Konformist “Sömürge Aydınları” ya da "Yerli Kolonyal Kahyalar"

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 131 - 140, 30.09.2023

Osman Can Ünver

https://doi.org/10.59886/tsbder.1365944

Öz

Sömürgecilik olgusu, 20. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren şekil değiştirse de yüzyıllar boyunca mazlum halkların ve ülkelerinin zenginliklerinin talan edilmesidir. Sömürgeciler güç kullanmak yoluyla ele geçirdikleri ülkeleri sömürmüşler, insanları köleleştirip katletmişler, kimliklerine ve kültürlerine yabancılaştırmışlardır. Sömürgeciler bununla da kalmamış, çekip gittiklerinde de arkalarında sömürü düzeninin devamını güvence altına alacak kolonyal kahyalar ya da sömürge aydınları bırakmışlardır. Seçkinler kendi çıkarlarını sömürgecilerin çıkarları ile özdeşleştirmiş, sömürgecilere ve onların değerlerine öykünmüşlerdir. Ancak bu öykünme ve kullanılma rızası onların hiçbir zaman efendileri ile aynı seviyede değerlendirilmesi sonucunu getirmemektedir. Türkiye, tarihinde hiç sömürge olmamış, 20. Yüzyılın başında gerçekleştirdiği Kurtuluş Savaşı ile mazlum milletlere örnek olmuştur. Bununla birlikte, İkinci Dünya Savaşı ertesinde Batı ile bütünleşme süreciyle sömürge aydını tiplemesine uyan bir politikacı, aydın, akademisyen ve bürokrat tipi ile karşılaşmıştır. Bu seçkinler kendilerinin ve ülkenin çıkarlarının her halde ve şartta Batı penceresinden görülmesi görüşünde. Türkiye toplumu içinde uzlaşmaz gibi görülen çelişkilere ve gerginliklere yol açan “milliyetçi-küreselci” ikilemi eski sömürgelerin “sömürge aydını-milliyetçi” çatışmasını andırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Post-kolonyalizm, Oryantalizm, Milliyetçilik, Konformizm, Sömürge Aydınları

Kaynakça

• Alatlı, A. (2021), Suç Ortağı Hollywood. Kaan’ın Kitabı. Turkuvaz. İstanbul.
• Andrews, K. (2022), The New Afge of Empire. How Racşism and Colonialism Still Rule the World. Penguin Books. London.
• Çetin, N. (2014), Türk’e Oryantalist Kuşatma. Berikan. Ankara.
• Dirlik, A. (1998), The Postcolonial Aura: Third World Criticism in the Age of Global Capitalism. Westview Press. Boulder-Colorado.
• Fanon, F. (2008), Black Skin White Masks. Introductions by Homi Bhabha and Ziauddin Sardar. Pluto Press. Sidmouth.
• Fanon, F.(2007), Yeryüzünün Lanetlileri. Çev. Şen Süer. Versus. İstanbul.
• Foucault, M.(1980), Power/Knowledge. Selected Interviews and Other Writings. 1972-1977. Ed. by Colin Gordon. Pantheon Books. New York.
• Gökalp, Z.A. (2021), Türkçülüğün Esasları. Kapra Yayıncılık. İstanbul.
• Kaerger, K. (1892), Kleinasien. En deutsches Kolonisationsfeld. Kolonialwirtschaftliche Studie. Druck und Verlag von Gergonne &Cie. Berlin.
• Kula, O. B. (2018), Batı Felsefesinde Oryantalizm ve Türk İmgesi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. İstanbul.
• Nurhan, A. (2023), Devşirme’den Beyaz Türk’e Siyasi Nefretin Kökleri. Ofis Basım. İstanbul.
• Oba, A. E. (2020), Türk Milliyetçiliğinin Doğuşu. Doğu-Batı. Ankara.
• Ortaylı, İ. (2019), İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı. Timaş. İstanbul.
• Ortaylı, İ. (2017), Türklerin Altın Çağı. Kronik Kitap. İstanbul.
• Said, E. (1995), Orientalism. Western Conception of the Orient. With a New Afterword. Penguin Books. London.
• Sardar, Z. (1999), Orientalism. Open University Press. Buckingham.
• Türedi, H. (2023), “Frantz Fanon’un Gözünden Erken Cumhuriyet Dönemi Batılılaşmasını Okumak: Cumhuriyet Gazetesi’nin 1930 Yılı Ses Kraliçesi Yarışması”. İnsan & Toplum. Cilt 13. Sayı 3. 81-107.
• Ulutaş, E.R (2019), “Müstemleke Zamanları. Bir Frantz Fanon Okuması”. İmgelem, Cilt 3 Sayı 5, 305-316.
• Ünver, O. C. (2003), “Almanya’nın Türkiye Politikalarında Oryantalizmin Yeri (19. ve 20. Yüzyıllar)”. Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara.
• Varela, Maria do Mar Castro/Nikita Dhawan (2020), Postkoloniale Theorie. Eine kritische Einführung. 3. Auflage. Transcript Verelag. Bielefeld.
• Ward, Julie K./Tommy L. Lott (Eds.) (2002), Philosophers on Race. Critical Essays. Blackwell Publishing. Oxford.