu eğitme erişim sorunu yaşayan 256 katılımcıya ulaşılmıştır. Veri toplamak için araştırmanın nicel bölümünde anket uygulaması, nitel bölümünde bazı katılımcılarla görüşmeler yapılmıştır. Araştırma Ankara’da Altındağ ilçesi sınırları içerisinde Suriyelilerin yoğun olarak yaşadıkları yerlerde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nicel verilerin analizinde Microsoft Offise Excell Programı kullanılarak frekans analizi yapılmış, nitel verilerin analizinde Microsoft Offise Word Programı kullanılarak içerik analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda ekonomik durum, güvenlik yetersizliği ve okul ortamı kaynaklı etkenlerin daha yaygın olarak yaşandığı görülmektedir. Eğitime erişim sorunu yaşanmasına neden olan ve yaygın olarak yaşanan bu etkenlerin olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak ya da en az düzeye indirmek için; Suriyeliler ekonomik olarak desteklenmeli, yaşadıkları yerin daha güvenli olması için gerekli tedbirler alınmalı, dil öğrenmeleri sağlanmalı, Suriyeli öğrencilerin devam ettiği okullar daha fazla desteklenmeli, çocuklara yapılan araç gereç, kırtasiye, giyim yardımlarda öğrenciler arasında Suriyeli-yerel ayrımı yapılmamalıdır.

Anahtar Kelimeler

Zorunlu eğitim, eğitime erişim, engel olan etkenler

Destekleyen Kurum

.......

Proje Numarası

.......

Teşekkür

..........

Kaynakça

• AYGÜL, Hasan, Hüseyin, (2018, Mart), Eğitime erişim, yoksulluk ve formel/enformel işgücü olarak üniversite gençliği: “İstihdam için mi eğitim? Eğitim için mi istihdam?”, OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8 (Gençlik Araştırmaları Özel Sayısı), 58-87. (DOI: 10.26466/opus.354859), Erişim tarihi: 01.02.2019.
• BAKİ, Adnan ve GÖKÇEK, Tuba, (2012, Güz), Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 42 (001-021). http://dergipark.gov.tr/download/article-file/70397, Erişim tarihi: 24.05.2018.
• BÖRÜ, Neşe ve BOYACI, Adnan, (2016, Summer), Göçmen öğrencilerin eğitim-öğretim ortamlarında karşılaştıkları sorunlar: Eskişehir ili örneği, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 11/14, p. 123-158. DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9818 http://www.turkishstudies.net/Makaleler/2144713783_7BoruNese-vd-egt-123-158.pdf, Erişim tarihi: 13.01.2018, 2:25.
• BÜYÜKİKİZ, K. Kaan ve ÇANGAL, Önder, (2016), Suriyeli misafir öğrencilere Türkçe öğretimi projesi üzerine bir değerlendirme, Uluslararası Türkçe Edebiyat Eğitim Kültür Dergisi, Sayı: 5/3, s. 1414-1430. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/230505, Erişim tarihi: 11.01.2018.
• CİĞERCİ, M. Fatih ve GÜNGÖR, Fisun, (2016), The problems encountered by the foreign primary school students from the perspectives of classroom teachers (Bilecik sampling), Journal of Education and Future, issue: 10, 137-164. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/jef/article/view/5000199977/5000172312, Erişim tarihi: 11.01.2018.
• COŞKUN, İpek, ÖKTEN, C, Eren, DAMA, Nergis, BARKÇİN, Mümine, ZAHED, Shady, FOUDA, Marwa, TOKLUCU, Dilruba ve ÖZSARP, Hande, (2017), Breaking down barriers: Getting Syrian children into school in Turkey, Ankara: Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı ve Theirworld Yayını. https://setav.org/en/assets/uploads/2017/09/R90_BreakingBarriers.pdf, Erişim tarihi: 09.11.2017.
• CRESWELL,W. John, (2014), Research design-nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları araştırma deseni, (4. Baskıdan Çeviri, Çeviri Editörü: Selçuk Beşir DEMİR), Ankara: Eğiten Kitap.
• ÇELİK, Zafer, YURDAKUL, Serkan, BOZGEYİKLİ, Hasan ve GÜMÜŞ, Sedat, (2017), Eğitime bakış 2017: İzleme ve değerlendirme raporu. Ankara: Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi.
• DOĞAN, Tayyar ve SARI, Volkan İdris (2014), Brezilya’da eğitime erişim adaletsizliği ve bolsa famılıa programı, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi Cilt 6, No 2,s. 1-11. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/437904, Erişim tarihi: 08.01.2019.
• DURUEL, Mehmet, (2016), Suriyeli sığınmacıların eğitim sorunu, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 30, Sayı: 5, ss. 1399-1414. http://dergipark.gov.tr/uploads/issuefiles/89f1/17b6/891e/586cae69dad82.pdf, Erişim tarihi: 29.12.2017.
• ERDEM, Cahit, (2017), Sınıfında mülteci öğrenci bulunan sınıf öğretmenlerinin yaşadıkları öğretimsel sorunlar ve çözüme dair önerileri, Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi Cilt:1, Sayı:1, 2017, s.26-42. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/319194, Erişim tarihi: 10.01.2018.
• ERDOĞAN, Murat ve ÜNVER, Can, (2015), Türk iş dünyasının Türkiye’deki Suriyeliler konusundaki görüş, beklenti ve önerileri, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu.
• Eğitim Reformu Girişimi (ERG) 2016-2017 Eğitim İzleme Raporu.
• ETİKAN, İlker, MUSA, Sulaiman Abubakar ve ALKASSİM, Rukayya Sunusi, (2016), Comparision of convenience sampling and purposive sampling, American Journalof Theoretical and Applied Statistics. Vol.5, No. 1, pp.1-4. doi: 10.11648/j.ajtas.20160501.11, http://article.sciencepublishinggroup.com/pdf/10.11648.j.ajtas.20160501.11.pdf, Erişim tarihi: 30.05.2018.
• FIRAT, Mehmet, YURDAKUL, I. Kabakçı ve ERSOY, Ali, (2014), Bir eğitim teknolojisi araştırmasına dayalı olarak karma yöntem araştırması deneyimi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi - Journal of Qualitative Research in Education, 2(1), s. 65-86. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/63872, Erişim tarihi: 24.05.2018.
• GENCER, T. Emre, (2017), Göç ve eğitim ilişkisi üzerine bir değerlendirme: Suriyeli çocukların eğitim gereksinimi ve okullaşma süreçlerinde karşılaştıkları güçlükler, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 10 Sayı: 54, ss. 838-851. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.20175434652, Erişim tarihi: 16.01.2018.
• GİGM (2020), İstatistikler-geçici koruma, https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638, Erişim tarihi: 27.02.2020.
• GÜREL, Nurhayat ve KARTAL, Sadık, (2015), Türkiye’de Eğitime Erişimin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, İlköğretim Online, 14(2), 593-608, 2015. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr, http://dx.doi.org/10.17051/io.2015.60429, Erişim tarihi: 07.01.2019.
• haber7.com (21.06.2010), ‘Rize'de 'para yoksa karne yok' skandalı, http://www.haber7.com/egitim/haber/554521-rizede-para-yoksa-karne-yokskandali. Erişim tarihi: 03.08.2018.
• HARUNOĞULLARI, Muazzez, (2016, Mayıs), Suriyeli sığınmacı çocuk işçiler ve sorunları: Kilis örneği, Göç Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, ss. 29-63. http://www.tplondon.com/dergi/index.php/gd/article/view/72/31, Erişim tarihi: 27.01.2018.
• KULTAS, Emrah, (2017), Türkiye’de bulunan eğitim çağındaki Suriyeli mültecilerin eğitim sorunu (Van ili örneği), Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı Eğitim Yönetimi Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• MEB Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü, (2020), https://hbogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_01/27110237_OCAK_2020internet_ BulteniSunu.pdf, Erişim tarihi: 28.02.2020.
• MEB Müsteşarlık (2016) MEB Müsteşarlık (2016), MEB Müsteşarlık Makamının 09.09.2016 tarihli ve 9742303 sayılı “Kayıt parası” konulu yazısı. https://www.kamusaati.com/ogretmenler-ve-meb-personelleri/meb-den-okulakayit-parasi-aciklamasi-h13847.html, Erişim tarihi: 05.08.2018.
• MEB Okul Aile Birliği Yönetmeliği (09.02.2012 tarihli ve 28199 sayılı Resmi Gazete).
• Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği.
• MSYD (2017, Temmuz), Geçici Koruma Altındaki Yabancıların Eğitim Hizmetlerine Erişimleri Önündeki Engeller ve Bunların Okullaşma Oranlarına Yansımaları (Ankara Örneği), Durum Raporu No: 1. http://msyd.org/wp-content/uploads/2017/12/Ankaradaki-Suriyeli-Okul-%C3% 87a%C4%9F%C4%B1ndaki-%C3%87ocuklar%C4%B1n-E%C4%9Fitim-Eri%C5%9Fimi-Raporu.pdf, Erişim tarihi: 15.05.2018.
• ÖZEN, Yener ve GÜL, Abdulkadir, (2007), Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren-örneklem sorunu, Population-sampling issue on social and educational research studies, KKEFD/JOKKEF, Sayı/Number: 15, ss. 394-422. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/31569, Erişim tarihi: 31.05.2018.
• ÖZER, Y. Yeşim, (2011, Ekim), Türk kamu yönetiminde yeni bir çalışma alanı olarak uluslararası göç: Yasalaşma ve idari yapılanma sürecinin değerlendirilmesi, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No: 45, ss. 73-88.
• ÖZER, Y. Yeşim, KOMSUOĞLU, Ayşegül ve ATEŞOK, Z. Özde, (2016, Aralık), Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitimi: Sorunlar ve çözüm önerileri, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 37, s. 76-110. http://www.asosjournal.com/Makaleler/913122809_a.pdf, Erişim tarihi: 30.11.2017.
• Resmi Gazete (30 Aralık 2017 tarihli ve 30286 sayılı).
• SAKIZ, Halis, (2016), Göçmen çocuklar ve okul kültürleri: Bir bütünleştirme önerisi, Göç Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, ss. 65-81. http://tplondon.com/dergi/index.php/gd/article/view/79/33, Erişim tarihi: 18.01.2018. TAŞTAN, Coşkun ve ÇELİK, Zafer, (2017), Türkiye’de Suriyeli çocukların eğitimi: Güçlükler ve öneriler, Ankara: Eğitim-Bir-Sen Yayınları, 78. Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi.
• TBMM, (2012), Ülkemize sığınan Suriye vatandaşlarının barındıkları çadır kentler hakkında inceleme raporu, 24. Dönem 2. Yasama Yılı 2012. https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/docs/2012/raporlar/28_02_2012_1.pdf, Erişim tarihi: 26.08.2017.
• TOMBUL, Ekber (2007), Türkiye’de eğitime katılım üzerinde gelirin etkisi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (2) 22. Sayı 122, s.122-131. http://pauegitimdergi.pau.edu.tr/ Makaleler/1579726597_Ekber%20Tomul1.pdf, Erişim tarihi: 07.01.2019.
• T24 (05.04.2018), ‘Bağış yapmayan velilerin çocuklarına okulda temizlik yaptırıldı’ iddiası, http://t24.com.tr/haber/bagis-yapmayan-velilerin-cocuklarina-okulda-temizlikyaptirildi-iddiasi,598258, Erişim tarihi: 03.08.2018.
• UNICEF, (2012), Türkiye’de çocuk ve genç nüfusun durumunun analizi, https://abdigm.meb.gov.tr/projeler/ois/egitim/033.pdf, Erişim tarihi: 07.01.2019.
• YAVUZ, Ömer ve MIZRAK, Sefa, (2016), Acil durumlarda okul çağındaki çocukların eğitimi: Türkiye’deki Suriyeli mülteciler örneği, Göç Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2, ss. 175-199. http://www.tplondon.com/dergi/index.php/gd/article/view/80/44, Erişim tarihi: 04.02.2018.
• 2014/21 Sayılı Yabancılara Yönelik Eğitim Öğretim Hizmetleri genelgesi
• https://data2.unhcr.org/en/situations/syria#_ga=2.98666589.2145065724.1582718755-510424897. 1582718755, Erişim tarihi: 26.02.2020.
• https://www.unhcr.org/syria-emergency.html, Erişim tarihi: 26.02.2020.