RELIGIOUS LIFE OF DAGESTAN TATARS FROM THE PERSPECTIVE OF A RUSSIAN: THE EXAMPLE OF BESTUJEV-MARLINSKIY'S "MOLLA NUR"

Yıl 2024, Cilt: 28 Sayı: 2, 420 - 431, 21.08.2024

Tuğba Günör

https://doi.org/10.20296/tsadergisi.1418666

Öz

Aleksandr Aleksandrovich Bestujev-Marlinskiy (1797-1837) is one of the leading figures of Decembrist Uprising. Author was exiled to the Caucasus because of the uprising. Both his military identity and his superior talent for literature put this duty on his shoulders. As a result of the failed uprising, the author was exiled to the Caucasus. In addition to being a soldier in this region, he also continues his literary studies. He increased the interest in the Caucasus in Russian literature with the works he wrote and the characters he created in these years. He becomes a source of inspiration for many of his contemporaries. He wrote many stories that are considered to be the last examples of the romanticism movement. He lived in the Dagestan Region for long time. Author has the opportunity to observe and learn the language and the religion of the people. In a short time, his sympathy for them makes him become one of them. 'Caucasian Stories', one of the most popular works of Bestujev-Marlinskiy. The work contains various stories in which the customs, traditions and beliefs of people. The work which he most clearly describes the beliefs of Tatars is 'Molla Nur'. The real hero of this long story is İskender Bey. He is a good Muslim. With his adventure, the Tatars' abuse of their faith in the region, their addiction to lies, and many things that are considered sins due to their beliefs were critically revealed from a Russian perspective.

Anahtar Kelimeler

Bestujev-Marlinskiy, Molla Nur, Iskender Bey, Caucasian Tatars, Islam.

BİR RUS’UN GÖZÜNDEN DAĞISTAN TATARLARININ DİNİ YAŞAYIŞLARI: BESTUJEV- MARLİNSKİY’İN ‘MOLLA NUR’ ÖRNEĞİ

Öz

Aleksandr Aleksandroviç Bestujev-Marlinskiy (1797-1837), Dekabrist Ayaklanması’nın önde gelen isimlerinden biridir. Ayaklanmanın propaganda ayağını yürütür. Gerek asker kimliği gerekse de edebiyata olan üstün yeteneği onun omuzlarına bu vazifeyi yükler. Başarısız olan ayaklanma neticesinde yazar Kafkasya’ya sürgün edilir. Bu bölgede asker olarak bulunuşunun yanı sıra edebiyat çalışmalarını da sürdürür. Bu yıllarda kaleme aldığı eserler ve yarattığı karakterler ile Rus edebiyatında Kafkasya’ya olan ilgiyi artırır. Birçok çağdaşı için esin kaynağı olur. Romantizm akımının son örnekleri olarak değerlendirilen birçok öykü kaleme alır. Kafkasya’nın çeşitli yerlerinde bulunan yazar en uzun süre Dağıstan Bölgesinde kalmıştır. Bu süreç içinde yazar, bölgedeki halkın ilk önce dilini aynı zamanda da dinini gözlemleme ve öğrenme fırsatı bulur. Kısa zamanda onlara duyduğu sempati onu, adeta onlardan biri haline getirir. Bestujev-Marlinskiy’in en popüler eserlerinden olan ‘Kafkasya Öyküleri’ bu döneme aittir. Eser içerisinde o bölgedeki halkın örf, adet, inançlarının ayrıntılı bir şekilde verildiği çeşitli öyküler mevcuttur. Bu öyküler arasında bölgedeki Tatarların inançlarını en net şekilde işlediği eseri ‘Molla Nur’dur. Zenginden alıp, fakire veren bir eşkıyanın adını taşıyan bu uzun öykünün asıl kahramanı İskender Bey’dir. İskender Bey örnek bir kişi, iyi bir Müslümandır. Onun macerasıyla bölgedeki Tatarların dini inançlarını kötüye kullanmaları, yalana olan düşkünlüğü ve inançları gereği günah sayılan birçok şey bir Rus’un bakış açısıyla eleştirel olarak göz önüne serilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bestujev- Marlinskiy, Molla Nur, İskender Bey, Kafkasya Tatarları, Müslümanlık.

Kaynakça

• Bestujev- Marlinskiy, A. A. (1995). Kavkazskiye povesti. Nauka.