Devrimci Cihat Düşüncesi ve Radikal Hareketler: Mısır Örneği

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 47 - 69, 13.09.2020

Atasay Özdemir

Öz

Soğuk Savaş sonrasında Batılıların memnun olduğu durumun devamı için yeni bir hasım bulmak gerekmiştir. Bu arayış neticesinde eskiden beri var olan “terörizm” olgusu ön plana çıkarılmış ve karşı tarafı “başkalaştırmada” sorun yaşamamak adına özellikle terörizm ile İslam dini arasında bir ilişki kurulmaya çalışılmıştır. İslam dinindeki “cihat” kavramı da söz konusu ilişkiyi kurmada kullanılan en temel kavramlardan biri olmuştur. Bu çalışma, yirminci yüzyıl sonrası İslami reform düşünürlerinin cihat kavramına getirdiği yorumların, bu tarihten sonra Ortadoğu’da gerçekleşen terör eylemlerinin ortaya çıkması üzerindeki etkisini belirlemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın argümanı, modern dönem İslami reform düşünürleri tarafından cihat kavramına getirilen yorumların Ortadoğu’da ortaya çıkan dinî motivasyonlu örgütleri tetikleyerek radikal eylemlerde bulunmalarına neden olduğudur. Çalışmanın son bölümünde argümanın geçerliliğini sorgulamak amacıyla Mısır’da eylemler düzenlemiş olan El-Cihat Örgütü’nün (Mısır İslami Cihat Örgütü) söylemleri, eylemleri ve Mısır yönetimiyle ilişkileri örnek olay olarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cihat, Mısır Arap Cumhuriyeti, Radikal Hareketler, İslami Reform

Kaynakça

• Akyol, T. (2000). Hariciler ve Hizbullah: İslam Toplumlarında Terörün Kökleri. İstanbul: Doğan Kitapçılık.
• Ali, T. (2002). Fundamentalizmler Çatışması. (Çev. A. Yılmaz) İstanbul: Everest Yayınları.
• Baker, R. W. (2003). Screening Islam: Terrorism, American Jihad and The New Islamists. Arab Studies Quarterly, 25(1), 33-56.
• Bar, S. (2004). The Religious Sources of Islamic Terrorism. Policy Review, (125). https://www.hoover.org/research/religious-sources-islamic-terrorism (Erişim Tarihi: 7 Nisan 2018).
• Barber, B. (2004). Beyond Jihad vs. McWorld. M. A. Genest (Ed.) Conflict and Cooperation the Evolving Theories of International Relations (2 b.). Belmont: Wadsworth/Thomson.
• Başeren, S. (2000). Terörizm: Kavramsal Bir Değerlendirme. Ü. Özdağ ve O. M. Öztürk (Ed). Terörizm İncelemeleri. Ankara: ASAM Yayınları,1-15.
• Bin Laden’s Fatwa (1996). Declaration of War against the Americans Occupying the Land of the Two Holy Places. Al Quds Al Arabi https://is.muni.cz/el/1423/jaro2010/MVZ203/OBL___AQ__Fatwa_1996.pdf (Erişim Tarihi: 18 Ocak 2018).
• Çaha, Ö. (2008). Siyasi Düşüncelere Giriş. İstanbul: Dem Yayınları.
• Chalk, P. (1999). The Evolving Dynamic of Terrorism in the 1990s. Australian Journal of International Affairs, 53(2), 151-167.
• Cooper, B. (2007). Jihadists and The War on Terrorism. Intercollegiate Review, 42(1). 27-36.
• Ebu Süleyman, A. (1985). İslam’ın Uluslararası İlişkiler Kuramı. (Çev. F. Koru) İstanbul: İnsan Yayınları.
• Esposito, J. L. (2003). Kutsal Olmayan Savaş/İslamcı Terör. (Çev. N. Y. Yılmaz) İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
• Fletcher, H. (2008). Egyptian Islamic Jihad. Council on Foreign Relations. http://www.cfr.org/publication/16376/egyptian_islamic_jihad.html (Erişim Tarihi: 21 Ocak 2009).
• Güven, V. F. (2004). Terörizm Olgusunda Dinin Yeri. Stratejik Analiz, 5(50).
• Haq, S. N. (2001). Revisiting the Question of Islam and Violence. Dialog: A Journal of Theology, 40(4), 302-305.
• James Martin Center for Nonproliferation Studies (2008). Al-Jihad Al-Islami. http://cns.miis.edu/research/wtc01/aljihad.htm (Erişim Tarihi: 24.12.2008).
• Karaman, H, Çağırıcı M., Dönmez, İ. K. ve Gümüş, S. (2020). Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir Cilt 1 (7 b.). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Karaman, H, Çağırıcı M., Dönmez, İ. K. ve Gümüş, S. (2020). Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir Cilt 5 (7 b.). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Keats, A. (2002, Eylül 17). In the Spotlight: Al-Jihad (Egyptian Islamic Jihad). Center for Defense Information. http://www.cdi.org/terrorism/aljihad.cfm (Erişim Tarihi: 24 Aralık 2008).
• Kepel, G. (2001). Cihat: İslamcılığın Yükselişi ve Gerilemesi (2 b.). (Çev. H. Bayrı) İstanbul: Doğan Kitapçılık.
• Kepel, G. (2003). The Origins and The Development of The Jihadist Movement: From Anti-Communism to Terrorism. Asian Affairs, 34(2). 91-108.
• Knapp, M. G. (2003). The Concept and Practice of Jihad in Islam. Parameters, 33(1). 82-94.
• Kur’an-ı Kerim Arapçası, Türkçe Okunuşu ve Anlamı (1982). İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Kutub, S. (1980). Yoldaki İşaretler. (Çev. S. Uçan). İstanbul: Hicret Yayınları.
• Kutub, S. (1982). İslam’da Sosyal Adalet (2 b.). (Çev. M.B. Eryarsoy) İstanbul: Arslan Yayınları.
• Lewis, B. (2003). İslamın Krizi (2 b.). (Çev. A. Yılmaz) İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Mozaffari, M. (2005). Bin Laden, Islamism and Terrorism. Society, 42(5). 34-42.
• Naval Postgraduate School. (2008). Al-Jihad (AJ). http://www.nps.edu/Library/Research/SubjectGuides/SpecialTopics/TerroristProfile/Current/AlJihad.html (Erişim Tarihi: 5 Ocak 2009).
• Nedoroscik, J. A. (2002). Extremist Groups in Egypt. Terrorism and Political Violence, 14(2). 47-76.
• Özel, A. (2007). İslam ve Terör. İstanbul: Küre Yayınları.
• Scott, R. (2003). An Official Islamic Response to The Egyptian Al-Jihad Movement. Journal of Political Ideologies, 8(1). 39-61.
• Sezgin, Ö. (2008). Marx, Kapital ve Diyalektik Materyalizm. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Sönmezoğlu, F. (1989). Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• T.C. Resmî Gazete. (1991). 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu. Ankara: Başbakanlık Basımevi.
• Taflıoğlu, S. (2000). İran, Silahlı İslami Hareketler ve Barış Süreci. Ü. Özdağ ve O. M. Öztürk (Ed) Terörizm İncelemeleri. Ankara: ASAM Yayınları.
• Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı. (2001). Anarşi, Terör ve Uluslar Arası Terörizm. Ankara: Genelkurmay Basımevi.
• Zakaria, F. (2007). Why Do They Hate Us? R. J. Art ve R. Jervis (Ed.) International Politics (8 b.). New York: Pearson.