Farklı Amaçlarla Egzersiz Yapan Bireylerin Egzersiz Bağımlılıkları ile Sosyal Görünüş Kaygılarının Karşılaştırılması

Yıl 2023, , 76 - 82, 31.10.2023

Zeynep Kutlu , Muhsin Çınar , Serkan İbiş , Zait Burak Aktuğ

https://doi.org/10.46385/tsbd.1344396

Öz

Düzenli egzersizler bireyin fiziksel ve psikolojik yönden üst standartlarda olması için yapılan en önemli davranışlardan biridir. Bu egzersizlerin sağlık için yapılmasının ötesine geçip hayatta vazgeçilmez bir unsur haline dönüşmesi bireyde egzersiz yapmada kontrol kaybına, ruhsal bozukluklara, fizyolojik ve psikolojik problemlere neden olmaktadır. Ortaya çıkan bu problemlerle birlikte son zamanlarda bireylerde sosyal görünüş kaygısı ile egzersize aşırı yönelim ve egzersiz bağımlılığı dikkat çekici bir hal almıştır. Bu düşünce ile yaptığımız çalışmada farklı amaçlarla egzersiz yapan (vücut geliştirme-sağlık) bireylerin egzersiz bağımlılıkları ile sosyal görünüş kaygılarının karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışmaya vücut geliştirme egzersizi yapan 270, sağlık için egzersiz yapan 530 olmak üzere toplam 800 gönüllü birey katılmıştır. Katılımcılara “Egzersiz Bağımlılık Ölçeği” ile ‘Sosyal Görünüş Kaygısı Ölçeği’’ uygulanmıştır. Vücut geliştirmek için egzersiz yapanlar ile sağlık için egzersiz yapanların egzersiz bağımlılıkları ve sosyal görünüş kaygısının karşılaştırılmasında Independent T testi kullanılmış olup, parametreler arasındaki ilişkinin belirlenebilmesi için de pearson korelasyon analizi yapılmıştır. İstatistiksel analiz sonucunda egzersiz bağımlılığı ölçeği alt boyutları ve toplam skorunun vücut geliştirme için egzersiz yapanlar lehine istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Sağlık için egzersiz yapanların sosyal görünüş kaygısı ile egzersiz bağımlılığı toplam skoru ve bireysel ihtiyaçların ertelenmesi ve çatışma alt boyutu arasında istatistiksel olarak pozitif yönlü anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir (p<0,05). Yapılacak olan yeni çalışmaların sadece vücut geliştirme ve sağlık için spor yapan bireyler arasında değil, farklı tür egzersiz yapan bireyler ile yapılması ve cinsiyet değişkenini de içermesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Egzersiz, Egzersiz bağımlılığı, Sosyal görünüş kaygısı

Comparison of Exercise Addictions and Social Appearance Anxiety of Individuals Exercising for Different Purposes

Öz

Regular exercises are one of the most important behaviors for the individual to be at the highest physical and psychological standards. The fact that these exercises go beyond being done for health and become an indispensable element in life causes loss of control in exercising, mental disorders, physiological and psychological problems. Along with these emerging problems, social appearance anxiety, excessive orientation to exercise and exercise addiction have recently become remarkable. In this study, we aimed to compare exercise addictions and social appearance concerns of individuals who exercise for different purposes (bodybuilding-health). A total of 800 volunteers, 270 doing bodybuilding exercises and 530 exercising for health, participated in the study. The "Exercise Addiction Scale" and the "Social Appearance Anxiety Scale" were administered to the participants. Independent T test was used to compare exercise addictions and social appearance anxiety of those who exercise for bodybuilding and those who exercise for health, and Pearson correlation analysis was performed to determine the relationship between parameters. As a result of the statistical analysis, it was determined that the sub-dimensions of the exercise addiction scale and the total score were statistically significantly higher in favor of those who exercised for bodybuilding (p<0.05). A statistically positive and significant relationship was found between the social appearance anxiety of those who exercise for health, the total score of exercise addiction, and the sub-dimension of postponement of individual needs and conflict (p<0.05). It is recommended that new studies to be carried out should be carried out not only among individuals who do sports for bodybuilding and health, but also with individuals who do different types of exercise and include the gender variable.

Anahtar Kelimeler

Exercise, exercise addiction, social appearance anxiety

Kaynakça

• Adams, J. M., Miller, T. W. and Kraus, R. F. (2003). Exercise dependence: diagnostic and therapeutic issues for patients in psychotherapy. Journal of Contemporary Psychotherapy 33, 93–107.
• Alemdağ, S. ve Öncü, E. (2015). Öğretmen adaylarının fiziksel aktiviteye katılım ve sosyal görünüş kaygılarının incelenmesi. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS), 3(3), 287-300.
• Amerikan Psikiyatri Birliği, (2001). Psikiyatride hastalıkların tanımlanması ve sınıflandırılması elkitabı, Yeniden Gözden Geçirilmiş 4. Baskı (DSM-IV-TR) (E. Köroğlu, Çev.). Ankara, Hekimler Yayın Birliği.
• Anderson, E. H. and Shivakumar, G. (2013). Effects of exercise and physical activity on anxiety. Frontiers in Psychiatry, 4, 27.
• Ardıç, F. (2014). Egzersizin sağlık yararları. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 60, 9-14.
• Batu, B. ve Aydın, A. D. (2020). Elit yüzme sporcularının egzersiz bağımlılığı düzeylerinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5(4), 399-412.
• Bay, Ü. S. ve Yılmaz, E. (2020). Ruhsal bozukluklarda fiziksel aktivite ve egzersizin etkileri ile ilgili yapılmış çalışmaların incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 437-447.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, O. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Civan, A., Özdemir, İ., Gencer, Y. G. ve Durmaz, M. (2018). Egzersiz ve stres hormonları. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 1-14.
• Cohen, L., Manion, L., Morrison, K. and Morrison, R. B. (2007). Research methods in education. New York: Routledge.
• Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed method approaches sage publications. Thousand Oaks, CA.
• Çetin, E., Bulğay, C., Demir, G. T., Cicioğlu, H. İ., Bayraktar, I. ve Orhan, Ö. (2020). The examination of the relationship between exercise addiction and performance enhancement in elite athletes. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-12.
• De Coverley Veale, D. M. W. (1987). Exercise dependence. British Journal of Addiction, 82(7), 735-740.
• Demirel, H. G. ve Cicioğlu, H. İ. (2020). Üst düzey sporcuların egzersiz bağımlılık düzeylerinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5(3), 242-254.
• Di Lodovico, L., Poulnais, S. and Gorwood, P. (2019). Which sports are more at risk of physical exercise addiction: A systematic review. Addictive Behaviors, 93, 257-262.
• Doğan, M., Elçi, G. ve Gürbüz, B. (2022). Egzersiz bağımlılığı ve sosyal görünüş kaygısı ilişkisi. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 6(2), 73-82.
• Doğan, T. (2010). Sosyal görünüş kaygısı ölçeğinin Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 39, 151-159.
• Erdoğan, Ç. H. (2021). Egzersiz yapan bireylerin sosyal görünüş kaygılarının incelenmesi. Ulusal Kinesyoloji Dergisi, 2(1), 10-14.
• Faul, F., Erdfelder, E., Lang, A. G. and Buchner, A. (2007). G* Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior Research Methods, 39(2), 175-191.
• Faulkner, G. E. and Taylor, A. H. (Eds.). (2005). Exercise, health and mental health: Emerging relationships. Taylor & Francis.
• Goodwin, H., Haycraft, E. and Meyer, C. (2014). Emotion regulation styles as longitudinal predictors of compulsive exercise: A twelve month prospective study. Journal of adolescence, 37(8), 1399-1404.
• Hart, T. A., Flora, D. B., Palyo, S. A., Fresco, D. M., Holle, C. and Heimberg, R. C. (2008). Development and examination of the social appearance anxiety scale. Assessment, 15, 48-59.
• Hausenblas, H. A. and Downs, D. S. (2002). Exercise dependence: A systematic review. Psychology Sport and Exercise, 3, 89-123.
• Hazar, Z. ve Özpolat, Z. (2023). Fitness yapan bireylerin sosyal görünüş kaygısı, yaşam tatmini ve egzersiz bağımlılığı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi (Ağrı ili örneği). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 8-15.
• Horn, T. S. and Cox, R. H. (1998). Sport psychology: Concepts and applica.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Katra, H. (2021). Egzersiz yapan bireylerde egzersiz bağımlılığı ve benlik saygısı. Bağımlılık Dergisi, 22(4), 370-378.
• Kayhan, R. F., Kalkavan, A. ve Terzi, E. (2021). Fitness salonlarında spor yapan bireylerin egzersiz bağımlılığı düzeyleri ve ilişkili değişkenler. Bağımlılık Dergisi, 22(3), 248-256.
• Korkmaz, M. ve Uslu, T. (2020). Fitness yapan bireylerin benlik saygısı, sosyal görünüş kaygısı ve sosyalleşme düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Spor Eğitim Dergisi, 4(3), 1-18.
• Knöchel, C., Oertel-Knöchel, V., O’Dwyer, L., Prvulovic, D., Alves, G., Kollmann, B. and Hampel, H. (2012). Cognitive and behavioural effects of physical exercise in psychiatric patients. Progress in Neurobiology, 96(1), 46-68.
• Kurt, S., İbiş, S., Aktug, Z. B. and Altundağ, E. (2023). The effect of core training on swimmers' functional movement screen scores and sport performances. JTRM in Kinesiology, 9, 1-6.
• Kutlu, Z., İbiş, S., Pişkin, N. E., Yavuz, G., Aka, H. ve Aktuğ, Z. B. (2021). Covid-19 salgın sürecinde üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyinin yaşam kalitesi üzerine etkisi. Tarih Okulu Dergisi, 14(53), 2957-2972.
• Lee, I. M., Shiroma, E. J., Lobelo, F., Puska, P., Blair, S. N. and Katzmarzyk, P. T. (2012). Effect of physical inactivity on major non-communicable diseases worldwide: an analysis of burden of disease and life expectancy. Lancet, 380, 219-29.
• Musa, M. (2020). Fitness merkezlerinde spor yapan bireylerin sosyal görünüş kaygısı ve özgüven düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(3), 503-518.
• Mülazımoğlu Ballı, Ö., Kirazcı, S. ve Aşçı, F. H. (2006). Sporcu ve sporcu olmayan bayanların sosyal fizik kaygı ve beden imgesinden hoşnut olma düzeyleri. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi,11(1), 9-16.
• Öksüz, Y. (2012). Üniversite öğrencilerinin özerklik düzeyleri ile vücut algıları arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 69-77.
• Özkan, A. M., Çekiç, A. ve Çepikkurt, F. (2023). Egzersiz katılımcılarının fiziksel görünüm mükemmeliyetçiliği, sosyal görünüş kaygısı ve egzersiz bağımlılıklarının incelenmesi. International Journal of Sport Exercise and Training Sciences, 9(1), 26-37.
• Pulur, A. ve Gedik, A. (2021). Fitness merkezine giden bireylerin egzersiz bağımlılıklarının incelenmesi. Sportive, 4(2),12-23.
• Şirin E. F. (2009). Analysis of relationship between job satisfaction and attitude among research assistants in schools of physical education and sports. Journal of Theory and Practice in Education, 5(1), 85-104.
• Tekkurşun-Demir, G., Hazar, Z. ve Cicioğlu H. İ. (2018). Egzersiz bağımlılığı ölçeği (EBÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Education Journal, 26(3), 865-874.
• Ural, A. ve Kılıç, İ. (2013). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Detay.
• Vardar, E. (2012). Egzersiz bağımlılığı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 21(3), 163-173.