Özel Eğitime Gereksinim Duyan Çocuklarda Makey Makey ile Kavram Öğretiminin Etkililiği

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 12 - 35, 19.08.2020

Aslan Aydoğan Şenay Kocakoyun Aydoğan

Öz

Bu araştırmada, Türkiye’de yeni yeni kullanılmaya başlayan, eğitim içinde yerini almaya başlayan Makey Makey ile hazırlanan Scratch Programla ile programlanan etkinliklerin gömülü öğretim yönteminde ipucunun zamanla azaltılması ile otizmli çocuklara kavram öğretimindeki etkililiği araştırılmıştır. Bu araştırma, tek denekli araştırma yöntemlerinden çoklu yoklama modeli kullanılarak yapılmıştır. Öğrenmenin kalıcı olup olmadığı, uygulama tamamlandıktan sonra 1., 2. ve 4. haftalarda izleme oturumları ile kontrol edilmiştir. Araştırmada genelleme bulguları ön-test ve son-test sonuçlarına göre belirlenmiştir. Araştırmada günlük yoklama, toplu yoklama, öğretim, izleme ve genelleme yoklamaları düzenlenmiştir. Oturumların hepsi birebir öğretim olacak şekilde planlanmıştır. Araştırmada etkililik ve güvenirlik verileri toplanmıştır. Verilerin analizinde, grafiksel analiz yöntemlerinden çizgisel grafik kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları incelendiğinde, Makey Makey ile hazırlanan Scratch Programla ile programlanan etkinliklerin gömülü öğretim yönteminde ipucunun zamanla azaltılması ile otizmli çocuklara kavram öğretmede etkili olduğu belirlenmiştir. Ayrıca araştırma analiz sonuçlarına göre, deneklerin kalıcılık ve genelleme yüzdelerinin yüksek oranda çıktığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Otizm, özel eğitim, Makey Makey, gölümü öğretim, kavram öğretimi

Kaynakça

• Acar, Ç. (2015). Otizmli Çocuklara Sosyal Becerilerin Öğretiminde Anneler Tarafından Hazırlanarak Sunulan Sosyal Öykü ve Video Modelle Öğretim Uygulamalarının Karşılaştırılması (Doktora tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• American Psychiactric Association - APA. (2000) Mental Bozuklukların Tanı Ölçütleri El Kitabı-Revize (Çev. Ed. Ertuğrul Köroğlu) (DSM IV-TR). Ankara: Hekimler Yayın Birliği (Orijinal eserin yayın tarihi 1994).
• Amerikan Psikiyatri Birliği (2013) Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, Beşinci Baskı (DSM-5), Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı (Çev.: E Köroğlu) Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2013.
• Atik-Çatak, A. (2006). PowerPoint Sunu Programıyla Hazırlanan Okuma Materyalinin Zihinsel Engelli Öğrencilerin Okuduğunu Anlama Becerisi Üzerindeki Etkililiği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Basil, C. ve Reyes, S. (2003). Acquisition of Literacy Skills by Children with Severe Disability. Child Language Teaching and Therapy, 19, 27-48.
• Batu, S. E., Bozkurt, F., & Öncül, N. (2014). Görsel Destek ile Öğretilen Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Annelerin Otizmli Çocuklarına Beceri Öğretmelerindeki Etkililiği. EĞİTİM VE BİLİM, 39(174).
• Bernad-Ripoli, S. (2007). Using a self-as-model video combined with Social Stories™ to help a child with Asperger Syndrome understand emotions. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 22, 100-106.
• Carter, E. J., Williams, D. L., Hodgins, J. K., & Lehman, J. F. (2014). Are children with autism more responsive to animated characters? A study of interactions with humans and human-controlled avatars. Journal of Autism and Developmental Disorders, 44(10), 2475-2485.
• Chen, C., Lee, I., & Lin, L. (2015). Augmented Reality-based Self-Facial Modeling to Promote the Emotional Expression and Social Skills of Adolescents with Autism Spectrum Disorders. Research in Developmental Disabilities, 36, 396-403.
• Cheng, Y., Chiang, H. C., Ye, J., & Cheng, L. H. (2010). Enhancing empathy instruction using a collaborative virtual learning environment for children with autistic spectrum conditions. Computers & Education, 55(4), 1449- 1458.
• Collective, B. S. M., & Shaw, D. (2012, February). Makey Makey: improvising tangible and nature-based user interfaces. In Proceedings of the sixth international conference on tangible, embedded and embodied interaction (pp. 367-370). ACM.
• Çelik, S. (2007). Zihinsel yetersizlik gösteren çocuklara kavram öğretiminde doğrudan öğretim ve eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililik ve verimliliklerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çiftçi, H. D. (2007). Zihinsel engelli çocuklara renk kavramını kazandırmada eş zamanlı ipucuyla öğretimin bireysel ve grup eğitimindeki etkisinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dargut Güler, T. (2019). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocukların Bilişsel Ve Sosyal Becerilerinin Geliştirilmesinde Mobil Sosyal Öykü Haritaları Kullanımı.
• Darıca, N., Abidoğlu, Ü. ve Gümüşçü, Ş. (2005). Otizm ve otistik çocuklar. Ankara: Özgür Yayınları.
• Didenbahi,N., Allen, T., Kandalaft, M., Krawczyk, D., & Chapman, S. (2016). Virtual Reality Social Cognition Training for children with high functioning autism. Computers in Human Behaviour, 62, 703-711.
• Doenyas, C., Şimdi, E., Özcan, E. Ç., & Çataltepe, Z. (2014). Autism and tablet computers in Turkey: Teaching picture sequencing skills via a web-based iPad application. International Journal of Child-Computer Interaction, 2(1), 60–71
• Doğan, O. S. (2001). Zihin özürlü çocuklara adı söylenen mesleğe ait resmi seçme becerisinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Flores, M., Musgrove, K., Renner, S., Hinton, V., Strozier, S., Franklin, S., & Hill, D. (2012). A comparison of communication using the apple ipad and a picture-based system. Augmentative and Alternative Communication, 28 (2), 74-84.
• Gibson, A. N., & Schuster, J. W. (1992). The use of simultaneous prompting for teaching expressive word recognition to preschool children. Topics in Early Childhood Special Education, 12(2), 247-267.
• Griffen, A. K., Schuster, J. W., & Morse, T. E. (1998). The acquisition of instructive feedback: A comparison of continuous versus intermittent presentation schedules. Education and Training in Mental Retardation and Developmental Disabilities, 42-61.
• Grisham-Brown, J., Hemmeter, M. L., & Pretti-Frontczak, K. (2005). Blended practices for teaching young children in inclusive settings. Paul H. Brookes Publishing Company.
• Gursel, O., Tekin-Iftar, E., & Bozkurt, F. (2006). Effectiveness of simultaneous prompting in small group: The opportunity of acquiring non-target skills through observational learning and instructive feedback. Education and Training in Developmental Disabilities, 41(3), 225.
• Kayaoğlu, H., & Görür, Ö. (2008). Otistik Çocuklar Nasıl Öğrenir. Epos Yayınları, Ankara.
• Ke, F., & Im, T. (2013). Virtual-Reality-Based Social Interaction Training for Children with High-Functioning Autism. The Journal of Educational Research, 106(6), 441-461.
• Kırcaali-İftar, G. (2007). Otizm spektrum bozukluğu. İstanbul: Daktylos Yayınları.
• Kırcaali-İftar, G. (2012). Otizm spektrum bozukluğuna genel bakış. E. Tekin-İftar (Ed.), Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar ve eğitimleri içinde (s. 17-43). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Kim, M., Blair, K. C., & Lim, K. (2014). Using tablet assisted social stories[TM] to improve classroom behavior for adolescents with intellectual disabilities. Research in Developmental Disabilities, 35, 2241-2251.
• Koretz, J. M. (2007). Enhancing oral comprehension and emotional recognition skills in children with autism: A comparison of video self modelling with video peer modelling (Master’s Thesis). The University of Waikato, Hamilton, New Zealand.
• Korkmaz, B. (2003). Otizm. A. Kulaksızoğlu (Ed.), Farklı gelişen çocuklar içinde (s. 81-114). İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Kurt, O. (2009). Otistik özellikler gösteren çocuklara zincirleme serbest zaman becerilerinin öğretiminde sabit bekleme süreli öğretimin ve eşzamanlı ipucuyla öğretimin gömülü öğretimle sunulmasının etkililik ve verimliliklerinin karşılaştırılması. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Kutlu M. (2016). Otizmli Bireylere Yabancı Kişilerden Korunma Becerilerinin Öğretiminde Sosyal Öykülerin Yalnız Sunumuyla Video Modelle Birlikte Sunulmasının Karşılaştırılması (Doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Lee, I., Chen, C., & Lin, L. (2016). Applied Cliplets-based half-dynamic videos as intervention learning materials to attract the attention of adolescents with autism spectrum disorder to improve their perceptions and judgments of the facial expressions and emotions of others. Springer Plus, 5, 1–12.
• Maciag, K. G., Schuster, J. W., Collins, B. C., & Cooper, J. T. (2000). Training adults with moderate and severe mental retardation in a vocational skill using a simultaneous prompting procedure. Education and Training in Mental Retardation and Developmental Disabilities, 35, 306-316.
• Makeymakey (2019). Makey makey kart özellikleri. https://makeymakey.com/ (Erişim Tarihi: 20.04.2019)
• Mancil, G.R., Haydon, T., & Whitby, P. (2009). Differentiated effects of paper and computer-assisted social stories™ on inappropriate behavior in children with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 24, 205–215.
• McDonnell, J., Johnson, J. W., & McQuivey, C. (2008). Embedded instruction for students with developmental disabilities in general education classrooms. Council for Exceptional Children.
• McEwen, R. (2014). Mediating sociality: the use of iPod Touch™ devices in the classrooms of students with autism in Canada. Information, Communication & Society, 7(10), 1264-1279.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2012). Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. 21.7.2012 tarih ve 28360 sayılı Resmi Gazete.
• Murdock, L. C., Ganz, J., & Crittendon, J. (2013). Use of an iPad Play Story to Increase Play Dialogue of Preschoolers with Autism Spectrum Disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 43(9), 2174- 2189.
• Ozonoff, S., & Rogers, S. (2003). From Kanner to the millennium. Autism spectrum disorders: A research review for practitioners, 3-33.
• Özbey, F. (2005). Zihinsel engelli öğrencilere iş becerilerinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Özdemir, S. (2007). Sosyal öyküler: Otistik çocuklara yönelik bir sağaltım. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 8(2), 49-62.
• Özdemir, S. (2008). Using multimedia social stories to increase appropriate social engagement in young children with autism. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 7(3), 80-88.
• Parrott, K. A., Schuster, J. W., Collins, B. C., & Gassaway, L. J. (2000). Simultaneous prompting and instructive feedback when teaching chained tasks. Journal of Behavioral Education, 10, 3-19.
• Pretti-Frontczak, K., & Bricker, D. (2004). An activity-based approach to early intervention. Brookes Publishing Company. PO Box 10624, Baltimore, MD 21285.
• Riesen, T., McDonnell, J., Johnson, J. W., Polychronis, S., & Jameson, M. (2003). A comparison of constant time delay and simultaneous prompting within embedded instruction in general education classes with students with moderate to severe disabilities. Journal of Behavioral Education, 12, 241-259.
• Sansosti, F., & Powell-Smith, K. (2008). Using computer-presented social stories and video models to increase the social communication skills of spectrum disorders children with high-functioning autism spectrum disorder. Journal of Positive Behavior Interventions, 10(3), 162-178.
• Scattone, D. (2008). Enhancing the conversation skills of a boy with Asperger’s disorder through social stories and video modeling. Journal of Autism and Developmental Disorders, 38, 395-400.
• Schuster, J. W., Griffen, A. K., & Wolery, M. (1992). Comparison of simultaneous prompting and constant time delay procedures in teaching sight words to elementary students with moderate mental retardation. Journal of Behavioral Education, 2(3), 305-325.
• Singleton, D. K., Schuster, J. W., Morse, T. E., & Collins, B. C. (1999). A comparison of antecedent prompt and test and simultaneous prompting procedures in teaching grocery words to adolescents with mental retardation. Education and Training in Mental Retardation and Developmental Disabilities, 182-199.
• Singleton, K. C., Schuster, J. W., & Ault, M. J. (1995). Simultaneous prompting in a small group instructional arrangement. Education and Training in Mental Retardation and Developmental Disabilities, 218-230.
• Smith, K. A., Shepley, S. B., Alexander, J. L., Davis, A., & Ayres, K. M. (2015). Self-instruction using mobile technology to learn functional skills. Research in Autism Spectrum Disorders, 11, 93-100.
• Soundplant (2015). Musical Water With Soundplant & Makey Makey. https://www.instructables.com/id/Musical-Water-With-Soundplant/
• Spriggs, A. D., Knight, V., & Sherrow, L. (2015). Talking Picture Schedules : Embedding Video Models into Visual Activity Schedules to Increase Independence for Students with ASD. Journal of Autism and Developmental Disorders, 45(12), 3846-3861.
• Tekin-İftar, E. (2008). Parent-delivered community-based instruction with simultaneous prompting for teaching community skills to children with developmental disabilities. Education and Training in Developmental Disabilities, 43, 249-265.
• Toper, Ö. (2006). Hafif derecede zihinsel yetersizliği olan öğrencilere renkleri söyleme becerisinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Topsakal, M., & Düzkantar, A. (2004). Zihin özürlü çocuklara oto yıkama becerisi öğretiminde hata düzeltmesi yapılarak gerçekleştirilen eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2).
• Töret, G. (2017). Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB): Özellikler. İ. H. Diken, H. Bakkaloğlu (Ed.), Zihin Yetersizliği ve Otizm Spektrum Bozukluğu (2. Baskı) (ss.164-187). Ankara: Pegem Akademi.
• Turhan, C (2015). Otizm Spektrum Bozukluğu Gösteren Çocuklara Sosyal Beceri Öğretiminde Sosyal Öykü ve Video Modelle Öğretimin Etkililik ve Verimlilikleri (Doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Vandermeer, J., Beamish, W., Milford, T., & Lang, W. (2015). IPad-presented social stories for young children with autism. Developmental Neurorehabilitation, 18(2), 75-81.
• Warren, Z. E., Zheng, Z., Swanson, A. R., Bekele, E., Zhang, L., Crittendon, J. A., Weitlauf, A. F., & Sarkar, N. (2015). Can robotic interaction improve joint attention skills? Journal of Autism Developmental Disorders, 45, 3726-3734.
• Williamson, R. L., Casey, L. B., Robertson, J. S., & Buggey, T. (2013). Video selfmodeling in children with autism: A pilot study validating prerequisite skills and extending the utilization of VSM across skill sets. Assistive Technology, 25, 63-71.
• Wolery, M., Bailey, D. B., & Sugai, G. M. (1988). Effective teaching: Principles and procedures of applied behavior analysis with exceptional students (No. Sirsi) i9780205113088).
• Yun, S.-S., Kim, H., Choi, J. S., & Park, S.-K. (2016). A robot-assisted behavioral intervention system for children with autism spectrum disorder. Robotics and Autonomous Systems, 76, 58-67.
• Yücesoy, Ş. (2002). Zihin özürlü öğrencilere fotokopi çekme becerisinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir.