Küreselleşmenin Politik Mekâna Etkisi: Neo-Marksist Bakış Açısı Üzerinden Bir Değerlendirme

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 25 - 46, 18.12.2019

İrem Ece Akpınar

Öz

Mekân kavramı geçmişten günümüze iktidarların mücadele alanlarını da ifade eden bir kavram olmuştur. Mekânda meydana gelen sosyal, ekonomik, kültürel yapı, siyasi coğrafya ile yeniden şekillenmektedir. Mekânlar, tarihsel süreçler arasında bağlantılar kuran, geçmişin izlerini taşıyan ve ideolojik düşünceleri içinde barındırarak iktidarın izlerini yansıtan simgelerdir. Küreselleşmeyle beraber ideolojilerin yeniden şekillenmesi, mekân içinde iktidarın gücünde değişimlere yol açmaktadır. Küreselleşme, mekânı yeniden kurgulayarak ekonomik-politik mekân üzerinde yeni dinamikler oluşturmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın kurumsal çerçevesi temelde David Harvey’in “mekânsal farklılaşma kuramı” üzerinde kurgulanmış, ancak Lefebvre ve Castells’in teorilerinden de faydalanılmıştır. Çalışmanın amacı, küreselleşme sürecinin etki alanlarından biri olan mekân kavramının, değişen anlamı ve niteliğini incelemektir.

Anahtar Kelimeler

Kent, Mekân, Küreselleşme, Kentleşme, Zaman-Mekân İlişkisi, Kent Mekânı

Kaynakça

• Amin, A. (1997). Post-Fordism: Models, Fantasies, and Phantoms of Transition. A. Amin (Ed.) Post Fordism A Reader. Blackwell, Oxford UK.
• Aydemir, C. ve Kaya, M. (2007). Küreselleşme Kavramı ve Ekonomik Yönü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (20), 260-282.
• Bahçeci, H. I. (2013). Marksizm’de Kent Sorunsalı: David Harvey ve Manuel Castells Örnekleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara
• Bayar, F. (2006). Küreselleşme Sürecinde Güvenlik Kavramı: Öneri ve Teklifler. Stratejik Araştırmalar Dergisi, No. 8, 87-98.
• Baysoy, E. (2016). Jeopolitik Kayma: Denge Kuşaklarından Geçit Bölgelerine, Elektronik Siyaset Bilimi Araştırmaları Dergisi, 7(13), 88-100.
• Brzezinski, Z. (1997). Büyük Satranç Tahtası. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Bülbül, K. (2005). Türkiye Küreselleşme Literatürü Üzerine Analitik Bir İrdeleme: Büyük Anlatılardan Korkulara. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 105-124.
• Castells, M. (1997). Citizen Movements, Information and Analysis: An Interview with Manuel Castells. City, 7, 140-155.
• Castells, M. (2008). Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür Ağ Toplumunun Yükselişi. E. Kılıç (Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İkinci Baskı.
• Cebeci, İ. (2011). Küreselleşme Yaklaşımları Kapsamında Küreselleşme Sürecinin Tarihsel Değerlendirmesi. Sosyoloji Konferansları Dergisi, (43), 359-385.
• Friedman, J. (1999). Cultural Identity and Global Process. London: Sage Publications.
• Georgantzas, N. C., Katsamakas, E., Solowiej, D., Ford, A., Ford, D. N., & Anderson, G. E. (2009). Giddens’ Globalization: Exploring Dynamic Implications. Proceedings of the 27th System Dynamics Society International Conference; July 26–30; Albuquerque, New Mexico. USA.
• Giddens, A. ve Pierson, C. (1998). Conversations with Anthony Giddens: Making Sense of Modernity. Stanford University Press.
• Giddens, A. (2000). The Globalizing of Modernity. D. Held ve A. McGrew (Ed.). The Global Transformations Reader. Polity Press, Malden.
• Giddens, A. (2006). Sosyoloji. C. Güzel (Ed.). Ankara.
• Giddens, A. (2010). Siyaset, Sosyoloji, Toplumsal Teori. İstanbul: Metis Yayınları.
• Göka, Ş. (2001). İnsan ve Mekân. İstanbul: Pınar Yayınları.
• Harvey, D. (1985). Consciousness and the Urban Experience. Studies in the History and Theory of Capitalist Urbanization I, United Kingdom: Basil Blackwell.
• Harvey, D. (1990). The Condition of Postmodernity: An Enquiry into the Origins of Cultural Change. Cambridge: MA: Blackwell, 201-308.
• Harvey, D. (1994). The Invisible Political Economy of Architectural Production. O. Bouman ve R. van Toorn (Ed.). The Invisible in Architecture. London: Academy Editions.
• Harvey, D. (2000). Spaces of Hope. Scotland: Edinburg University Press.
• Harvey, D. (2003). The New Imperialism. New York: Oxford University Press.
• Harvey, D. (2006). Space As A Keyword. David Harvey: A Critical Reader. N. Castree ve D. Gregory (Ed.). Wiley-Blackwell Publishers.
• Harvey, D. (2007). A Brief History of Neoliberalism. New York: Oxford University Presss.
• Keleş, R. (2004). Kentleşme Politikası. Ankara: İmge Kitabevi. 8. Baskı.
• Keskinok, Ç. (2000). Mekâna Sermaye Mantıklı ve Teknolojik Belirlenimci Yaklaşımın Planlama Bakış Açımızda Yarattığı Yıkım. İ. Dinçer (Ed.). 3. Binyılda Şehirler: Küreselleşme, Mekân-Planlama. Dünya Şehircilik Günü, 23. Kolokyumu, 8-10 Kasım 1999, YTÜ, İstanbul.
• Kıvılcım, F. (2013). Küreselleşme Kavramı ve Küreselleşme Sürecinin Gelişmekte Olan Ülke Türkiye Açısından Değerlendirilmesi. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, Sayı: 5, 219-229.
• Lefebvre, H. (1979). Space: Social Product and Use Value. J. F. Grossman (Ed.) Critical Sociology: European Perspective. New York.
• Lefebvre, H. (1998). Modern Dünyada Gündelik Hayat. İstanbul: Metis Yayınları.
• Lefebvre, H. (2002). Work and Leisure in Everyday Life. The Everyday Life Reader. New York: Routledge.
• Lefebvre, Henri, (2007). The Production of Space, Blackwell, U.S.A.
• Öktem, M. K., Göçoğlu, V. ve Tunç, Ş. (2016). Kardeş Şehir Uygulamalarının Yerel Politika Transferine Etkisi: Alanya-Gladbeck Araştırması. TODAİE Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 25(4), 49-86.
• Öztürk, M. (2012). Kamusallık, Tüketim Kültürü ve AVM’ler. K. Alver (Ed.) Kent Sosyolojisi, s.615-633, Ankara: Hece Yayınları.
• Scholte, J. A. (1997). The Globalization of the World Politics. J. Baylis and S. Smith (Ed.). The Globalization of the World Politics: An Introduction to International Relations, s. 325-347, New York: Oxford University Press.
• Sert, E., Karpuz, H. ve Akgün, G. (2005). Küreselleşme Sürecinde Değişen Kent Kavramı: Mekân ve Politikleşme Üzerine Bir Okuma Çalışması. Planlama Dergisi, S.2, 101-111.
• Şengül, T. (2001). Sınıf Mücadelesi ve Kent Mekânı. Praksis Dergisi. S.2, 9-31.
• Şengül, T. (2009). Kentsel Çelişki ve Siyaset: Kapitalist Kentleşme Süreçlerinin Eleştirisi. Ankara: Simge Kitabevi.
• Waterfield, R. (2008). Platon, Timaeus, Timaeus and Critias. New York: Oxford University Press.